Tác động của biến đổi khí hậu đến ngành nông nghiệp Việt Nam

Bài viết này đưa ra một số tác động của biến đổi khí hậu đến ngành nông nghiệp Việt Nam và một số vùng dễ bị tổn thương, đồng thời đưa ra một số giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu bao gồm giải pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu (hạn chế phát thải) và giải pháp thích nghi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của biến đổi khí hậu đến ngành nông nghiệp Việt Nam Lê Thị Nguyệt Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 80(04): 51 - 54 TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN NGÀNH NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM Lê Thị Nguyệt* Trường Đại học Sư phạm - ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Biến đổi khí hậu đang đặt ra những thách thức lớn đối với nhân loại bởi sự tác động không dừng lại ở một quốc gia mà trên phạm vi toàn cầu, ảnh hưởng rất lớn đến thiên nhiên và sự phát triển kinh tế xã hội của con người.Việt Nam là một trong năm quốc gia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu. Trong số các hoạt động kinh tế, lĩnh vực chịu tác động sớm nhất và mạnh mẽ nhất của biến đổi khí hậu là sản xuất nông nghiệp. Bài viết này đưa ra một số tác động của biến đổi khí hậu đến ngành nông nghiệp Việt Nam và một số vùng dễ bị tổn thương, đồng thời đưa ra một số giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu bao gồm giải pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu (hạn chế phát thải) và giải pháp thích nghi. Từ khoá: biến đổi, khí hậu, ngành nông nghiệp Việt Nam, ứng phó, thích ứng ĐẶT VẤN ĐỀ* Biến đổi khí hậu (BĐKH) đã trở thành một vấn đề thời sự mang tính toàn cầu đang ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống của con người và thiên nhiên. Do sự tác động của BĐKH, thiên tai trên phạm vi toàn cầu đã, đang và sẽ xảy ra nhiều hơn, phức tạp hơn, cường độ cũng mạnh hơn rất nhiều. Theo sự đánh giá của các chuyên gia nghiên cứu trên thế giới, với vị trí địa lí của mình, Việt Nam là một trong năm quốc gia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của BĐKH. Do sự tác động của BĐKH, thiên tai sẽ ngày càng gia tăng phức tạp, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân, các hoạt động sản xuất, cản trở sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Chịu sự tác động sớm nhất và mạnh mẽ nhất của BĐKH chính là ngành nông nghiệp, các vùng đồng bằng ven biển do mực nước biển dâng cao. Từ thực tế trên, đòi hỏi nước ta cần phải khẩn trương đưa ra chương trình hành động, giải pháp cụ thể nhằm ứng phó kịp thời với những diễn biến bất thường của khí hậu. TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN NGÀNH NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM Ngành nông nghiệp theo nghĩa rộng bao gồm: nông nghiệp, lâm nghiêp và ngư nghiệp. Đây là ngành sản xuất chịu tác động sớm nhất và mạnh mẽ nhất của BĐKH toàn cầu. * Tel: 097 880523; Email: minhnguyet2104@gmail.com Nông nghiệp Theo nghiên cứu của Ngân hàng thế giới (WB), Việt Nam với đường bờ biển kéo dài 3260 km, khi nước biển dâng cao 1 mét, khoảng 10 triệu người ở các đồng bằng ven biển sẽ chịu tác động, ảnh hưởng đến 10% tổng sản phẩm thu nhập quốc nội GDP, 29% diện tích đất ngập nước, 7% diện tích đất nông nghiệp . Ước tính Việt Nam sẽ mất đi khoảng 2 triệu ha đất trồng lúa trong tổng số hơn 4 triệu ha trồng lúa hiện nay, đe dọa nghiêm trọng đến an ninh lương thực quốc gia (bảng 1). BĐKH đã khiến khí hậu, thời tiết ở nước ta diễn biến phức tạp. Lượng mưa hàng năm biến đổi thất thường, số cơn bão có cường độ mạnh trong những năm gần đây tăng lên, nhiều cơn bão có quỹ đạo di chuyển dị thường hơn. Sau bão thường là mưa lớn, gây sạt lở đất, lũ ống, lũ quét. BĐKH cũng gây nên tình trạng rét đậm, rét hại kéo dài.Tình trạng khí hậu, thời tiết đó đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến điều kiện sống của cây trồng và vật nuôi. Một số loài cây trồng, vật nuôi bị giảm sức đề kháng do biên độ dao động của nhiệt độ, độ ẩm. Sự thay đổi của các yếu tố khí hậu, thời tiết còn làm nảy sinh những dịch bệnh mới, thậm chí trở thành đại dịch. Ở nước ta trong thời gian gần đây, dịch rầy nâu, vàng lùn, lùn xoắn lá, sâu quấn lá trong trồng trọt hay dịch H5N1, H1N1…trong chăn nuôi đã gây thiệt hại rất lớn đến năng suất nông nghiệp, làm gia tăng chi phí sản xuất. 51 Lê Thị Nguyệt Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ Bảng 1. Dự báo tác động của việc dâng mực nước biển 1 mét ở Việt Nam Diện tích (Km2) Dân số (Triệu người) GDP (Tỉ USD) Diện tích nông nghiệp(Km2) Đất ngập nước (Km2) Tổng số Chịu tác động (Giá trị tuyệt đối) 328.535 16.977 78.137 9.637 154.787 15.805 192.816 13.773 46.179 13.241 Nguồn: WB [5] BĐKH làm suy thoái nghiêm trọng tài nguyên đất - tư liệu sản xuất thiết yếu của ngành nông nghiệp. Đất nông nghiệp của nước ta vốn đã bị thoái hoá do sự lạm dụng phân hoá học và mất lớp thực vật che phủ, cùng với sự tác động của BĐKH khiến cho hiện tượng khô hạn, rửa trôi do mưa tăng lên, dẫn đến tình trạng thoái hoá đất ngày càng trầm trọng hơn. Những nghiên cứu gần đây về chất lượng đất ở đồng bằng sông Hồng cho thấy: hàm lượng lân, hàm lượng mùn trong đất bị suy giảm, đất nghèo dần K dễ tiêu, độ chua đất tăng lên. Quá trình xói mòn rửa trôi đất ở vùng ven biển Bắc Trung Bộ nhiều nơi lên tới hàng trăm tấn/ha/năm; quá trình hình thành kết von và đá ong hóa cũng diễn ra mạnh mẽ với diện tích hàng chục ngàn ha và đặc biệt là quá trình sa mạc hoá cục bộ đã diễn ra ở nhiều nơi trong khu vực[1][4], Đồng bằng sông Cửu Long - nơi phải gánh chịu những tác động mạnh mẽ của BĐKH, tình trạng mặn hoá, phèn hoá cũng ngày càng gia tăng mạnh mẽ, ảnh hưởng rất lớn đến sản lượng nông nghiệp của cả nước. BĐKH còn ...