Tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp, nông thôn việt nam thực trạng và giải pháp ứng phó

Ở Việt Nam, nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, chiếm khoảng 52,6% lực lượng lao động và 22% tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2010(1). Hoạt động sản xuất của ngành phụ thuộc nhiều vào các yếu tố tự nhiên, như: đất đai, nước, khí hậu và thủy văn, nhiệt độ, độ ẩm... Biến đổi khí hậu trong thời gian qua đã tác động xấu đến ngành nông nghiệp Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp, nông thôn việt nam thực trạng và giải pháp ứng phóT¹p chÝ Khoa häc x· héi ViÖt Nam, sè 5 (66) - 2013TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾNNÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN VIỆT NAMTHỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ỨNG PHÓPHAN SĨ MẪN*HÀ HUY NGỌC**1. Thực trạng tác động của biến đổikhí hậu tới nông nghiệp, nông thôngieo trồng cây nông nghiệp khoảng 9,4triệu ha, trong đó có 4 triệu ha đất lúa;Ở Việt Nam, nông nghiệp đóng vaimục tiêu đến năm 2020 đạt 10 triệu ha.trò quan trọng trong nền kinh tế quốcTuy nhiên, dự báo đến năm 2020 dân sốdân, chiếm khoảng 52,6% lực lượngnước ta sẽ đạt khoảng 120 triệu ngườilao động và 22% tổng sản phẩm trongcùng với tốc độ đô thị hóa cao, trong bối(1)nước (GDP) năm 2010 . Hoạt độngcảnh biến đổi khí hậu và thời tiết cựcsản xuất của ngành phụ thuộc nhiềuđoan, nước biển dâng thì mục tiêu nàyvào các yếu tố tự nhiên, như: đất đai,đang bị đe dọa.nước, khí hậu và thủy văn, nhiệt độ, độTrong lĩnh vực nông nghiệp, thiệt hạiẩm... Biến đổi khí hậu trong thời giando thiên tai gây ra rất đáng kể. Thiên taiqua đã tác động xấu đến ngành nônglàm gia tăng sự phân hóa mức sống dânnghiệp Việt Nam.cư, làm cản trở và làm chậm quá trình1.1. Tác động của biến đổi khí hậuđến an ninh lương thực quốc giaxóa đói, giảm nghèo, đặc biệt ở nhữngvùng thường xuyên phải đối mặt vớiĐể đảm bảo an ninh lương thực quốcthiên tai. Trung bình hàng năm có hànggia, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nôngtriệu lượt người cần cứu trợ do bị thiênthôn (NN&PTNT) đã xây dựng Đề ántai và nhiều người lại rơi vào tình trạng“Vấn đề nông nghiệp, nông dân, nôngtái nghèo (Bảng 1)(*)thôn”, Chiến lược an ninh lương thựcquốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đếnnăm 2030; Nghị định về quản lý đấtlúa. Theo số liệu thống kê của BộNN&PTNT năm 2009, diện tích đất12Phó giáo sư, tiến sỹ, Viện Địa lý nhân văn Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.**Viện Địa lý nhân văn - Viện Hàn lâm Khoahọc xã hội Việt Nam.(1)Tổng Cục Thống kê (2010).(*)T¸c ®éng cña biÕn ®æi khÝ hËu ®Õn n«ng nghiÖp, n«ng th«n ViÖt Nam...Bảng 1. Thiệt hại do thiên tai gây ra đối với ngành nông nghiệpHạng mục20022003200520062007200820092010Lúa bị hư hại (ha)46.490 209.764 504.095 139.321173.830149.945237.799 157.696Hoa màu bị hại (ha)43.698215.059325.614173.662--Trâu, bò chết (con)8.4652881.6294272.93141448.9384.56727.7322.5356.705610246.55322.00698.62032.555Lợn chết (con)Gia cầm chết (con)Diện tích hồ nuôi219.45650.118 160.780 122.56093.885 131.74779.766 2.868.985 1.162.303 1.249.087 676.7825.82814.49055.6919.81917.76557.1999.42428.481261833831.151266226683164………………1.471725860,750,310,025tôm, cá vỡ (ha)Tàu, thuyền chìm mất(chiếc)….Tổng thiệt hại(tỷ đồng)Tỷ lệ thiệt hại/GTSXNN (%)Nguồn: Văn phòng Ban chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương, năm 2010Chỉ tính riêng trong năm 2010, nướcta đã chịu ảnh hưởng của 11 cơn bãovà nhiều đợt lũ lụt lớn, gây thiệt hạinặng nề về người và tài sản. Các hiệntượng bão, lũ quét, lốc đã gây thiệt hạinặng nề đến ngành trồng trọt(2).Mặt khác, theo tính toán từ kịchbản biến đổi khí hậu (BĐKH) của BộTài Nguyên và Môi trường (TN&MT)năm 2009, nếu nước biển dâng 1m,có tới 38,29% diện tích đất tự nhiênvà 32,16% diện tích đất nông nghiệpbị ngập trong nước biển tại 10 tỉnhngập nặng nhất vùng Đồng bằng sôngCửu Long (ĐBSCL) và Thành phố HồChí Minh (Bảng 2). (2)Thống kê của Văn phòng Ban chỉ đạo phòngchống lụt bão Trung ương (2010).(2)13T¹p chÝ Khoa häc x· héi ViÖt Nam, sè 5 (66) - 2013Bảng 2. Dự báo thiệt hại sản lượng lúa theo kịch bảnvề nước biển dâng 1m tại ĐBSCLDiện tích đất Đất tự nhiên Ước tính đấtTỉnhSảnNăng suấttự nhiênbị ngậpNN bị ngậplúa TB(1000ha)(1000 ha)(1000 ha)(tấn/ha/vụ)Số vụ/lượngnămbị mất(1000 tấn)Giá trị bịmất (1000tỷ đồng)*Bến Tre231,5113,181,74,062,0663,72.522,0Long An449,2216,9160,04,082,01.305,34.960,3Trà Vinh222,6102,183,54,432,0739,92.811,7Sóc Trăng322,3142,5116,64,932,01.150,14.370,2TP. HCM209,586,239,23,172,0248,6944,6Vĩnh Long147,560,649,24,772,0468,91.782,0Bạc Liêu252,196,280,44,662,0749,02.846,3Tiền Giang236,778,360,14,902,0588,52.236,3Kiên Giang626,9175,7112,84,612,01.040,53.953,7Cần Thơ298,675,864,65,182,0669,62.544,52.996,81.147,4848,144,792,07.597,428.870,2-38,2932.16--40,5240,52CộngCơ cấuGhi chú: (*) Giá lúa được tính là 3.800 đ/kg tại thời điểm tháng 12/2009Nguồn: Jeremy Carew - Ried - Trung tâm Quốc tế về quản lý môi trường (ICEM), 2007 vàMONRE, 2009.Bảng trên cho thấy, đến năm 2010nếu nước biển dâng 1m, vựa lúaĐBSCL và TP. Hồ Chí Minh có nguycơ mất đi 7,6 triệu tấn lúa/ ...