Tác động của môi trường lên kiểu gen

Tác động của môi trường lên kiểu genMối quan hệ giữa kiểu gen - môi trường kiểu hình như thế nào ? Kiểu hình phụ thuộc vào những yếu tố nào ? Kiểu gen còn chịu nhiều tác động khác nhau của môi trường bên trong và ngoài cơ thể
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của môi trường lên kiểu gen Tác động của môi trường lên kiểu genMối quan hệ giữa kiểu gen - môi trường -kiểu hình như thế nào ? Kiểu hình phụthuộc vào những yếu tố nào ?Kiểu gen còn chịu nhiều tác độngkhác nhau của môi trường bên trongvà ngoài cơ thể1. Tác động của môi trường bên ngoàia. Nhiệt độTác động căn bản của nhiều gen chủ yếulà kiểm soát tốc độ phản ứng sinh hóathông qua enzyme là những chất đượccác gen xác định về mặtdi truyền. Giữa nhiệt độ và tốc độ phảnứng có sự liên quan chặt chẽ. Nhiệt độảnh hưởng đến sự biểu hiện kiểu hìnhtrong nhiều trường hợp.Ví dụ: sự biểu hiện tính trạng lông đen ởchóp mũi, tai và chân của giống thỏHimalaya ở nhiệt độ thấp khi phát triểnbộ lông.Nhiệt độ có thể ảnh hưởng đến độ thấmvà độ hiện. b. Dinh dưỡngTrong một số trường hợp chế độdinh dưỡng ảnh hưởng đến biểu hiệnkiểu hình. Ví dụ sự biểu hiện mỡ vàngcủa thỏ do 2 yếu tố: sự hiện diện của genđồng hợp tử lặn yy và lượng thực vậtxanh (xanthophyll) trong thức ăn. Nếuthiếu thực vật xanh trong thức ăn, mỡvàng không xuất hiện.Bệnh phenylketonuria (PKU) đượcgặp ở người da trắng với tỷ lệ1/10.000 lần sinh. Các đột biến ởlocus mã hóa cho enzyme chuyển hóaphenylalanine hydroxylase làm chongười mang kiểu gen đồng hợp khôngthể chuyển hóa amino acidphenylalanine. Trong khi những trẻ sơsinh mắc bệnh phenylketon niệu cóbiểu hiện bình thường sau sinh thìsự khiếm khuyết chuyển hóa sẽ làmtích lũy dần phenylalanine và các sảnphẩm chuyển hóa độc khác dẫn đến tổnthương hệ thần kinh trung ương và gây rabiểu hiện chậm phát triển trí tuệ trầmtrọng. Như vậy kiểu gen PKU sẽ gây rakiểu hình bệnh lý nghiêm trọng. Tuynhiên nếu trẻ mang kiểu gen bệnh đượcphát hiện sớm qua sàng lọc trước sinh,biểu hiện của bệnh có thể tránh bằng chếđộ ăn nghèo phenylalanine. Như vậy,mặc dầu trẻ mang kiểu gen PKU nhưngnhờ chế độ ăn phù hợp đã tránh được tìnhtrạng chậm trí.c. Ảnh hưởng của cơ thể mẹSau khi trứng đã được thụ tinh, cơ thểmẹ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển.Ví dụ máu người mẹ có kiểu gen rh-(nhân tố rhesus âm), nếu đứa con thứnhất có Rh+ sinh ra sẽ không sao, nhưngđứa con thứ hai có thể bị chết.2. Tác động của môi trường bên trongQuá trình phát triển cá thể trải qua nhiềubước trung gian phức tạp. Ngay trong cơthể có nhiều tác động giữa các cấu trúckhác nhau và với kiểu gen như các tươngtác: gen với gen, gen với NST, NST -nhân, nhân - tế bào chất, tế bào - mô... ởđây chỉ nêu vài tác động có tính chấtchung tổng quát:a. TuổiNhiều tính trạng và bệnh di truyền ởngười có biểu hiện trong một độ tuổi nhấtđịnh. Bệnh alcaptonuria (nước tiểu cóacid homogentisic bị đen khi có O2) biểuhiện ngay lúc mới sinh ra. Bệnh vảy cábiểu hiện trong 4 tháng đầu. Bệnh tiểuđường và chứng co giật Huntington biểuhiện ở nhiều độ tuổi khác nhau. BệnhAlzheimer biểu hiện sau 60 tuổi.b. Giới tínhGiới tính có nhiều ảnh hưởng đến sự biểuhiện của gen như giới hạn sự biểu hiệnhay tính trội lặn phụ thuộc vào giưói tính.Ngoài ra có những gen liên kết với giớitính. Có thể hormone sinh dục tác độngđến biểu hiện của các gen.Như vậy môi trường bên trong và ngoàicơ thể có nhiều ảnh hưởng phức tạp khácnhau lên sự biểu hiện kiểu hình của cácgen.Nhiều bệnh ở người như tim mạch, huyếtáp... trước đây không coi là các bệnh ditruyền. Quan điểm mới hiện nay cho rằngđó là những bệnh di truyền mà biểu hiệnphụ thuộc môi trường. Trên thực tế cácgen liên quan đến bệnh này được truyềnthụ trong các gia đình có bệnh.