Tác dụng Không lipid của nhóm statin (Non - lipid effect of statins)

Nhóm statin gồm lovastatin, simvastatin(zocor), pravastatin, fluvastatin, atorvastatin(lipitor), rosuvastatin, pitavastatin. Tác dụngquen biết của nhóm nμy lμ ức chế đ−ợc HMG- CoA - reductase, nên ức chế sự tổng hợpcủa cholesterol nội sinh, lμm tăng tổng hợpcác thụ thể của LDL - C, lμm tăng giáng hoáLDL -C, nồng độ LDL l−u hμnh trong máu sẽgiảm đáng kể, góp phần chống rối loạn lipidmáu.Khám phá mới đây rất quan trọng về cácđặc tính "không lipid" của statin giúp chonhóm nμy có dáng dấp điều trị mới. Statin lμmgiảm tỷ lệ bệnh mạch vμnh ở ng−ời có rối loạnlipid máu, lμm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác dụng "Không lipid" của nhóm statin (Non - lipid effect of statins)TCNCYH 28 (2) - 2004 T¸c dông Kh«ng lipid cña nhãm statin (Non - lipid effect of statins) GS. TSKH. Hoµng TÝch HuyÒn Nhãm statin gåm lovastatin, simvastatin bé t¸i ph¸t sím (16 tuÇn sau lÇn thiÕu m¸u(zocor), pravastatin, fluvastatin, atorvastatin côc bé cÊp tÝnh nghiªm träng ë m¹ch vµnh(lipitor), rosuvastatin, pitavastatin. T¸c dông tim mÆc dÇu LDL - C trong huyÕt thanh cãquen biÕt cña nhãm nµy lµ øc chÕ ®−îc HMG gi¶m 40% nhê statin, nh−ng thêi gian ®iÒu- CoA - reductase, nªn øc chÕ sù tæng hîp chØnh nµy (< 16 tuÇn) lµ qu¸ ng¾n ngñi ®Ó cãcña cholesterol néi sinh, lµm t¨ng tæng hîp thÓ lµm thay ®æi râ rµng trong viÖc tu söac¸c thô thÓ cña LDL - C, lµm t¨ng gi¸ng ho¸ m¶ng v÷a x¬. VËy cßn c¬ chÕ t¸c dông nµoLDL -C, nång ®é LDL l−u hµnh trong m¸u sÏ ®©y cña statin, ngoµi viÖc chèng rèi lo¹n lipidgi¶m ®¸ng kÓ, gãp phÇn chèng rèi lo¹n lipid m¸u?m¸u. Nh÷ng c¬ chÕ t¸c dông míi, rÊt cã lîi cña Kh¸m ph¸ míi ®©y rÊt quan träng vÒ c¸c statin ®−îc gäi lµ t¸c dông kh«ng lipid hoÆc®Æc tÝnh kh«ng lipid cña statin gióp cho t¸c dông kh«ng phô thuéc cholesterol hoÆcnhãm nµy cã d¸ng dÊp ®iÒu trÞ míi. Statin lµm t¸c dông nhiÒu h−íng (pleiotropic effect).gi¶m tû lÖ bÖnh m¹ch vµnh ë ng−êi cã rèi lo¹n T¸c dông nhiÒu h−íng cña statin biÓulipid m¸u, lµm chËm sù tiÕn triÓn cña x¬ ®éng hiÖn trùc tiÕp trªn m¹ch m¸u, c¬ x−¬ng, trªnm¹ch. Tõ tr−íc vÉn coi c¬ chÕ −u tiªn cña chuyÓn ho¸ glucose:statin gãp phÇn ®iÒu trÞ bÖnh tim m¹ch lµ do - Lµm gi¶m nguy c¬ vµ hiÖn t−îng bÖnh lýkÕt qu¶ cña thuèc nµy lµm c¶i thiÖn ®−îc sù tim m¹ch gi¶m tiÕn triÓn bÖnh thËn, gi¶m ph¸trèi lo¹n lipid m¸u. Tuy nhiªn cßn nh÷ng c¬ triÓn tiÓu ®−êng, gi¶m tû lÖ g·y x−¬ng.chÕ t¸c dông kh¸c cña statin còng rÊt cã lîi Së dÜ ®−îc nh− vËy v× statin t¸c ®éng tÝchcho ®iÒu trÞ bÖnh tim - m¹ch. cùc lªn s¶n xuÊt NO cña m¹ch m¸u vµ cÇu Cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu chøng thËn, lµm gi¶m viªm m¹ch, t¸c ®éng trùc tiÕpminh cho t¸c dông nµy. LÊy vÝ dô nghiªn cøu lªn sù t¹o x−¬ng, c¶i thiÖn ®−îc sù nh¹y c¶mWOSCOP vµ CARE. víi insulin. - So s¸nh víi nhãm ®iÒu trÞ b»ng statin víi Statin vµ chøc n¨ng néi m¹cnhãm placebo, tuy 2 nhãm cho kÕt qu¶ cïng Rèi lo¹n chøc n¨ng néi m¹c sÏ ng¨n c¶nmøc cholesterol - huyÕt thanh, nh−ng ng−êi sù tæng hîp, sù bµi tiÕt cña NO, lµm gi¶mbÖnh uèng statin Ýt cã nguy c¬ vÒ bÖnh m¹ch ho¹t tÝnh cña NO, mµ lîi Ých cña NO th× ®·vµnh h¬n h¼n ë nhãm placebo. qu¸ râ (NO øc chÕ ®−îc nhiÒu thµnh phÇn cã - So s¸nh nhãm dïng statin víi nhãm h¹i cña qu¸ tr×nh t¹o m¶ng v÷a x¬, øc chÕuèng thuèc kh¸c chèng lo¹n lipid m¸u: kÕt t−¬ng t¸c b¹ch cÇu - néi m¹c, øc chÕ kÕt dÝnhqu¶ c¶ 2 nhãm cïng lµm gi¶m møc tiÓu cÇu, øc chÕ sù t¨ng sinh c¬ tr¬n m¹chcholesterol - m¸u nh− nhau, nh−ng nguy c¬ m¸u). Statin cã Ých cho néi m¹c v×:nhåi m¸u c¬ tim ë nhãm statin thÊp h¬n h¼n - Lµm t¨ng ho¹t tÝnh NO nhê lµm t¨ng ®iÒuso víi nhãm kia. hoµ enzym NO synthase cña néi m¹c HoÆc nh− thö nghiÖm MIRACL, thÊy statin (eNOS).lµm gi¶m ®−îc c¸c hiÖn t−îng thiÕu m¸u côc* GS. TSKH. Hoµng TÝch HuyÒn nguyªn Tr−ëng bé m«n D−îc lý – Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi.128TCNCYH 28 (2) - 2004 - KÐo dµi ®é æn ®Þnh cña eNOS mRNA, - Lµm gi¶m ®−îc sè l−îng tÕ bµo viªmlµm t¨ng sù sao m· cña eNOS, cho nªn kÐo trong m¶ng v÷a x¬, nhê:dµi thêi gian b¸n th¶i cña eNOS. - øc chÕ nh÷ng phÇn tö kÕt dÝnh gi÷a c¸c - Cã t¸c dông chèng oxy ho¸, lµ gi¶m tÕ bµo (intercellular athesion molecule - 1).stress oxy ho¸, øc chÕ s¶n sinh nh÷ng d¹ng - G¾n trùc tiÕp vµo B2 - integrin lµ thô thÓoxy ho¹t ®éng. ®èi lËp víi ph©n tö kÕt dÝnh ë b¹ch cÇu. - Do eNOS g¾n vµo nh÷ng hang nhá - Lµm gi¶m møc CRP (C - reactive protein)(caveolac) trong tÕ bµo m¹ch m¸u, t¹i ®ã ë ng−êi rèi lo¹n lipid m¸u (kÓ c¶ lµm gi¶meNOS bÞ ph¸ ho¹i nh−ng statin ph©n hñy møc CRP ë ng−êi kh«ng cã hiÖn t−îng m¹ch®−îc chÊt ph¸ ho¹i eNOS trong hang nhá vµnh cÊp tÝnh). VËy statin lµm gi¶m viªm c¶ ëvµ b¶o vÖ sù v÷ng bÒn cña eNOS. m¹ch m¸u, c¶ ë hÖ thèng. - Lµm t¨ng ho¹t tÝnh cña t ...