Sự lựa chọn lưỡng nan giữa lợi ích kinh tế - Tình nghĩa đạo đức trong môi trường doanh nghiệp

Trong giai đoạn đổi mới và hội nhập quốc tế, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam luôn được xác định là một trong những yếu tố cơ bản trong quá trình phát triển đất nước. Để nâng cao hiệu quả cũng như tháo gỡ những khó khăn trong hoạt động kinh doanh của mình, các doanh nghiệp luôn phải lựa chọn lưỡng nan giữa lợi ích kinh tế và tình nghĩa đạo đức. Bài viết tập trung phân tích sự lựa chọn giữa lợi ích kinh tế hoặc/và tình nghĩa đạo đức trong doanh nghiệp/cơ sở sản xuất - kinh doanh tại làng nghề gốm Bát Tràng thuộc xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự lựa chọn lưỡng nan giữa lợi ích kinh tế - Tình nghĩa đạo đức trong môi trường doanh nghiệpSự lựa chọn lưỡng nan giữa lợi ích kinh tế -tình nghĩa đạo đức trong môi trường doanh nghiệp(Trường hợp làng nghề gốm Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội)Lê Thị Thúy Ngà(*)Tóm tắt: Trong giai đoạn đổi mới và hội nhập quốc tế, hoạt động kinh doanh của cácdoanh nghiệp Việt Nam luôn được xác định là một trong những yếu tố cơ bản trong quátrình phát triển đất nước. Để nâng cao hiệu quả cũng như tháo gỡ những khó khăntrong hoạt động kinh doanh của mình, các doanh nghiệp luôn phải lựa chọn lưỡng nangiữa lợi ích kinh tế và tình nghĩa đạo đức. Bài viết tập trung phân tích sự lựa chọn giữalợi ích kinh tế hoặc/và tình nghĩa đạo đức trong doanh nghiệp/cơ sở sản xuất - kinhdoanh tại làng nghề gốm Bát Tràng thuộc xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.Từ khóa: Bát Tràng, Gia Lâm, Làng gốm, Lợi ích kinh tế, Tình nghĩa đạo đức Bát Tràng là một làng nghề có truyền trong từng giai đoạn nhưng làng gốm Bátthống lâu đời, nổi tiếng về sản xuất gốm, Tràng vẫn luôn vững vàng, tự hào là làngsứ trong nước và trên thế giới. Làng nghề nghề gốm sứ lâu đời nhất và lớn nhất tạitruyền thống này đã có nguồn gốc từ cuối nước ta. Hiện nay, các sản phẩm gốm Bátthời Lý-Trần với nghề sản xuất gốm từ đất Tràng đang ngày càng phong phú và đasét trắng. Trong lịch sử, những loại gốm dạng, bên cạnh các mặt hàng truyền thốngquý và độc đáo của nước ta như gốm men thì Bát Tràng còn sản xuất nhiều sản phẩmngọc, gốm hoa nâu hay gốm men nâu, mới đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong vàgốm men... đều đã được sản xuất ở Bát ngoài nước.Tràng. Từ cuối thời Trần đến thời Lê và Các doanh nghiệp ở Bát Tràng ngàyđầu thời Nguyễn, một khối lượng lớn đồ càng chú trọng đầu tư và phát triển sảngốm các loại của Bát Tràng đã được xuất xuất - kinh doanh ngành gốm, sứ. Trongkhẩu sang các nước trong khu vực như sự tương tác giữa các thành viên trongNhật Bản, Malaysia, Thailand và một số doanh nghiệp cũng như tương tác giữanước châu Âu như Tây Ban Nha, Bồ Đào doanh nghiệp với môi trường bên ngoàiNha, Hà Lan, Anh, Pháp. ( (doanh nghiệp khác, cộng đồng, xã hội), Trải qua nhiều biến cố của lịch sử, những thành viên trong doanh nghiệp luônthời kỳ hưng thịnh và suy thoái khác nhau phải lựa chọn giữa lợi ích kinh tế hoặc/và tình nghĩa đạo đức trong mối quan hệ giữa(*) người chủ - người lao động, giữa người TS., Khoa Công tác xã hội, Trường Đại họcCông Đoàn; Email: lethuyngactxh@gmail.com lao động - người lao động, giữa doanh36 Thông tin Khoa học xã hội, số 3.2017nghiệp với khách hàng, doanh nghiệp - Trong hoạt động sản xuất - kinhdoanh nghiệp, doanh nghiệp với cộng doanh, người kinh doanh phải tìm cách đểđồng, xã hội. Dưới đây chúng tôi đo lường thu được lợi nhuận, tức là họ hướng đếnsự lựa chọn này thông qua mối quan hệ giá trị đề cao/coi trọng lợi ích kinh tế “làmgiữa người chủ - người lao động; doanh kinh doanh phải tính toán để thu được lợinghiệp - khách hàng tại làng nghề gốm nhuận, mỗi người có một con đường điBát Tràng(*). khác nhau” (PVS nữ giám đốc công ty 1. Sự lựa chọn giữa lợi ích kinh tế và Ando). Chính vì vậy, phương án lựa chọntình nghĩa đạo đức thiên về kinh tế, chỉ lợi ích kinh tế cao hơn so với thiên về đạo đức, chỉ tình Biểu 1. Sự lựa chọn giữa lợi ích kinh tế nghĩa đạo đức mặc dù sự chênh và tình nghĩa đạo đức lệch này không quá cao. Tuy nhiên, làm thế nào để đạt được lợi nhuận mà không “va chạm” với giá trị đề cao tình nghĩa đạo đức trong mọi tình huống xảy ra là sự lựa chọn mà chủ doanh nghiệp/cơ sở sản xuất - kinh doanh thường phải cân nhắc, “kinh doanh cũng vậy, phải có Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho cái lý và có cái tình” (PVS namthấy, việc lựa chọn giữa hai giá trị đề cao chủ cơ sở sản xuất - kinh doanh). Điềulợi ích kinh tế và đề cao tình nghĩa đạo này cho thấy, mối quan hệ thân tình trongđức được người trả lời lựa chọn theo làng - xã vẫn còn lưu giữ và phát huy ởphương án cân bằng bất phân khinh - nơi đây, bên cạnh việc mở rộng, phát triểntrọng là nhiều hơn cả, 178 người (49,2%) công việc sản xuất - kinh doanh nhằm thu(Biểu 1). được lợi nhuận, các doanh nghiệp/ cơ sở sản xuất - kinh doanh vẫn không quên được tình nghĩa đạo đức ở làng mình.(*) Dữ liệu trong bài viết dựa trên kết quả khảo sát Trong giai đoạn hiện nay, mặc dù vềthực địa của tác giả năm 2014 về văn hóa doanhnghiệp tại xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội tỷ trọng kinh tế giữa nông nghiệp - phivới dung lượng mẫu định lượng là 370 phiếu nông nghiệp, Bát Tràng hoàn toàn thuộc(người lao động 300 phiếu, chủ doanh nghiệp và về khu vực đô thị, nhưng về mặt hànhcơ sở sản xuất hộ gia đình 70 phiếu), mẫu định chính lãnh thổ, Bát Tràng vẫn là một xã,tính gồm 25 cuộc phỏng ...