Tham nhũng trong hệ thống giáo dục phổ thông: Nguyên nhân và hậu quả - Nguyễn Đình Cừ

Bài viết "Tham nhũng trong hệ thống giáo dục phổ thông: Nguyên nhân và hậu quả" trình bày về nguyên nhân tham nhũng trong hệ thống giáo dục phổ thông, hệ thống của tham nhũng trong giáo dục, hậu quả của tham nhũng trong giáo dục,... Với các bạn chuyên ngành Xã hội học thì đây là tài liệu tham khảo hữu ích.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tham nhũng trong hệ thống giáo dục phổ thông: Nguyên nhân và hậu quả - Nguyễn Đình CừSù kiÖn - NhËn ®Þnh X· héi häc sè 3 (103), 2008 99 Tham nhòng trong hÖ thèng gi¸o dôc phæ th«ng: nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ NguyÔn §×nh Cö 1. §ÆT VÊN §Ò §Ó c«ng t¸c phßng, chèng tham nhòng ë níc ta cã hiÖu qu¶, ngoµi nhËn diÖn,®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh h×nh, ph¸t hiÖn ®Çy ®ñ nguyªn nh©n, hËu qu¶ vµ t×m ra gi¶iph¸p chung, cÇn ®i s©u nghiªn cøu tÝnh ®Æc thï cña vÊn n¹n nµy ë tõng ngµnh, tõng®Þa ph¬ng. Trong thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc, Gi¸o dôc vµ §µo t¹o cã vai trß ®Æc biÖt quanträng ®èi víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn ®Êt níc, ®ång thêi còng qu¶n lý nguån nh©n lùc,vËt lùc, tµi lùc rÊt to lín cña quèc gia. V× vËy, phßng tr¸nh tham nhòng trong lÜnhvùc nµy cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt níc. T¹p chÝ X·héi häc sè 1 (101)-2008 ®· cã bµi “C¸c h×nh thøc tham nhòng trong hÖ thèng gi¸o dôcphæ th«ng”. Theo bµi b¸o, c¸c h×nh thøc ®ã lµ: (1) Ch¹y trêng, (2) Ch¹y ®iÓm, (3)D¹y thªm vµ b¾t buéc häc thªm, (4) L¹m thu phÝ gi¸o dôc, (5) “Rót ruét” c«ng tr×nhx©y dùng, Ch¬ng tr×nh kiªn cè ho¸ trêng häc, (6) Xµ xÎo kinh phÝ ®Çu t muatrang thiÕt bÞ d¹y häc, (7) Xµ xÎo tiÒn dù ¸n gi¸o dôc. KÕt qu¶ ®iÒu tra n¨m 2005 cña Dù ¸n Nghiªn cøu ®Êu tranh chèng thamnhòng do Ban Néi chÝnh Trung ¬ng chñ tr× vµ C¬ quan ph¸t triÓn quèc tÕ Thôy§iÓn (Sida) tµi trî ®· ph©n tÝch nhiÒu nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña t×nh tr¹ng thamnhòng. Bµi viÕt nµy cã môc ®Ých: (1) Ph¸t hiÖn bæ sung nh÷ng nguyªn nh©n cñatham nhòng nãi chung (2) Cô thÓ ho¸ nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ tham nhòng trong hÖthèng gi¸o dôc phæ th«ng (HTGDPT), tõ ®ã ph¸t hiÖn nh÷ng nÐt ®Æc thï cña thamnhòng trong hÖ thèng nµy. 2. NGUY£N NH¢N THAM NHòNG Nh×n chung, nh÷ng nguyªn nh©n tham nhòng rÊt ®a d¹ng. Chóng kh«ng t¸c®éng mét c¸ch riªng rÏ, ®¬n ®iÖu mµ lu«n n»m trong mèi quan hÖ tæng thÓ, ®an xen.Cuéc ®iÒu tra cña Dù ¸n Nghiªn cøu ®Êu tranh chèng tham nhòng nãi trªn ®· nªuvµ kiÓm ®Þnh gi¶ thuyÕt 18 nguyªn nh©n, chia thµnh c¸c nhãm nh ë Hép 1. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn100 Tham nhòng trong hÖ thèng gi¸o dôc phæ th«ng: nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ Hép 1: Nguyªn nh©n tham nhòng. (1) C¸c nguyªn nh©n thuéc vÒ chÝnh s¸ch - ph¸p luËt. - Cßn tån t¹i c¬ chÕ xin - cho; - C¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cßn chång chÐo, nhiÒu khe hë; - Thñ tôc hµnh chÝnh rêm rµ, phøc t¹p, kh«ng râ rµng; - Quy ®Þnh vÒ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé thiÕu chÆt chÏ, ngêi cã chøc quyÒn cã thÓ tuú tiÖn; - Cã nh÷ng quy ®Þnh kh«ng phï hîp víi thùc tÕ t¹o c¬ héi cho c¸n bé c«ng chøc (CBCC) g©y nhòng nhiÔu. (2) C¸c nguyªn nh©n cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c tæ chøc vµ c¸n bé: - C«ng t¸c c¸n bé cßn nhiÒu ®iÓm yÕu (Gi¸o dôc, sö dông, ®Ò b¹t, qu¶n lý...) - Lèi sèng, phÈm chÊt, ®¹o ®øc, t tëng chÝnh trÞ cña mét bé phËn CBCC suy tho¸i - TiÒn l¬ng thÊp - Do bÌ c¸nh, nÕu ai kh«ng muèn tham nhòng sÏ bÞ lo¹i ra. (3) C¸c nguyªn nh©n liªn quan ®Õn c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra, thanh tra, ®iÒu tra, xÐt xö: - Cha cã c¬ chÕ kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña ngêi cã chøc quyÒn - Cha thùc hiÖn tèt quy chÕ d©n chñ c¬ së - Kh«ng cã hoÆc cã rÊt Ýt vô tham nhòng bÞ ph¸t hiÖn - Thùc hiÖn c¸c chÕ tµi xö lý tham nhòng cha nghiªm (4) C¸c nguyªn nh©n cã tÝnh chÊt x· héi: - Tr×nh ®é d©n trÝ thÊp nªn c¸n bé dÔ dµng nhòng nhiÔu - Mäi ngêi Ýt quan t©m ®Õn vèn vµ tµi s¶n c«ng - §a quµ/tiÒn khi cÇn gi¶i quyÕt c«ng viÖc ®· trë thµnh thãi quen cña ngêi d©n. - Do lîi dông quan niÖm: “miÕng trÇu lµ ®Çu c©u chuyÖn” - Quan niÖm kh«ng ®óng ®¾n r»ng: “ai cã c¬ héi mµ kh«ng tham nhòng lµ d¹i”. Lµ mét bé phËn cña hÖ thèng kinh tÕ -x· héi, nªn c¸c nguyªn nh©n thamnhòng trong gi¸o dôc còng n»m trong c¸c nguyªn nh©n nãi trªn nhng còng cã nh÷ngnÐt ®Æc thï riªng. Díi ®©y ph©n tÝch kh¸i qu¸t nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn NguyÔn §×nh Cö 101tr¹ng tham nhòng trong HTGDPT ë níc ta. 2.1. Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp vµ kh«ng ®ång ®Òu Dùa vµo sè liÖu cña 158 níc trªn thÕ giíi, nÕu tÝnh to¸n c¸c hÖ sè cña m«h×nh håi quy tuyÕn tÝnh gi÷a Tæng s¶n phÈm quèc néi b×nh qu©n ®Çu ngêi (GDP),vµ ChØ sè nhËn thøc tham nhòng (CPI) n¨m 2005, ta thu ®îc ph¬ng tr×nh sau: CPI = 0,016 GDP + 2,236. Trong ®ã, ®Ó dÔ tÝnh to¸n GDP lÊy ®¬n vÞ lµ 100 ®« la Mü cßn CPI cã gi¸ trÞ tõ0 ®Õn 10, CPI cµng thÊp th× t×nh tr¹ng tham nhòng cµng nÆng nÒ. Ph¬ng t ...