SẢN XUẤT GIỐNG KHOAI TÂY SẠCH BỆNH Ở MỘT SỐ NƯỚC TIÊN TIẾN

Trước khi thảo luận về giống khoai tây sạch bệnh ở Việt Nam, có thể liên hệ tới những phương pháp chung nhất về sản xuất giống khoai tây ở một số nước trồng khoai tây. Ở Ban Lan và Hungari, các nhà chọn tạo giống ở các Viện nghiên cứu quốc gia chịu trách nhiệm về sản xuất giống tiền gốc (prebasic seed). Ở Hungari 100% các vật liệu khởi đầu là từ nhân giống in vitro. Ở Ba Lan gần 100% các vật liệu khởi đầu là từ nhân giống in vitro. Ở tất cả các nước khác...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SẢN XUẤT GIỐNG KHOAI TÂY SẠCH BỆNH Ở MỘT SỐ NƯỚC TIÊN TIẾN SẢN XUẤT GIỐNG KHOAI TÂY SẠCH BỆNH Ở MỘT SỐ NƯỚC TIÊN TIẾNTrước khi thảo luận về giống khoai tây sạch bệnh ở Việt Nam, có thể li ên hệ tớinhững phương pháp chung nhất về sản xuất giống khoai tây ở một số nước trồngkhoai tây.Ở Ban Lan và Hungari, các nhà chọn tạo giống ở các Viện nghiên cứu quốc giachịu trách nhiệm về sản xuất giống tiền gốc (prebasic seed). Ở Hungari 100% cácvật liệu khởi đầu là từ nhân giống in vitro. Ở Ba Lan gần 100% các vật liệu khởiđầu là từ nhân giống in vitro.Ở tất cả các nước khác thuộc Châu Âu, việc sản xuất giống tiền gốc đều được tưnhân hoá. Ở Scotland, các củ nhỏ đã được xác định là sạch bệnh được cung cấp dongười sản xuất giống tiền gốc có đăng ký. Giống có thể được trồng trên đồngruộng hoặc sản xuất ra các củ nhỏ mới ở trong nhà lưới.Ở Denmarks, các vật liệu in vitro do các phòng thí nghiệm được giao nhiệm vụsản xuất, các vật liệu này do những người sản xuất được chọn lọc tiến hành trồngtrọt.Ở Pháp, Liên đoàn những người trồng khoai tây chịu trách nhiệm sản xuất các vậtliệu in vitro.Ở Đức, các nhà chọn tạo giống chịu trách nhiệm về sản xuất giống tiền gốc vớimức độ 95% từ in vitro.Ở Hà Lan, việc sử dụng các vật liệu in vitro đang tăng lên một cách vững chắc,nhưng phần lớn (60%) các giống gốc được sản xuất bằng phương pháp truyềnthống. Trên thực tế, dùng phương pháp truyền thống chọn tạo một cây mẹ khoẻmạnh (sạch bệnh), tiếp theo là cách ly và nhân giống qua một số năm vẫn cho cáckết quả tốt. Hơn nữa, nhân giống in vitro đã cho thấy không phải là không có rủiro về tính đúng giống và độ thuần của giống. Các đột biến và những sai sót về tínhđúng giống đã gây ra những thất bại nghiêm trọng và những trở ngại cho việc lậpkế hoạch nhân giống.Mỗi một nước có hệ thống thế hệ (đời) nhân giống riêng của mình bao gồm một sốthế hệ nhân giống tiền gốc, tiếp theo là nhân giống gốc và giống xác nhận. Số thếhệ nhân giống tối đa thay đổi tuỳ theo nước, từ 11 ở Denmark đến 7 ở Đức vàHungari, 9 ở Pháp, Hà Lan và Ba Lan, 10 ở Liên Hiệp Anh (UK). Trên thực tế,mỗi một hệ thống đều giảm bớt đi từ 2 - 3 đời. Lý do chính là vì, cứ mỗi đời tỷ lệbệnh virus lại tăng lên, cho nên mỗi hệ thống đều làm giảm số lượng đời nhângiống.Ở Hà Lan, những người sản xuất giống có khả năng tự sản xuất tất cả các đời(generations).Gần đây, phương pháp thuỷ canh (hydroponics) ngày càng được chú ý nhiềuhơn. Kỹ thuật thuỷ canh bao gồm sản xuất củ ở trong nhà lưới bằng trồng câytrong dung dịch, tương tự như những dung dịch được dùng trong các phương tiệnsản xuất ở nhà lưới đối với cà chua với kỹ thuật thu hoạch nhiều lần. Với kỹ thuậtmới này, khi được thiết lập, một số lớn các củ sạch bệnh trên một củ có thể sảnxuất với giá có thể chấp nhận được.Ở Hàn Quốc, công nghệ sản xuất giống khoai tây sạch bệnh đã phát triển ở trìnhđộ cao. Giống khoai tây sạch bệnh chủ yếu được sản xuất từ in vitro (invitromicrotubers) và công nghệ thuỷ canh (hydroponics). Tuy vậy, cho tới năm2001, diện tích sản xuất khoai tây bằng nguồn giống khoai tây sạch bệnh chiếmkhoảng 50% tổng diện tích sản xuất khoai tây ở Hàn Quốc.Tình hình sản xuất giống khoai tây sạch bệnh ở Việt NamNhư đã trình bày ở trên, cho đến nay, Việt nam chưa có hệ thống sản xuất, xácnhận giống và cung ứng giống khoai tây hoàn chỉnh. Tuy nhiên, nhiều cơ quan nhànước như Viện KHKT Nông nghiệp Việt Nam, Viện Cây lương thực và CTP,Trường ĐHNN I, Công ty Giống cây trồng Trung ương I, Trung tâm Khảo kiểmnghiệm giống Cây trồng Trung ương đã và đang nỗ lực sản xuất ra ngày càngnhiều giống khoai tây sạch bệnh. Một số tổ chức xã hội và các đơn vị thuộc thànhphần kinh tế tư nhân cũng đã và đang có nhiều đóng góp cho sản xuất giống khoaitây sạch bệnh. Một số giống khoai tây mới như KT3 và VC 38-6, với tiềm năngnăng suất cao, khả năng chống chịu bệnh tốt, tốc độ thoái hoá chậm đang đ ượcphát triển mạnh.Công nghệ bảo quản khoai tây giống bằng kho lạnh đã và đang góp phần to lớnvào việc xây dựng hệ thống sản xuất, bảo quản, xác nhận và cung ứng khoai tâygiống sạch bệnh ở Việt Nam.Về xác nhận giống, gần đây, Trung tâm Khảo kiểm nghiệm Giống Cây trồngTrung ương đã soạn thảo và đề nghị Bộ NN & PTNT ban hành văn bản qui phạmvề hệ thống tiêu chuẩn giống khoai tây của Việt Nam để làm cơ sở cho việc sảnxuất, kiểm định và xác nhận chất lượng giống khoai tây.Nhiều cơ quan khoa học đã có các cơ sở vật chất như các phòng nuôi cấy in vitro,các phòng kiểm tra bệnh, hệ thống nhà lưới. Tuy nhiên, so với yêu cầu, các cơ sởvật chất nói trên vẫn còn thiếu rất nhiều.Viện KHKT Nông nghiệp Việt Nam, Viện cây lương thực và CTP, Trường ĐHNNI Hà Nội, Công ty Giống cây trồng TW I hiện đang là những cơ quan chủ yếutrong hệ thống sản xuất giống khoai tây sạch bệnh. Về nguồn lực, các c ơ quan nhànước, tổ chức xã hội và tư nhân đã có năng lực ở mức độ nhất định để đẩy mạnhsản xuất, xác nhận và cung ứng giống ...