Sả Chanh

Công dụng: Tinh dầu sả chanh là nguồn cung cấp citral, loại nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp hương liệu (tổng hợp và chuyển hóa các chất αionon, β-ionon...), dược phẩm (làm thuốc sát trùng, diệt ký sinh trùng ngoài da...), và thực phẩm (làm gia vị hoặc hương liệu trong sản xuất đồ hộp, chế biến các loại nước uống có hoặc không chứa cồn) . . . Sả chanh được coi là cây thuốc (giải cảm, chữa đau dạ dày, đau bụng, đau nhức đầu, ho, eczema, đau nhức xương, kích thích, sát trùng...), cây gia vị...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sả ChanhSả Chanh Công dụng: Tinh dầu sả chanh là nguồn cung cấp citral, loại nguyên liệu quantrọng trong công nghiệp hương liệu (tổng hợp và chuyển hóa các chất α-ionon, β-ionon...), dược phẩm (làm thuốc sát trùng, diệt ký sinh trùng ngoàida...), và thực phẩm (làm gia vị hoặc hương liệu trong sản xuất đồ hộp, chếbiến các loại nước uống có hoặc không chứa cồn) . . . Sả chanh đ ược coi làcây thuốc (giải cảm, chữa đau dạ dày, đau bụng, đau nhức đầu, ho, eczema,đau nhức xương, kích thích, sát trùng...), cây gia vị và dùng nấu nước gộiđầu ở nước ta cũng như nhiều nơi trên thế giới. Sả chanh còn được dùng làmcây phủ đất chống xói mòn, cây làm thức ăn cho đại gia súc. Đôi khi cònđược dùng làm nguyên liệu để sản xuất giấy. Hình thái: Cây thảo, sống nhiều năm, thân rễ sinh nhiều chồi bên tạo thành bụi,toả rộng ra xung quanh. Mỗi bụi gồm 50 đến 200 tép; cao 1-2(-3)m. Bẹ lá vàchồi thường có màu tía hoặc trắng xanh. Phiến lá dài thuôn, kích thước 50-100x0,5-2,0cm; đầu nhọn, màu xanh đậm, nhẵn, gân chính nổi rõ ở mặtdưới. Cụm hoa to, dài tới 60cm, có 4-9 đốt; gồm nhiều bông nhỏ, khôngcuống, mỗi bông nhỏ mang 2 hoa, màu tím hoặc nâu hồng. Hoa lưỡng tính,không cuống, nhị 3, vòi nhuỵ 2; hoa đực có cuống dài 4-5mm. Quả gần hìnhcầu hay hình trụ, rất nhỏ. Phân bố: - Việt Nam: Cây được trồng rải rác ở khắp các địa phương như mộtcây gia vị hay một cây thuốc tại gia. Thường được trồng từng khóm nhỏ trong vườn quanhnhà. - Thế giới: Nguồn gốc của sả chanh hiện còn nhiều ý kiến khác nhau.Song rất có thể các khu vực Malaysian và Tây Ấn là quê hương của loài này.Sả chanh đã được đưa vào trồng từ lâu đời tại các nước Đông Nam Á và ẤnĐộ. Sau Đại chiến thế giới lần thứ nhất, sả chanh được đưa vào sản xuấthàng hóa tại nhiều khu vực thuộc Nam và Trung Mỹ. Sả chanh cũng đã đượcdu nhập vào một số nước châu Phi, Madagascar, miền Nam Liên bang Ngavà miền Bắc Australia. Đặc điểm sinh học: Sả chanh sinh trưởng thích hợp nhất ở những khu vực có khí hậu ấmáp, ẩm được chiếu sáng nhiều và có độ cao dưới 500(-750)m so với mựcnước biển. Ở điều kiện nhiệt độ trung bình ngày khoảng 20-300C, và biên độnhiệt ngày đêm nhỏ, sả chanh sinh trưởng nhanh, cho năng suất và chấtlượng tinh dầu cao. Khi điều kiện nhiệt độ cao (>300C) và kéo dài trong thờigian ngắn sả chanh sẽ sinh trưởng kém và sinh khối chất xanh cũng như hàmlượng và chất lượng tinh dầu đều giảm. Trong quá trình sinh trưởng, nếu gặpgió lào khô nóng chẳng những lá bị khô, cây sinh trưởng kém mà hàm lượngvà chất lượng tinh dầu cũng giảm. Lượng mưa thích hợp cho sinh trưởng củasả chanh thường khoảng 2.000-2.500(-3.000)mm. Có thể trồng sả chanh trênđất feralit, đất cát, đất đồi nghèo dinh dưỡng có pH 5,5-7,5. Sả chanh cũngcó thể sinh trưởng Bình thường trên đất sét có độ kiềm cao (pH 9,6) hoặctrên đất than bùn chua (pH 4,5). Từ những tép sả ban đầu, cây sinh chồi tạothành những tép mới và sinh trưởng liên tục hình thành bụi lớn. Nếu thu háiđều đặn thì các lá non được hình thành liên tục. Quá trình sinh tổng hợp vàtích luỹ tinh dầu xuất hiện ngay từ giai đoạn đầu của những lá non. Trên cácquần thể sả chanh; nếu được thu hái đều đặn, chúng cũng sẽ sinh trưởng liêntục và ít khi ra hoa. Ở điều kiện bình thường, sả chanh ra hoa vào các tháng10-12 đến tháng 1-2 năm sau.