Tác động của biến đổi khí hậu tới phát triển nông nghiệp và những giải pháp thí chứng của ngành nông nghiệp

Ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn luôn giành được nhiều thành tựu to lớn, đảm bảo an ninh lương thực cho đất nước, là nền tảng và trụ đỡ cho nền kinh tế. Những năm gần đây, biến đổi khí hậu đã và đang tác động mạnh mẽ đến nông nghiệp đồng thời ảnh hưởng tới nền kinh tế. Bài viết nêu khái quát những hệ luỵ của biến đổi khí hậu tới phát triển nông nghiệp và đưa ra một số giải pháp để khắc phục phần nào nhưng hệ lụy này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của biến đổi khí hậu tới phát triển nông nghiệp và những giải pháp thí chứng của ngành nông nghiệpTrao đổi, Tin tức & Sự kiện TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TỚI PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP THÍCH ỨNG CỦA NGÀNH NÔNG NGHIỆP Nguyễn Thị Huệ Viện nghiên cứu Văn hóa - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Tóm tắt Ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn luôn giành được nhiều thành tựu to lớn, đảmbảo an ninh lương thực cho đất nước, là nền tảng và trụ đỡ cho nền kinh tế. Nhữngnăm gần đây, biến đổi khí hậu đã và đang tác động mạnh mẽ đến nông nghiệp đồngthời ảnh hưởng tới nền kinh tế. Bài viết nêu khái quát những hệ luỵ của biến đổi khíhậu tới phát triển nông nghiệp và đưa ra một số giải pháp để khắc phục phần nàonhưng hệ luỵ này. Từ khoá: Nông nghiệp; Khí hậu; Biến đổi; Ảnh hưởng; Kinh tế. AbstractImpact of climate change on agricultural development and adaptation solutions of the agricultural sector Vietnam’s agricultural sector has always achieved many great achievements,ensuring food security for the country, and is the foundation and support for theeconomy. In recent years, climate change has strongly impacted agriculture and theeconomy. This article outlines the consequences of climate change on agriculturaldevelopment and o ers some solutions to overcome these consequences partly. Keywords: Agriculture; Climate; Change; Impact; Economy. 1. Tác động của biến đổi khí hậu tới phát triển nông nghiệp Trong suốt chiều dài xây dựng và phát triển đất nước, trong bất kỳ hoàn cảnh khókhăn nào, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn luôn giành được nhiều thành tựu to lớn,đảm bảo an ninh lương thực cho đất nước, là nền tảng và trụ đỡ cho nền kinh tế. Giữ vai trò quan trọng như vậy, nhưng ngành nông nghiệp cũng gặp nhiều khókhăn, thách thức, đặc biệt là tác động từ biến đổi khí hậu (BĐKH). Những đợt hạn hánvà nóng kéo dài liên tiếp xảy ra ở khắp các vùng trong cả nước những năm gần đâycho thấy, mức độ gia tăng ngày càng lớn của tình trạng BĐKH. Biến đổi khí hậu khôngchỉ gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa đá, hạn hán, lũ lụt,… mà nó cònảnh hưởng nặng nề đến lĩnh vực nông nghiệp, có thể còn dẫn đến mất mùa hoàntoàn. Biến đổi khí hậu đã và đang tác động mạnh mẽ đến ngành trồng trọt, rõ ràngnhất là làm giảm diện tích đất canh tác, gây ra tình trạng hạn hán và sâu bệnh, gâyáp lực lớn cho sự phát triển của ngành trồng trọt nói riêng và ngành nông nghiệpnói chung. Những đợt hạn hán và nóng kéo dài liên tiếp xảy ra ở khắp các vùng trongcả nước những năm gần đây cho thấy mức độ gia tăng ngày càng lớn của tình trạngBĐKH. Hạn hán có năm làm giảm 20 - 30 % năng suất cây trồng, giảm sản lượnglương thực, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chăn nuôi và sinh hoạt của người dân. Hạn158 Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 50 - năm 2024 Trao đổi, Tin tức & Sự kiệnhán kéo dài sẽ dẫn đến nguy cơ hoang mạc hóa ở một số vùng, đặc biệt là vùng NamTrung Bộ, vùng cát ven biển và vùng đất dốc thuộc trung du, miền núi, gây ra nhữnghệ lụy đáng kể đối với phát triển bền vững ở Việt Nam. BĐKH đang làm thay đổi điều kiện sinh sống của các loài sinh vật, dẫn đến tìnhtrạng biến mất của một số loài và ngược lại, xuất hiện nguy cơ gia tăng các loại “thiênđịch”. Trong thời gian nhiều năm trở lại đây, dịch rầy nâu, vàng lùn, lùn xoắn lá ởđồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) diễn biến ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đếnkhả năng thâm canh, tăng vụ và làm giảm sản lượng lúa. BĐKH có thể tác động đếnthời vụ, làm thay đổi cấu trúc mùa, quy hoạch vùng, kỹ thuật tưới tiêu, sâu bệnh, năngsuất, sản lượng; Làm suy thoái tài nguyên đất, đa dạng sinh học bị đe dọa, suy giảmvề số lượng và chất lượng do ngập nước và do khô hạn, tăng thêm nguy cơ diệtchủng của động, thực vật, làm biến mất các nguồn gen quý hiếm. Thực tế, BÐKH vàcác hiện tượng thiên tai cực đoan, dị thường không còn là nguy cơ, mà đã hiện hữu ởViệt Nam và tác động rất lớn tới nông nghiệp nước ta. Trong mùa khô năm 2020, xâmnhập mặn tại các tỉnh ĐBSCL đã ở mức độ nghiêm trọng, xấp xỉ mức xâm nhập mặncủa năm 2016 - vốn được xem là “mùa mặn” lớn nhất trong lịch sử. Xâm nhập mặntrong mùa khô năm 2020 đã khiến 5 tỉnh của ĐBSCL là: Long An, Tiền Giang, BếnTre, Kiên Giang và Cà Mau phải ban bố khẩn cấp về tình trạng hạn mặn; Gần 340.000ha lúa, 136.000 ha cây ăn quả của 9 tỉnh ĐBSCL bị ảnh hưởng; Gần 160.000 hộ dânthiếu nước sinh hoạt. Do BĐKH, tình trạng xâm nhập mặn cũng đã “tiến” ra MiềnTrung và ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp. Cụ thể, tại tỉnh Thanh Hóa, mỗi nămtại huyện Hậu Lộc, mỗi năm có khoảng 2.000 - 2.500 ha đất sản xuất nông nghiệp bịnhiễm mặn. Nga Sơn cũng có tới trên 4.000 ha (chiếm 57 %) đất sản xuất nông nghiệpbị ảnh hưởng bởi BĐKH. ...