Sinh thái học nông nghiệp : Hệ sinh thái nông nghiệp part 1

Hệ sinh thái nông nghiệp (HSTNN) là hệ sinh thái do con người tạo ra và duy trì trên cơ sở các quy luật khách quan của tự nhiên, vì mục đích thoả mãn nhu cầu nhiều mặt và ngày càng tăng của mình. HSTNN là một hệ sinh thái nhân tạo điển hình, chịu sự điều khiển trực tiếp của con người. Với thành phần tương đối đơn giản, đồng nhất về cấu trúc, HSTNN kém bền vững, dễ bị phá vỡ; hay nói cách khác, nó là những hệ sinh thái không khép kín trong chu chuyển vật...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sinh thái học nông nghiệp : Hệ sinh thái nông nghiệp part 1 Ch−¬ng n¨m HÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp Néi dung HÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp (HSTNN) lµ hÖ sinh th¸i do con ng−êi t¹o ra vµ duy tr× trªn c¬ sëc¸c quy luËt kh¸ch quan cña tù nhiªn, v× môc ®Ých tho¶ m·n nhu cÇu nhiÒu mÆt vµ ngµy cµng t¨ngcña m×nh. HSTNN lµ mét hÖ sinh th¸i nh©nt¹o ®iÓn h×nh, chÞu sù ®iÒu khiÓn trùc tiÕpcña con ng−êi. Víi thµnh phÇn t−¬ng ®èi®¬n gi¶n, ®ång nhÊt vÒ cÊu tróc, HSTNNkÐm bÒn v÷ng, dÔ bÞ ph¸ vì; hay nãi c¸chkh¸c, nã lµ nh÷ng hÖ sinh th¸i kh«ng khÐpkÝn trong chu chuyÓn vËt chÊt, ch−a c©nb»ng. Bëi vËy, c¸c HSTNN ®−îc duy tr×trong sù t¸c ®éng th−êng xuyªn cña conng−êi ®Ó b¶o vÖ hÖ sinh th¸i mµ conng−êi ®· t¹o ra vµ cho lµ hîp lý. NÕukh«ng, qua diÔn thÕ sinh th¸i, nã sÏ quayvÒ tr¹ng th¸i hîp lý trong tù nhiªn. C¸c néi dung sau sÏ ®−îc ®Ò cËp trong ch−¬ng 5: Kh¸i niÖm vÒ hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp §Æc ®iÓm vµ nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp C¸c tÝnh chÊt cña hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp Mèi quan hÖ gi÷a hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp vµ hÖ thèng x· héi Môc tiªu Sau khi häc xong ch−¬ng nµy, sinh viªn cÇn: N¾m ®−îc kh¸i niÖm thÕ nµo lµ hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp Ph©n tÝch ®−îc cÊu tróc vµ thµnh phÇn cña hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp Ph©n tÝch ®−îc nguyªn lý ho¹t ®éng cña mét hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp ®iÓn h×nh M« t¶ ®−îc mèi quan hÖ gi÷a hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp vµ hÖ thèng x· héi.1. Kh¸i niÖm vÒ hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp 1.1. §Æt vÊn ®Ò Tõ nh÷ng n¨m 40, do sù x©m nhËp cña sinh th¸i häc vµo c¸c chuyªn ngµnhkh¸c nhau, ®· h×nh thµnh nh÷ng chuyªn ngµnh khoa häc míi nh− sinh th¸i - ditruyÒn, sinh th¸i - sinh lý, sinh th¸i - gi¶i phÉu, sinh th¸i häc nh©n chñng, v.v... vµsinh th¸i häc n«ng nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, trªn thÕ giíi còng nh− trong n−íc, ng−êi ta nãinhiÒu ®Õn sinh th¸i n«ng nghiÖp, ®Õn sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng mét nÒn n«ngnghiÖp sinh th¸i. Thùc tÕ ®· cho thÊy, khã cã thÓ gi¶i quyÕt ®−îc c¸c vÊn ®Ò don«ng nghiÖp ®Æt ra nÕu chØ dùa vµo kiÕn thøc c¸c m«n khoa häc riªng rÏ. S¶n xuÊtn«ng nghiÖp lµ tæng hîp vµ toµn diÖn, cÇn ph¶i ®Æt c©y trång vµ vËt nu«i lµ c¸c ®èit−îng cña n«ng nghiÖp trong c¸c mèi quan hÖ gi÷a chóng víi m«i sinh vµ gi÷achóng víi nhau. Khoa häc n«ng nghiÖp - còng nh− c¸c ngµnh khoa häc kh¸c - ngµy cµng ph¸ttriÓn vµ ®i s©u ®Õn møc ng−êi ta c¶m thÊy gi÷a c¸c bé m«n hÇu nh− kh«ng cã sùliªn quan g× víi nhau n÷a. Khuynh h−íng cña ph¸t triÓn khoa häc lµ cµng ®i s©ucµng cã sù ph©n ho¸ ngµy cµng chi tiÕt. Víi sinh vËt, khi t¸ch ra khái hÖ thèng th×nã kh«ng cßn ý nghÜa n÷a, nã kh«ng cßn lµ nã n÷a, bëi v× trong thùc tÕ chóng ®Òug¾n bã h÷u c¬ víi nhau. §· ®Õn lóc ng−êi ta thÊy ph¶i cã m«n häc ®Ó tæng hîp c¸cm«n khoa häc kh¸c l¹i. §ång thêi cÇn ph¶i nghiªn cøu mét c¸ch tæng hîp, ®Æt c¸cc©y trång vµ vËt nu«i lµ c¸c ®èi t−îng cña n«ng nghiÖp trong c¸c mèi quan hÖ gi÷achóng víi nhau vµ gi÷a chóng víi m«i sinh, tøc lµ trong c¸c hÖ sinh th¸i n«ngnghiÖp. Sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt.C¸c hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp lµ c¸c hÖ sinh th¸i chÞu t¸c ®éng cña con ng−êi nhiÒunhÊt vµ cã n¨ng suÊt kinh tÕ cao nhÊt. DÇn dÇn con ng−êi ®· nhËn ra r»ng khuynhh−íng t¨ng viÖc ®Çu t−, thùc chÊt lµ ®Çu t− n¨ng l−îng ho¸ th¹ch ®Ó thay thÕ dÇn c¸cnguån lîi tù nhiªn mét c¸ch qu¸ møc lµ kh«ng hîp lý. Sù ®Çu t− Êy cßn dÉn ®Õn t×nhtr¹ng ph¸ ho¹i m«i tr−êng sèng. Do ®Êy, cÇn ph¶i ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖptrªn c¬ së ®Çu t− trÝ tuÖ ®Ó ®iÒu khiÓn c¸c hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp cho n¨ng suÊtcao vµ æn ®Þnh, víi sù chi phÝ Ýt nhÊt c¸c biÖn ph¸p ®Çu t− n¨ng l−îng ho¸ th¹ch,nghÜa lµ cÇn ph¶i ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp dùa nhiÒu h¬n vµo viÖc khai th¸chîp lý c¸c nguån lîi tù nhiªn. Ph¶n øng cña tù nhiªn ®· buéc con ng−êi ®· ®Õn lócph¶i ®Ó ý tíi n¨ng suÊt sinh th¸i vµ ng−ìng sinh th¸i, ®ång thêi víi n¨ng suÊt kinh tÕvµ ng−ìng kinh tÕ trong s¶n xuÊt. Yªu cÇu cña viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Æt vÊn ®Ò ph¶i phÊn ®Êu ®Ó t¨ng n¨ngsuÊt c©y trång vµ vËt nu«i h¬n n÷a. Ruéng c©y trång n¨ng suÊt cao lµ mét hÖ sinhth¸i hµi hoµ, ®¹t tíi sù c©n b»ng c¸c yÕu tè cÊu thµnh nã. Thùc chÊt cña kü thuËtt¨ng n¨ng suÊt c©y trång lµ kü thuËt ®iÒu khiÓn sù ho¹t ®éng cña hÖ sinh th¸i n«ngnghiÖp n¨ng suÊt cao trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nã. TÊt c¶ nh÷ng vÊn®Ò trªn lµ nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp sinh th¸i,vµ nh÷ng vÊn ®Ò Êy chØ cã thÓ gi¶i quyÕt ®−îc trªn c¬ së c¸c quy luËt kh¸ch quancña sinh th¸i häc n«ng nghiÖp - mét m«n khoa häc tæng hîp, coi s¶n xuÊt n«ngnghiÖp lµ mét hÖ thèng ®ang vËn ®éng kh«ng ngõng vµ lu«n lu«n tù ®æi míi: HÖsinh th¸i n«ng nghiÖp. MÆt kh¸c, trªn thÕ giíi lý thuyÕt hÖ thèng còng b¾t ®Çu x©m nhËp réng r·i vµotÊt c¶ c¸c ngµnh khoa häc. §èi t−îng cña sinh th¸i häc n«ng nghiÖp lµ c¸c hÖ thèng(c¸c hÖ sinh th¸i ...