TÀI LIỆU: TÌM HIỂU NHỮNG KẾ SÁCH GIỮ NƯỚC THỜI LÝ - TRẦN

Trong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, thời Lý - Trần là một trong những thời kỳ phát triển rực rỡ của đất nước. Khoảng gần 5 thế kỷ của thời kỳ này, nhân dân Đại Việt - tên nước chúng ta lúc đó - đã vươn lên trong cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ đất nước, lập nên nhiều kỳ tích đáng tự hào về mọi mặt, mở ra kỷ nguyên Đại Việt trong lịch sử dân tộc.Với chiến thắng Bạch Đằng lịch sử cuối năm 938, nhân dân ta đã rửa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TÀI LIỆU: TÌM HIỂU NHỮNG KẾ SÁCH GIỮ NƯỚC THỜI LÝ - TRẦNTÌM HIỂU NHỮNG KẾ SÁCH GIỮ NƯỚC THỜI LÝ - TRẦNTrong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, thời Lý - Trần là một trongnhững thời kỳ phát triển rực rỡ của đất nước. Khoảng gần 5 thế kỷ của thời kỳ này,nhân dân Đại Việt - tên nước chúng ta lúc đó - đã vươn lên trong cuộc đấu tranh xâydựng và bảo vệ đất nước, lập nên nhiều kỳ tích đáng tự hào về mọi mặt, mở ra kỷnguyên Đại Việt trong lịch sử dân tộc.Với chiến thắng Bạch Đằng lịch sử cuối năm 938, nhân dân ta đã rửa sạch nhục mấtnước kéo dài hơn một nghìn năm, giành lại độc lập dân tộc. Trong độc lập và thanhbình, nhân dân ta hăng hái bắt tay xây dựng cuộc sống, xây dựng đất nước phồn vinhvà đã đạt được nhiều thành tựu huy hoàng trong công cuộc dựng nước và giữ nước.Cả một thời kỳ lịch sử sôi nổi và tưng bừng thắng lợi ấy ít nhiều đã phản ánh vàotrong lãnh vực tư tưởng, trong quan niệm của tầng lớp trí thức của thời đại. Trong đónhững hoạt động chính trị, những cuộc chiến tranh giữ nước với những thành tích rõrệt của nó đã có những tiếng vang đáng chú ý hơn cả.Kỷ nguyên Đại Việt cũng như các thời kỳ lịch sử khác, công cuộc dựng nước và giữnước luôn luôn gắn bó chặt chẽ với nhau. Đó là một đặc điểm nổi bật, một quy luậtđặc thù của lịch sử dân tộc. Dựng nước luôn luôn đi đôi với giữ nước đã trở thành mộtquy luật tồn tại và phát triển của dân tộc ta. Vốn là một nước không lớn, nhưng lại ởvào vị trí cửa ngõ của vùng Đông Nam Á, nước ta từ xưa đến nay là đối tượng dòmngó và xâm lăng của biết bao thế lực xâm lược tàn bạo qua các thời đại lịch sử. ĐờiLý phải tiến hành cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống trong khoảng năm1075 - 1077. Đời Trần phải ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyênvào những năm 1258, 1285, và 1287 - 1288.Công cuộc dựng nước trong hòa bình bị ngắt quãng nhiều lần bởi những cuộc chiếntranh xâm lược của địch, nhưng ngay khi thắng lợi, trong lúc dựng nước phải lo nghĩđến kế sách giữ nước, sẵn sàng trong tư thế đánh giặc bảo vệ đất nước. Nền độc lậpdân tộc ở trong tình trạng gần như bị đe dọa thường xuyên. Thời Lý - Trần, chế độphong kiến phát triển, giai cấp phong kiến còn đại diện cho dân tộc và giữ vai trò tổchức, lãnh đạo công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước của dân tộc. Qua thực tiễnlịch sử, các vương triều phong kiến lúc tiến bộ ở nước ta đã sớm nhận thức được mốiquan hệ giữa dựng nước và giữ nước cũng như yêu cầu thường xuyên của nhiệm vụgiữ nước. Những tư tưởng tiêu biểu cho ý thức về quyền độc lập và tự chủ của dântộc đã được thể hiện một cách rõ rệt trong bài thơ bất hủ của Lý Thường Kiệt:“Nam quốc sơn hà nam đế cưTiệt nhiên định phận tại thiên thưNhư hà nghịch lỗ lai xâm phạmNhữ đẳng hành khan thủ bại hư”Cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên thứ hai vừa kết thúc thắng lợi, trong bài thơkhải hoàn, thượng tướng Trần Quang Khải đã nhấn mạnh “Thái bình tu tri lực, vạn cổcựu giang san” (Thái bình nên gắng sức, non nước ấy ngàn thu). Sau cuộc kháng chiếnlần thứ ba, quân giặc đã bị quét sạch ra khỏi bờ cõi, vua Trần vẫn luôn luôn lo nghĩ vềkế sách giữ nước. Năm 1300, Trần Quốc Tuấn ốm nặng, vua Trần Anh Tông đến tậnnhà riêng thăm hỏi vị Quốc công Tiết chế thiên tài và nói đến điều lo nghĩ củamình:“Nếu giặc Nguyên lại sang xâm lấn thì kế sách làm sao?” tạo nên động lực“quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” của mỗi người dân . Trước lúc từ trần, Trần QuốcTuấn đã để lại lời di chúc vạch ra những chủ trương giữ nước cho nhà Trần.Nguyễn Trãi đã nhận định “tai nạn nhiều là gốc dựng nước, lo nghĩ nhiều là cái nềnmở nghiệp thánh, trải nhiều biến thì mưu kế sâu, tính việc xa thì thành công kỳ” . Đólà hoàn cảnh gian khổ của cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước mà dân tộc ta đãtrải qua. Đó cũng là trường học lịch sử vừa thử thách, vừa rèn luyện bản lĩnh dân tộc,vừa đúc kết nên nhiều bài học phong phú. Các triều đại Lý Trần và sau đó là Lê vàolúc tiến bộ, trên cơ sở “ngẫm nay suy trước, xét cùng mọi lẽ hưng vong” (Bình Ngôđại cáo) đã biết đề ra nhiều kế sách giữ nước tích cực, góp phần quan trọng tạo ranhững thắng lợi vẻ vang của sự nghiệp dựng nước và giữ nước trong kỷ nguyên ĐạiViệt. Có thể khái quát những kế sách giữ nước bao gồm những tư tưởng chủ yếu nhưsau:1. Tư tưởng về đoàn kết dân tộc, ý thức về quyền độc lập, tự chủ, thống nhấtquốc giaDân tộc ta tồn tại và phát triển trong điều kiện hầu như phải thường xuyên chốngthiên tai và chống ngoại xâm. Thiên tai đã thường xuyên khắc nghiệt, ngoại xâm lạixuất phát từ những nước lớn mạnh hơn ta. Đoàn kết dân tộc, thống nhất quốc gia vìthế sớm trở thành một xu thế phát triển chủ đạo của lịch sử và là một tiềm lực lớn laocủa dân tộc trên con đường chinh phục thiên nhiên và chiến thắng giặc ngoại xâm.Sau chiến thắng Bạch Đằng năm 938, Ngô Quyền đã bước đầu xây dựng quốc giaphong kiến tập quyền. Nhưng trong nội bộ, giai cấp thống trị lúc đó có một số thổ hàođịa phương muốn hùng cứ từng phần. Xu hướng cát cứ phân quyền có lúc trỗi dậymạnh mẽ, gây thành loạn mười hai sứ quân (944 - 967). Giương cao ngọn cờ thốngnhất, Đinh Bộ Lĩnh được nhân dân ủng hộ, đã nhanh chóng đánh bại các sứ quân, quygiang sơn về một mối. Thắng lợi của cuộc đấu tranh giành độc lập do Ngô Quyềnlãnh đạo và thống nhất quốc gia do Đinh Bộ Lĩnh cầm đầu, đã tạo điều kiện đưa đấtnước ta bước vào thời kỳ rực rỡ của kỷ nguyên Đại Việt.Trong thời kỳ Lý - Trần, chế độ phong kiến trung ương tập quyền ngày càng đượccủng cố, quốc gia thống nhất ngày càng được tăng cường về mọi mặt. Tuy nhiên thếlực cát cứ vẫn tồn tại và nhân lúc chính quyền trung ương suy yếu hoặc lợi dụng địathế hiểm trở của vùng núi xa xôi nổi dậy mưu đồ lập giang sơn riêng. Các triều LýTrần cũng như triều Lê sau này đã kiên quyết trấn áp, đánh bại các mưu đồ đó, giữvững giang sơn một mối. Trong việc trấn áp các mưu đồ đó, tuy có lúc phải thực hiệnbằng bạo lực, nhưng mặt chủ yếu trong kế sách của các triều đại Lý Trần là thắt chặtsự cố kết dân tộc và củng c ...