Tài liệu về kỹ thuật trồng, đặc điểm sinh lý và phân bố của cây Sao Đen

Cây gỗ lớn, thường xanh, cao 3040m, thân hình trụ thẳng, đường kính 6080cm, chiều cao dưới cành 15-25m. Vỏ ngoài nâu đen, nứt dọc sâu thành những miếng dày, xù xì. Vỏ trong mầu nâu đỏ, nhiều sợi. Cành non và cuống lá phủ lông hình sao xám, sau nhẵn. Lá hình trái xoan thuôn hay hình mũi mác, dài 8-14cm, rộng 3-6cm, đầu có mũi tù ngắn, gốc hơi lệch, gân cấp hai 8-10 đôi, nổi ở mặt dưới; gân nhỏ cong queo, gần song song, hai mặt lá có lông hình sao, ở nách gân cấp hai...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu về kỹ thuật trồng, đặc điểm sinh lý và phân bố của cây Sao Đen SAO ĐEN Hopea odorata Roxb., 1819 Tên đồng nghĩa: Hopea odorata var. flavescens Pierre & var. oglandulosa Pierre, 1890 Tên khác: Cây sao, mạy khèn ( Lào), sao cát, sao bã mía, sao nghệ, mạy khen hua, mạy thong. H ọ: Dầu – DipterocarpaceaeHình thái Cây gỗ lớn, thường xanh, cao 30-40m, thân hình trụ thẳng, đường kính 60-80cm, chiều cao dưới cành 15-25m. Vỏngoài nâu đen, nứt dọc sâu thành nhữngmiếng dày, xù xì. Vỏ trong mầu nâu đỏ,nhiều sợi. Cành non và cuống lá phủ lônghình sao xám, sau nhẵn. Lá hình trái xoanthuôn hay hình mũi mác, dài 8-14cm, rộng3-6cm, đầu có mũi tù ngắn, gốc hơi lệch,gân cấp hai 8-10 đôi, nổi ở mặt dưới; gânnhỏ cong queo, gần song song, hai mặt lácó lông hình sao, ở nách gân cấp hai mặtdưới lá thường có tuyến. Cuống lá dài 12-18mm. Cụm hoa hình chuỳ mang mangnhiều bông, mọc ở nách lá hay đỉnh cành;trục cụm hoa có lông xám trắng, mỗi cụmhoa thường mang 10-12 bông, mỗi bôngcó 4-6 hoa. Hoa gần không cuống, lá đài5, phía ngoài và trong có lông. Cánh hoa5, hình lưỡi hái, mép có răng, có lông ởngoài. Nhị 15-19; chỉ nhị rộng và dẹt, phía Sao đen - Hopea odorata Roxb.trên thót lại; bao phấn có trung đới hình 1- Cành mang lá và hoa; 2- Quảdùi, mảnh. Bầu có lông, vòi nhẵn. Quả hình trứng, đường kính 7-8mm, mang 2 cánh phát triển, dài 5-6cm, rộng 1-2cm, có 7-11 gân song song. Khi non quả có màu xanh lá cây, khi già chuyển sang màu vàng nâu.Các thông tin khác về thực vật Chi Sao đen (Hopea) có quan hệ gần gũi với chi Sến mủ (Shorea). Chúng cùng được sắpxếp vào Tông Sến mủ (Shoreae). Chi Sao đen (Hopea) gồm tới trên 100 loài, phân bố chủ yếuở vùng Đông Nam Á. Ở nước ta, chi Sao đen có khoảng 11 loài.Phân bốViệt Nam: Gặp ở hầu hết các tỉnh tử Quảng Nam trở vào, bao gồm:Kon Tum, Gia Lai (Hậu Bổn, Cheo Reo), Đắk Lắk, Lâm Đồng,Khánh Hoà, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bình Phước, BìnhDương, Tây Ninh, Đồng Nai, Bà Rịa–Vũng Tàu, Thành phốHồ Chí Minh, An Giang, Kiên Giang (Phú Quốc)... Tập trungnhất ở vùng Đông Nam Bộ và Nam Tây Nguyên. Cây cũng đãđược trồng ở nhiều tỉnh cả phía Nam và phía Bắc Việt Nam.Tại Hà Nội cây được trồng từ đầu thế kỷ XX. Phố Lò Đúc, HàNội có hàng sao đen rất nổi tiếng.Thế giới: Lào, Cămpuchia, Malaysia, Án Độ, Thái Lan.Đặc điểm sinh học Sao đen sinh trưởng thuận lợi ở các khu vực nhiệt đới ẩmcó 2 mùa mưa và khô rõ rệt. Các vùng phân bố tự nhiên củasao đen thường có nhiệt độ trung bình năm khoảng 24-250C;lượng mưa 1.800-2.000mm/năm. Cây mọc trong các kiểu Phân bố của sao đen ở Việt Namrừng kín thường xanh, ở độ cao dưới 700m so với mặt biển.Cây cũng gặp tại các khu rừng khộp, nhưng kích thước nhỏ hơn so với khi phân bố trong rừngthường xanh. Cây có tính quần thụ cao, nên thường chiếm ưu thế trong các rừng nguyên sinh.Hiện nay, do bị khai thác rất mạnh nên chỉ gặp sao đen mọc rải rác hay chỉ từng đám nhỏ, hỗngiao với các loài cây họ Dầu hay họ Đậu khác tạo thành kiểu rừng ưu thế cây họ Dầu + họ Đậunổi tiếng trong vùng Đông Nam Bộ. Cây ưa đất ẩm, sâu dày; thích hợp nhất là đất phù sa cổ vàsét pha cát của vùng Đông Nam Bộ. Cây cũng phát triển rất tốt trên đất đỏ bazan sâu, dày, tốtvà ẩm mát với độ pH 4,5-5,0. Khi non, sao đen là cây chịu bóng. Đến giai đoạn sau 3-4 nămtuổi, sao đen hoàn toàn là cây ưa sáng, nên luôn luôn chiếm tầng cao nhất của rừng.Tái sinh tựnhiên tốt ở các khu rừng có độ tàn che nhẹ. Khi đưa ra trồng ở các tỉnh miền Bắc, sao đen phát triển bình thường về chiều cao vàđường kính. Nhưng thường không ra hoa kết quả hàng năm, vì khi cây ra hoa thường gặp cácđợt gió mùa Đông- Bắc rét đậm, nên toàn bộ hoa bị rụng đi. Mùa hoa tháng 2-3, mùa quả tháng 4-7.Công dụngThành phần hoá học: Sao đen trồng lâu năm sẽ cho chai cục. Có khi thu được 10-20kg chai cục trên một cây saomọc ở rừng tự nhiên. Thoạt đầu nhựa chảy ra từ các vết thương, sau đặc lại. Nhựa sao đen cócác chỉ số: điểm chảy 1150, chỉ số xà phòng 37,1; chỉ số acid 31,5 và hàm lượng tro 0,56%.Sao đen cũng là cây cung cấp tanin:vỏ chứa 15%, lá chứa 11% và gỗ chứa 10%. Các kết quả nghiên cứu của Nguyễn Quang Huy và cộng sự (2005) cho biết, dịch chiếtbằng ethanol từ vỏ cây sao đen có hoạt tính ức chế mạnh sự sản sinh acid của vi khuẩnStreptococcus mutans. Dịch chiết có tác dụng giết chết vi khuẩn S. mutans ở môi trường pHacid cao hơn nhiều so với ở môi trường có pH trung tính. Tác dụng giết chết vi khuẩn của dịchchiết được gia tăng khi có mặt hydroperoxyd.Công dụng: Nhựa được dùng làm véc ni, công nghiệp sơn và để xảm thuyền. Do có nhiều tanin (15%) nên vỏ sao đen được dùng làm thuốc: Chữa đau răng, viêm lợi,áp xe, làm răng bền… Ở Ấn Độ nhựa cây được dùng làm thuốc cầm máu. Một số nơi ở ViệtNam, đã dùng vỏ sao đen ăn trầu thay vỏ chay. Sao đen được khai thác chủ yếu để lấy gỗ. Gỗ sao màu vàng nhạt, hơi xám, dác có màusáng hơn; thuộc loại gỗ quí, không mối mọt thường dùng trong xây dựng, đóng đồ đạc, làm sànnhà, tà vẹt, đóng toa xe, tàu đi biển. Gỗ sao đen được ngư dân miền Tây Nam Bộ rất ưachuộng. Đây là nguyên liệu dùng để đóng tàu, thuyền, phà qua sông… Cây có kích thước lớn cao, to, tán đẹp nên rất thích hợp để trồng làm cây đường phố,quanh các công trình lớn.Kỹ thuật nhân giống, gây trồngNhân giống: Khi quả chuyển từ màu xanh sang vàng và có những đốm nâu ở đầu cánh là có thể thuhoạch. Có thể thu hái trực tiếp trên cây hoặc nhặt các quả vừa rụng xuống đất vào buổi sánghàng ngày. Cũng như các cây họ Dầu khác, hạt sao không giữ được lâu nên phải gieo ngay. Nếumuốn vận chuyển đi xa phải trộn hạt với cát ẩm, nhưng thời gian bảo quản cũng không quá mộttuần. Trướ ...