Sức khỏe và kế hoạch hóa gia đình tại các vùng dân tộc thiểu số - Phạm Bích San

Bài viết "Sức khỏe và kế hoạch hóa gia đình tại các vùng dân tộc thiểu số" do Phạm Bích San thực hiện nhằm mục đích phát hiện những chuẩn mực sinh sản như: Kiến thức, thái độ và thực hiện kế hoạch gia đình của các nhóm dân tộc ít người, tình trạng chăm sóc sức khỏe, những yếu tố ảnh hưởng đến mức sinh cùng với việc chăm sóc thai nghén và sau khi sinh. Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập, làm việc hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sức khỏe và kế hoạch hóa gia đình tại các vùng dân tộc thiểu số - Phạm Bích San X· héi häc sè 1 (61), 1998 13 Søc kháe vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh t¹i c¸c khu vùc d©n téc thiÓu sè Ph¹m BÝch San Th¸ng 8 n¨m 1945, trong mét khu rõng s©u ©m u ë ViÖt B¾c, sau khi Quèc d©n ®¹i héi tuyªn thÖ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ vµo c¸c em bÐ ®øng quanh mµ nãi víi c¸c quèc d©n ®¹i biÓu: “NhiÖm vô cña chóng ta lµ lµm sao cho c¸c em bÐ nµy cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ®−îc häc hµnh...”. Hai n¨m sau, 1947, nhµ v¨n Nam Cao viÕt trong NhËt ký ë rõng: “NÕu n−íc m×nh kh«ng ®éc lËp, ®êi sèng cña hä kh«ng ®−îc n©ng cao, hä sÏ chÕt mßn mÊt th«i. Trong nh÷ng lµng M¸n x¬ x¸c, lÌo tÌo, buån nh− mét c¸i g× s¾p t¾t”1. §óng 50 n¨m ®· qua nh÷ng bµ con d©n téc thiÓu sè ®· lµm hÕt søc cña m×nh, vµ cã lÏ cßn h¬n søc cña m×nh, ®Ó gãp phÇn x©y dùng nªn ®Êt n−íc ngµy h«m nay. Tuy nhiªn, c¸ch m¹ng, chiÕn tranh, x©y dùng x· héi chñ nghÜa, chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr−êng vµ v« vµn c¸c c«ng viÖc kh¸c ®· kh«ng cho phÐp nghÜ nhiÒu ®Õn viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng cho hä. Nh÷ng ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn ®−îc triÓn khai t¹i c¸c khu vùc miÒn nói n¬i vïng bµ con d©n téc sinh sèng, vÝ dô: c¶i c¸ch ruéng ®Êt, hîp t¸c hãa, gi¶i phãng phô n÷, y tÕ n«ng th«n... ®· ®¬n gi¶n rËp khu«n l¹i nh÷ng g× ®· ®−îc tiÕn hµnh t¹i c¸c khu vùc ®ång b»ng, n¬i ng−êi Kinh c− tró. YÕu tè v¨n hãa còng nh− c¸c ®Æc ®iÓm ®Þa lý, kinh tÕ x· héi cña khu vùc miÒn nói, nãi chung ch−a ®−îc l−u t©m tíi. Nh÷ng sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ trong nh÷ng n¨m §æi Míi, ®iÒu kiÖn hîp t¸c ®a ph−¬ng réng lín h¬n t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc t¨ng c−êng ®Çu t− sù ph¸t triÓn c¸c khu vùc miÒn nói, vïng s©u, cña bµ con d©n téc thiÓu sè, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng cho ng−êi d©n téc. Vµ cã lÏ nh©n tè ®Çu tiªn cÇn ®−îc t¸c ®éng tíi t¹i c¸c khu vùc ®ång bµo c¸c d©n téc Ýt ng−êi lµ ®Çu t− cho viÖc c¶i thiÖn søc kháe gia ®×nh, gi¶i quyÕt phÇn nµo vÊn ®Ò gia t¨ng d©n sè, víi môc tiªu rÊt ®¬n gi¶n: t¨ng c−êng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña ng−êi d©n téc còng nh− kh¶ n¨ng c¶i thiÖn chÊt l−îng con ng−êi cho t−¬ng lai. Cuéc nghiªn cøu vÒ søc kháe gia ®×nh ®−îc triÓn khai ë c¸c vïng d©n téc thiÓu sè chÝnh lµ nh»m vµo viÖc t×m hiÓu kh¶ n¨ng ®ã trªn c¨n b¶n cã tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè v¨n hãa ®Æc thï còng nh− nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Þa lý, kinh tÕ, x· héi chung cña khu vùc miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. 1. Môc tiªu nghiªn cøu Môc tiªu cô thÓ cña cuéc nghiªn cøu s©u nµy nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng chuÈn mùc sinh s¶n: kiÕn thøc, th¸i ®é vµ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch gia ®×nh cña c¸c nhãm d©n téc Ýt ng−êi, t×nh tr¹ng ch¨m sãc søc kháe, nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng tíi møc sinh cïng víi viÖc ch¨m sãc thai nghÐn vµ sau khi sinh. Bªn c¹nh ®ã, cuéc nghiªn cøu còng t×m hiÓu nh÷ng ®iÒu kiÖn cung øng cña hÖ thèng dÞch vô kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh vµ ch¨m sãc søc kháe t¹i ®Þa bµn sinh sèng cña c¸c nhãm c− d©n nµy ®èi víi hÖ thèng ch¨m sãc søc kháe vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh cã s½n, v× nh÷ng lý do nµo ®ã ng−êi d©n 1 ë rõng. TuyÓn tËp Nam Cao. Nhµ xuÊt b¶n V¨n häc. Hµ Néi - 1997. TËp 2. Trang 345. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 14 Søc kháe vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh ... téc tuy cã ®iÒu kiÖn nh−ng l¹i kh«ng sö dông dÞch vô do nh÷ng hÖ thèng nµy cung cÊp còng nh− nh÷ng yÕu tè g× ®ang tån t¹i c¶n trë bµ con d©n téc sö dông tèi ®a nh÷ng dÞch vô nµy. §Æc biÖt nh÷ng khÝa c¹nh cña ho¹t ®éng truyÒn th«ng vÒ ch¨m sãc søc kháe, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh còng ®−îc l−u t©m tíi, chó ý ®Õn khung c¶nh cña c¸c nÒn v¨n hãa ®Æc thï trong c¸c d©n téc thiÓu sè kh¸c nhau. 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Cuéc nghiªn cøu ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng ph¸p pháng vÊn s©u. Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu ®−îc so¹n th¶o chi tiÕt vµ sau ®ã sµng läc thµnh mét ®Ò c−¬ng ®Ó ng−êi pháng vÊn cã thÓ sö dông trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh cuéc pháng vÊn. Néi dung cuéc pháng vÊn ®−îc ghi ©m vµ sau ®ã xö lý b»ng mét ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu ®Æc biÖt giµnh cho nghiªn cøu ®Þnh tÝnh (Ethnograph software). §èi t−îng nghiªn cøu lµ 6 nhãm d©n téc thiÓu sè lín cïng víi c¸c nhãm ng−êi Kinh ë xen kÏ víi hä lÇn l−ît t¹i c¸c khu vùc T©y B¾c (Th¸i, HM«ng), §«ng B¾c (Tµy, Dao), B¾c Trung Bé (M−êng), T©y Nguyªn (£®ª), Nam Bé (Khmer). T¹i mét ®Þa ®iÓm nghiªn cøu tiÕn hµnh pháng vÊn phô n÷ cã chång trong ®é tuæi sinh ®Î víi nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c nhau nh− tuæi, tr×nh ®é häc vÊn, sè con, ®iÒu kiÖn kinh tÕ gia ®×nh. Sù lùa chän c¸c ®èi t−îng lµ ngÉu nhiªn. §ång thêi t¹i mçi ®Þa bµn nghiªn cøu còng tiÕn hµnh pháng vÊn 6/10 c¸n bé y tÕ vµ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh cÊp x· vµ huyÖn. Tæng céng ®· nghiªn cøu 256 phô n÷ vµ 48 c¸n bé cÊp x· vµ huyÖn. 3. KÕt qu¶ MÆc dï kh«ng cã tÝnh chÊt ®¹i diÖn, nh−ng nh÷ng ®Æc tÝnh cña ng−êi ®−îc pháng vÊn vÉn cho thÊy mét bøc tranh kh¸ ®Çy ®ñ vµ x¸c thùc vÒ c¸c nhãm d©n téc thiÓu sè còng nh− ng− ...