Thông tin tài liệu:
Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn sách "Canh tác hữu cơ" tiếp tục cung cấp tới bạn đọc nội dung về luân canh cây trồng: kết hợp toàn bộ các biện pháp cùng nhau; quy trình sản xuất rau, sản xuất trái cây; sản xuất chè; sản xuất động vật hữu cơ; chuyển đổi canh tác hữu cơ,... Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích phục vụ công việc, học tập và cuộc sống của các bạn nhé.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu Canh tác hữu cơ: Phần 2
8. Luân canh cây trồng: Phối hợp toàn bộ các
biện pháp cùng nhau
Luân canh cây trồng là biện pháp then chốt trong canh tác hữu cơ. Luân canh cây
trồng không chỉ là biện pháp mang tính quyết định để tránh bệnh hại, mà nó còn là
phương pháp để quản lý thành công cỏ dại và dinh dưỡng
Luân canh cây trồng cho ta thấy bức tranh toàn cảnh của toàn bộ trang trại và phản
ánh khả năng sử dụng sự hiểu biết của người nông dân về sinh thái và tiềm năng sinh
học trong trang trại
8.1 Tầm quan trọng của luân canh cây trồng – Cân nhắc lại mọi khía cạnh
Chúng ta sẽ bắt đầu chương này với việc xem xét lại các khía cạnh khác nhau của luân
canh cây trồng đã được thảo luận trong các chương trước.
Luân canh cây trồng là gì? Luân canh cây trồng là một trật tự các cây trồng cụ thể đã được
cân nhắc và được trồng trong cùng một thửa ruộng. Luân canh cây trồng cũng có nghĩa
các cây trồng tiếp theo là một loại, một loài hoặc một giống khác với cây trồng trước đó.
Ví dụ lúa mạch sau lúa mì, ngũ cốc sau cây họ đậu, cà chua sau cải bắp v.v. Chuỗi luân
canh có kế hoạch này có thể là chỉ cho một vài năm hoặc là liên tục, như trong sản xuất
rau hữu cơ.
Luân canh tốt là một phần quan trọng trong bất kỳ hệ thống hữu cơ nào. Luân canh phải
đáp ứng nhiều vai trò quan trọng, gồm cả việc giảm thiểu các vấn đề về cỏ dại, sâu bệnh
hại, duy trì các lớp vật chất hữu cơ và cấu trúc đất, cung cấp đủ đạm và làm cho việc thất
thoát dinh dưỡng giảm tới mức thiểu. Luân canh đồng thời phải sản sinh đủ thức ăn cho
chăn nuôi và duy trì sản phẩm đầu ra của chăn nuôi và cây trồng hoa lợi để nông dân có
thể có được một khoản thu nhập thỏa đáng. Không có luân canh tốt, nông dân không thể
canh tác hữu cơ thành công, ít nhất là theo nghĩa phát triển bền vững.
Luân canh cây trồng đã rơi vào tình trạng không được tán thành vì chúng đòi hỏi thêm các
kỹ năng quản lý và lập kế hoạch, tăng tính phức tạp của canh tác. Vì trong các khu sản
xuất nông nghiệp khác, kỹ năng lao động và kỹ năng canh tác đã được thay thế bằng việc
sử dụng thuốc hóa học. Trong một vài thập kỷ qua, việc phổ biến sự sẵn có phân đạm tổng
hợp ở nhiều quốc gia là nguyên nhân làm giảm phần lớn việc trồng cây họ đậu, chỉ loại trừ
mỗi đậu tương. Cơ khí hóa và chuyên môn hóa trang trại thành chăn nuôi đang làm giảm
nhu cầu về đồng cỏ và cây trồng làm cỏ khô và đang loại bỏ một số cây trồng làm thức ăn
chăn nuôi thường được sử dụng trong luân canh.
Năng suất và sự màu mỡ của đất phụ thuộc nhiều vào sự luân canh. Nhiều khía cạnh khác
nhau của luân canh, bao gồm sự hình thành cấu trúc đất, vòng quay dinh dưỡng và vật chất
hữu cơ đã được thảo luận trong các chương trước của tài liệu này.
Nếu đất có điều kiện tốt, cấu trúc tốt, vật chất hữu cơ và hoạt động sinh học sẵn có, thì
việc kiểm soát sinh học tự nhiên sâu bệnh hại sinh ra từ đất sẽ hiệu quả hơn..
- 77 -
Độc canh và luân canh được thiết kế không tốt làm cho đất “mệt mỏi” hoặc “cạn kiệt” –
một tình trạng ngăn cản sự tăng trưởng và phát triển, làm giảm năng suất và làm xuất hiện
sâu bệnh hại trên cây trồng và là nguyên nhân làm giảm sức đề kháng của cây trồng.
Sự mệt mỏi của đất có nhiều phần. Biểu hiện rõ ràng nhất là thiếu hụt dinh dưỡng hoặc
mất cân bằng dinh dưỡng. Biểu hiện ít rõ ràng hơn là những tác động của tàn dư cây trồng
mà ở đó nếu tiếp tục canh tác cây cùng loại có thể gây cản trở các hoạt động của một số
sinh vật trong đất, và các rễ tiết ra dịch độc riêng biệt cho loài cây trồng và tạo ra tác động
cảm nhiễm qua lại. Tất cả những tác động này làm tăng tính nhạy cảm của cây trồng đối
với bệnh hại.
8.2 Luân canh cây trồng là nền tảng để quản lý trang trại
Sau khi suy nghĩ thấu đáo và lập kế hoạch luân canh cây trồng cho trang trại, bạn có một
điểm khởi đầu rất tốt để lập kế hoạch thu hái, kế hoạch phân bón và lịch làm việc.
Lựa chọn cây trồng không chỉ dựa vào cây trồng nào có thể trồng, có thể làm thức ăn chăn
nuôi hoặc bán được, mà còn gồm cả vai trò của cây trồng đó trong vòng dinh dưỡng, khả
năng sử dụng của chúng trong nguồn phân bón, trong hệ sinh thái đồng ruộng, vai trò của
chúng trong quản lý cỏ dại và các hoạt động đồng ruộng được yêu cầu.
Đáp ứng nhiều yêu cầu
Có nhiều mục đích sinh học mà người ta mong muốn đạt được trong một trang trại hữu cơ.
Rất nhiều mục đích này được liên kết với việc chọn loại cây trồng và luân canh cây trồng.
Tuy nhiên, trong đời sống thực tế, nhiều mục đích khác cần được cân nhắc hơn là các mục
đích sinh học, điều này có thể nhìn thấy trong Hình 15 dưới đây. Thường qua trải nghiệm
bạn có thể nhận thấy vì những cân nhắc khác này mà cần phải có sự thỏa hiệp.
Nhu cầu về thức Các cây trồng thu
ăn chăn nuôi hoa lợi thích đáng
Sinh học lý Máy móc và các
Xem xét thực tiễn tưởng là công trình xây
Luân canh dựng trong trại
Quản lý trang trại Sự tiết kiệm
Hình 15 – Luân canh cây trồng và kế hoạch canh tác – một sự thỏa hiệp
Một luân canh cây trồng và một kế hoạch canh tác phải cân bằng giữa các mục đích sinh
học và những xem xét về kinh tế/thực tế
- 78 -
Đối với bất kỳ trang trại cụ thể nào, một số mục đích này sẽ là quan trọng hơn các mục
đích khác. Vì thế, trước khi chọn cây trồng, người ta phải quyết định các mục tiêu sinh học
quan trọng nhất đối với trang trại. Tôi cần duy trì hoặc cải thiện cái gì?
Để đơn giản hóa vấn đề, đây là năm điểm chính cần cân nhắc khi lựa chọn cây trồng để
đưa vào luân canh:
1. Có giá trị như một cây thu hoa lợi hoặc thức ăn chăn nuôi
2. Xây dựng đất
3. Bảo tồn dinh dưỡng
4. Kiểm soát cỏ dại và sâu hại
5. Nhu cầu về thiết bị và nhân công
Các cân nh ...