Tác động của biến đổi khí hậu lên sản xuất lúa: Phần 1

Tác động của biến đổi khí hậu lên sản xuất lúa: Phần 1 gồm 2 chương: Chương 1:Cơ sở khoa học khí hậu: hệ thống khí hậu, cơ chế hình thành khí hậu toàn cầu, quá trình hình thành khí hậu. Chương 2 ảnh hưởng thời tiết lên cây lúa: tổng quan về cây lúa, sinh thái cây lúa.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của biến đổi khí hậu lên sản xuất lúa: Phần 1 TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU LÊN SẢN XUẤT LÚA ================================================================= LỜI MỞ ĐẦU Đối với nhiều nhà khoa học nghiên cứu về Trái đất và khí tượng học, biến đổi khí hậutoàn cầu không phải là một hiện tượng hoàn toàn mới. Biến đổi khí hậu là một thực thể diễntiến trong quá khứ cũng như hiện tại và được phỏng đoán là có thể biến động nhanh hơntrong tương lai. Sự phát thải quá nhiều chất khí như CO2, CH4, N2O, CFCs, ... vào bầu khíquyển gây nên hiệu ứng nhà kính, hệ quả tạo nên hiện tượng nóng lên toàn cầu làm băng ởBắc và Nam cực, cũng như các dải băng ở các dãy núi cao tan nhanh hơn khiến mực nướcbiển đang có xu thế dâng cao, cán cân tuần hoàn nước thay đổi làm đe dọa toàn bộ hệ sinhthái hiện hữu, đặc biệt là các vùng đất thấp, vùng ven biển. Theo số liệu thống kê năm 2008 của Tổ chức Lương Nông Quốc tế, trên thế giới cóhơn 1,38 tỷ ha đất có thể trồng cây được. Trong đó, diện tích đất đang được sử dụng để canhtác nông nghiệp thường xuyên và không thường xuyên chiếm khoảng từ 10- 12%, đất đồngcỏ chiếm khoảng 24%, đất rừng là 32%, phần còn lại là các loại đất khác và đất cư trú. Diệntích đất canh tác nông nghiệp trên thế giới, khoảng 11,5 triệu ha, trong đó đất tốt chỉ chiếmchừng 12,6 %, vùng đất hay chịu sự bất lợi do yếu tố khí hậu và nguồn nước như bị băngtuyết, mưa đá, bị khô hạn, nhiễm mặn, nhiễm chua,... chiếm 40,5 %, phần còn lại là các đấtchịu sự bất lợi cho cây trồng do địa hình dốc, đất đồi núi đá, hoang mạc, tầng đất canh tácmỏng,... Lúa là cây lương thực chính nuôi sống hơn 40% dân số trên thế giới (khoảng 3 tỷngười, trong đó hơn 1 tỷ là những người nghèo và rất nghèo), đặc biệt là ở các quốc gia châuÁ và châu Phi. Hơn 90% người dân ở đây sản xuất và tiêu thụ lúa như là thức ăn chính hàngngày. Lúa được canh tác trên 150 triệu ha trong hơn 117 quốc gia trên thế giới. Nhu cầu tiêuthụ lúa trên thế giới ngày càng nhiều, dự báo đến năm 2030, nhân loại có thể phải cần đến800 triệu tấn lúa. Năm 2050, dân số nhân loại ước tính sẽ đạt 9 tỷ người, sẽ đòi hỏi một mộtnguồn cung lương thực lớn hơn nhiều. Cây lúa là loại cây ưa nước, ưa ánh sáng, chịu tácđộng khi có sự thay đổi nồng độ CO2 và nhiệt độ không khí, ... Việc sản xuất lúa hiện nay cóthể chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu. Sự gia tăng nhiệt độ của bầu khí quyển, sự thayđổi lượng mưa và thời đoạn mưa, hiện tượng nước biển dâng và sự bất thường của các yếu tốthời tiết cực đoan như bão tố, lũ lụt, gió mạnh, lốc xoáy, nhiễm mặn, ... có thể đe dọa làmgiảm năng suất và sản lượng lúa gạo toàn thế giới. Nguy cơ mất an ninh lương thực trongtương lai trong bối cảnh dân số gia tăng và nguồn tài nguyên thiên nhiên nghèo nàn hơn sẽ làmốt lo ngại toàn cầu hiện nay. Hiện nay, mỗi năm Việt Nam sản xuất được trên 40 triệu tấn lúa và được xem là nướcđứng thứ 2 trên thế giới về xuất khẩu gạo, sau Thái Lan. Năm 2010, Việt Nam đã xuất ra thếgiới 6,8 triệu tấn gạo, đạt giá trị 3,23 tỷ đô-la Mỹ. Dự kiến con số xuất khẩu gạo trong năm2011 của Việt Nam có thể lên đến 7 triệu tấn. Do thành tích xuất khẩu gạo này, Việt Namđược thế giới đánh giá là một trong những nước có bảo đảm an ninh lương thực cao. Tuynhiên đến năm 2050, do gia tăng dân số và duy trì lượng xuất khẩu, Việt Nam cần có sảnlượng lương thực gấp đôi con số hiện nay. Đây là một thử thách lớn khi việc sản xuất lúa gạophải chịu nhiều tác động do biến đổi khí hậu, nước biển dâng, thiên tai cực đoan xuất hiện=============================== ii =============================== Lê Anh Tuấn TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU LÊN SẢN XUẤT LÚA =================================================================với tần số cao hơn cùng với những đe doạ tiềm ẩn về sự bất thường nguồn nước. Theo mộtdự báo của Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế, đến năm 2050 năng suất lúa ởcác vùng đất có tưới của các quốc gia đang phát triển sẽ giảm 15% và giá lúa trên thị trườngthế giới sẽ gia tăng lên 12% do tác động của biến đổi khí hậu. Do vậy, việc nghiên cứu tácđộng của biến đổi khí hậu là một yêu cầu cấp bách ngay từ bây giờ cho một viễn cảnh anninh lương thực bị đe doạ không chỉ đối với quốc gia mà một phần cho cả thế giới. Quyển sách này là tài liệu chuyên khảo các nghiên cứu liên quan đến hiện tượng biếnđổi khí hậu và các tác động của nó lên sản xuất lúa gạo trên thế giới, như là một phần côngviệc trong đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ của tác giả, nhằm phục vụ cho việc nghiên cứuvà giảng dạy. Quyển sách có tất cả 4 chương. Chương 1 tập trung mô tả một cách tổng quanvề khoa học về khí hậu, các nguyên nhân và các diễn biến của hiện tượng biến đổi khí hậu.Chương 2 nên các đặc điểm sinh lý và sinh thải của cây lúa liên quan đến các yếu tố khítượng và thủy văn. Chương 3 trình bày các kết quả nghiên cứu nhữ ...