Thay đổi nhân sự trong ngành ngân hàng trước áp lực chuyển đổi công nghệ số

Bài nghiên cứu này trình bày khái quát về xu hướng chuyển đổi cơ cấu nhân sự trong và ngoài nước. Từ đó, đánh giá lại ba chức năng quản lý nhân sự quan trọng (tuyển dụng, đào tạo và phát triển, duy trì) trong ngành ngân hàng theo hướng chuyển đổi công nghệ số. Đây là cơ sở để đưa ra các giải pháp quản lý nhân sự ngân hàng trong tương lai. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thay đổi nhân sự trong ngành ngân hàng trước áp lực chuyển đổi công nghệ số 2. THAY ĐỔI NHÂN SỰ TRONG NGÀNH NGÂN HÀNG TRƯỚC ÁP LỰC CHUYỂN ĐỔI CÔNG NGHỆ SỐ TS. Tô Anh Thơ – ThS. Trần Nguyễn Kim Đan – Khoa QTKD – UFM Tóm tắt Kỷ nguyên công nghệ số đang đặt ra một yêu cầu mới cho công tác quản lý nhân sự tại các ngân hàng thương mai Việt Nam. Đó là nhân sự tài chính phải có một mức am hiểu nhất định về công nghệ thông tin. Chính đòi hỏi này dẫn đến một thực trạng “vừa thừa vừa thiếu” nhân lực trong ngành tài chính khi xu hướng máy móc thiết bị được áp dụng để thay thế dần con người. Vấn đến này đang khiến cho các nhà quản lý nhân sự tại các ngân hàng cảm thấy khó khăn trong công tác tuyển dụng, đào tạo, phát triển, và duy trì nguồn nhân lực đặc thù này. Từ khoá: Nhân sự, ngân hàng, công nghệ 1. Phần mở đầu Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang dần tạo một áp lực buộc các ngân hàng Việt Nam cần có những chuyển đổi nhanh chóng để thích ứng với thời đại công nghệ số. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hàng loạt các hoạt động nghiệp vụ, cũng như các sản phẩm dịch vụ ngân hàng nhằm mục đích nâng cao tính cạnh tranh. Quan điểm này được Tiến sĩ Nguyễn Bích Ngọc (Học viện ngân hàng) khẳng định rõ trong bài “Dấu ấn ngành ngân hàng năm 2019 và triển vọng năm 2020”. Bùi Quang Tiên (2017) cũng có cùng nhận định: các sản phẩm của ngân hàng có thể tích hợp với nhiều sản phẩm dịch vụ phụ trợ, nhờ ứng dụng kỹ thuật số, để làm hài lòng khách hàng. Đi cùng với đòi hỏi này, các yêu cầu mới đối với đội ngũ nhân sự - đặc biệt là các yêu cầu về kiến thức và kĩ năng công nghệ thông tin - cần được quan tâm và nghiên cứu, để giúp các ngân hàng có những thay đổi phù hợp trong công tác quản lý nhân sự nói riêng và định hướng phát triển chiến lược dài hạn nói chung. Trong những năm gần đây, các ngân hàng Việt Nam dần chú trọng gia tăng các vị trí công việc như phát triển phần mềm, quản lý công nghệ thông tin, lập trình cho các ứng dụng… (Navigos Search, 2019). Các vị trí công việc này có ý nghĩa rất quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ để theo kịp với nhu cầu của khách hàng, cụ thể như các đòi hỏi liên quan đến giao dịch nhanh, thuận tiện, và an toàn. Bên cạnh đó, các ngân hàng còn đứng trước áp lực cạnh tranh trực tiếp với các công ty công nghệ tài chính (fintech). Vốn dĩ trước đó, ngành ngân hàng vẫn bị nhận định là ít linh hoạt và ít sáng tạo cho các nhân sự chất lượng cao về công nghệ (Phạm Mai Ngân và cộng sự, 2019). Xu hướng ngân hàng số ngày càng phát triển khiến các ngân hàng “khát” một lực lượng lớn lao động có am hiểu về công nghệ thông tin (Brett King, 2017). 8 Tuy nhiên đòi hỏi các ngân hàng không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận các nhân sự có chỉ chuyên về công nghệ thông tin, mà còn yêu cầu họ phải nắm được các nghiệp vụ về ngân hàng. Đây là một khó khăn lớn đối với các nhà quản trị trong công tác tìm kiếm các nhân sự có tính đặc thù cao như vậy. Mặc dù thấy rõ nhu cầu từ các ngân hàng, nhưng số lượng cơ sở đủ điều kiện để đào tạo kết hợp cả công nghệ và tài chính là rất hiếm tại Việt Nam. Thêm vào đó, các kiến thức về công nghệ mới như lập trình ứng dụng, trí tuệ nhân tạo, blockchain, big data… vẫn chưa được đào tạo phổ biến tại Việt Nam Khi nhu cầu đào tạo trong nước không có khả năng đáp ứng thì việc tiếp nhận các nhân sự nước ngoài là điều hiển nhiên và họ thường nắm giữ các vai trò vị trí kĩ thuật chủ chốt. Vấn đề này làm phát sinh khoản chi phí lớn trong công tác thu hút và giữ chân nhân viên. Hơn thế, vẫn tiềm ẩn các rủi ro liên quan đến công tác bảo mật thông tin. Các phần tiếp theo của bài nghiên cứu này sẽ mang lại một cái nhìn khái quát về xu hướng chuyển đổi cơ cấu nhân sự trong và ngoài nước. Từ đó, đánh giá lại ba chức năng quản lý nhân sự quan trọng (tuyển dụng, đào tạo và phát triển, duy trì) trong ngành ngân hàng theo hướng chuyển đổi công nghệ số. Đây là cơ sở để đưa ra các giải pháp quản lý nhân sự ngân hàng trong tương lai. 2. Xu hướng thay đổi cơ cấu nhân sự theo định hướng công nghệ a. Kinh nghiệm các nước Theo trang Thời Báo Ngân hàng với bài “Nhân sự ngân hàng dự báo thay đổi lớn?”, tác giả Minh Khôi (2019) đã những dẫn chứng những bài học kinh nghiệm rất thực tế từ các nước phát triển về ảnh hưởng của công nghệ đến cơ cấu nhân sự: “Các nhà băng tại Úc và New Zealand từ năm 2015 đã tiết kiệm chi phí thường niên khoảng 30% nhờ hơn 40 quy trình tác nghiệp được tự động hoá, việc mở tài khoản cũng giảm xuống chỉ còn 5 phút. Hay như Morgan Stanley cũng áp dụng trí tuệ nhân tạo trong dịch vụ tư vấn tài chính...” “Kết quả nghiên cứu của Mike Mayo - nhà phân tích cấp cao tại Wells Fargo Securities đưa ra, sẽ có 200.000 nhân viên ngân hàng sắp thất nghiệp. Theo nghiên cứu này, hàng năm các công ty tài chính Mỹ chi 150 tỷ USD cho công nghệ, giúp chi phí vận hành của ngành ngân hàng ở Mỹ giảm xuống. Áp dụng công nghệ khiến cho các nhân sự khối hỗ trợ nghiệp vụ, chi nhánh ngân hàng, tổng đài và khối khách hàng doanh nghiệp sẽ bị cắt giảm tới 1/3 lao động” 9 “Tháng 5 vừa qua, McKinsey & Co đưa ra nhận định số lượng nhân sự trực tiếp tiếp xúc với khách hàng trong ngành ngân hàng sẽ bị giảm xuống khoảng 1/3 do sự phát triển của robot. HSBC cũng đang có kế hoạch cắt giảm 10.000 nhân viên để giảm thiểu chi phí. Tháng 8 vừa qua, Deutsche Bank của Đức cũng tuyên bố sa thải 18.000 nhân viên, Citigroup, Barclays... cũng đều có kế hoạch cắt giảm nhân sự trong năm nay” Một minh chứng khác cho thấy: hiện nay trụ sở Goldman Sachs New York chỉ sử dụng 2 giao dịch viên cùng 200 kỹ sư máy tính cho các chương trình giao dịch tự động, thay vì 600 giao dịch viên vào năm 2000 tại bàn giao dịch cổ phiếu (Phan Thị Hồng Thảo, 2019). b. Thực trạng tại Việt Nam Theo Phan Thị Hồng Thảo (2019), có ba thay đổi đáng kể trong lĩnh vực ngân hàng: Thứ nhất là hướng ...