Thiết kế bài học lịch sử theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

Bài viết tập trung vào khái quát Chương trình giáo dục phổ thông môn Lịch sử và Địa lí (cấp Tiểu học) với các đặc điểm, quan điểm, mục tiêu, yêu cầu cần đạt, các nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục, đánh giá kết quả học tập bộ môn; từ đó đưa ra một số gợi ý về quy trình thiết kế bài học Lịch sử theo định hướng phát triển năng lực học sinh đồng thời đưa ra ví dụ minh họa thiết kế một bài học cụ thể.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế bài học lịch sử theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học VJE Tạp chí Giáo dục, Số 461 (Kì 1 - 9/2019), tr 30-35 THIẾT KẾ BÀI HỌC LỊCH SỬ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC   CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Đặng Thị Phương - Hồ Thị Hương Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam Ngày nhận bài: 05/6/2019; ngày chỉnh sửa: 07/7/2019; ngày duyệt đăng: 01/8/2019. Abstract: In the article, we focus on generalizing the general education curriculum of History and Geography (Primary school level) with characteristics, views, goals, achieved requirements, educational contents, educational methods, results evaluation of the subject. Based on that, we show some suggestions about the process of designing History lessons in the direction of developing students’ competency and an example to illustrate the design of a specific lesson. The article is a useful information channel for teachers to refer to design a History lesson in the direction of developing competency that meet the requirements of the new General Education Curriculum. Keywords: Designing History lesson, process of designing lesson, competency development, primary school student. 1. Mở đầu luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; vận dụng Chương trình giáo dục phổ thông - Chương trình tổng các phương pháp, kĩ thuật dạy học một cách linh hoạt, thể ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT sáng tạo, phù hợp với mục tiêu, nội dung giáo dục, đối ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đã nêu rõ tượng HS và điều kiện cụ thể; kết hợp các phương pháp “mục tiêu của chương trình giáo dục tiểu học giúp học dạy học (PPDH) truyền thống với PPDH tích cực; chú sinh (HS) hình thành và phát triển những yếu tố căn bản trọng các PPDH có tính đặc trưng cho môn học; sử dụng đặt nền móng cho sự phát triển hài hoà về thể chất và hợp lí và có hiệu quả các thiết bị dạy học. tinh thần, phẩm chất và năng lực (NL); định hướng chính Để đạt được yêu cầu chung về phẩm chất, NL người vào giáo dục về giá trị bản thân, gia đình, cộng đồng và học có “khả năng kết hợp các kiến thức, kĩ năng (nhận những thói quen, nền nếp cần thiết trong học tập và sinh thức và thực hành), thái độ, động cơ, cảm xúc, giá trị, đạo hoạt” [1; tr 6]. đức để thực hiện các nhiệm vụ học tập trong bối cảnh, Trên cơ sở những mục tiêu đặt ra tại Chương trình tình huống thực tiễn một cách hiệu quả” [3; tr 13], giúp giáo dục tổng thể, Chương trình giáo dục phổ thông môn HS trở thành những công dân toàn cầu, giáo dục Lịch sử Lịch sử và Địa lí đã cụ thể hóa và nêu rõ đặc điểm, mục cũng không nằm ngoài “quỹ đạo” chung về đổi mới nội tiêu, nội dung, phương pháp, NL và những yêu cầu cần dung, PPDH. Đặc biệt, với những nội dung mang tính đạt đối với môn Lịch sử và Địa lí cấp tiểu học, với mục “quá khứ”, tính “không lặp lại”… phần nào gây khó khăn tiêu “hình thành, phát triển ở HS NL lịch sử và địa lí với cho HS khi tiếp cận với các nội dung Lịch sử, GV cần có các thành phần như nhận thức khoa học lịch sử và địa lí; một quy trình cụ thể để hướng dẫn HS tìm hiểu, khám tìm hiểu lịch sử và địa lí; vận dụng kiến thức, kĩ năng đã phá và “sống” với lịch sử, từ đó có thể rút ra những đánh học; đồng thời góp phần hình thành và phát triển các NL giá, nhận xét, bài học kinh nghiệm cho tương lai. chung: tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết 2. Nội dung nghiên cứu vấn đề và sáng tạo, bước đầu góp phần hình thành cho 2.1. Quy trình thiết kế bài học Lịch sử theo định hướng HS những phẩm chất được quy định trong Chương trình phát triển năng lực cho học sinh tiểu học giáo dục phổ thông tổng thể. Đặc biệt, HS cần hình thành Dạy học theo định hướng phát triển NL ở Việt Nam và phát triển NL như nhận thức khoa học lịch sử và địa đã được đề cập nhiều trong những năm gần đây và được lí; tìm hiểu lịch sử, địa lí; vận dụng kiến thức, kĩ năng đã cụ thể hóa trong chương trình giáo dục phổ thông mới. học” [2; tr 4]. Chương trình cũng chú ý lựa chọn những Chương trình giáo dục theo hướng này được xem như nội dung thiết thực với HS; phương pháp giáo dục được bước chuyển mình so với chương trình cũ, từ hướng tiếp thực hiện theo định hướng chung là đề cao vai trò chủ thể cận nội dung sang hướng phát triển phẩm chất, NL người học tập, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo; tập học. Việc dạy học phát triển phẩm chất, ...