Thiết kế tình huống dạy học hình chữ nhật, hình vuông nhằm phát triển năng lực cho học sinh lớp 3

Bài viết "Thiết kế tình huống dạy học hình chữ nhật, hình vuông nhằm phát triển năng lực cho học sinh lớp 3" trình bày lại một số đặc điểm của dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực người học. Từ đó đề xuất cách thiết kế tình huống dạy học cho một bài học cụ thể trong chương trình Toán bậc Tiểu học theo định hướng này nhằm giúp người đọc có cái nhìn rõ hơn về dạy học phát triển năng lực trong môn Toán. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế tình huống dạy học hình chữ nhật, hình vuông nhằm phát triển năng lực cho học sinh lớp 3THIẾT KẾ TÌNH HUỐNG DẠY HỌC HÌNH CHỮ NHẬT, HÌNH VUÔNG NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH LỚP 3 Dương Thanh Huyền1 1. Khoa Sư phạm. Email: huyendt@tdmu.edu.vn,TÓM TẮT Bài viết trình bày lại một số đặc điểm của dạy học môn Toán theo định hướng phát triểnnăng lực người học. Từ đó đề xuất cách thiết kế tình huống dạy học cho một bài học cụ thểtrong chương trình Toán bậc Tiểu học theo định hướng này nhằm giúp người đọc có cái nhìnrõ hơn về dạy học phát triển năng lực trong môn Toán. Từ khóa: dạy học định hướng phát triển năng lực, hình chữ nhật, hình vuông.1. ĐẶT VẤN ĐỀ Xu hướng phát triển của xã hội ngày nay đặt ra nhiệm vụ cho nền giáo dục nước ta khôngchỉ cung cấp kiến thức, kĩ năng một cách máy móc mà còn phải giúp học sinh có khả năng vậndụng linh hoạt chúng nhằm giải quyết vấn đề phát sinh trong thực tiễn. Giúp học sinh khôngchỉ phát triển các năng lực chuyên môn, năng lực giao tiếp và hợp tác mà còn biết tổng hợp cáckiến thức, kĩ năng đã biết để tự hình thành, tìm tòi kiến thức, kĩ năng mới khi cần thiết, từ đóhình thành được năng lực tự học tập suốt đời. Ở trường phổ thông, môn Toán đóng một vai trò rất quan trọng, đây là một môn học không thểthiếu trong các nền Giáo dục trên Thế giới và có nhiều đóng góp quan trọng trong các ngành nghề,lĩnh vực khác nhau. Khi xây dựng chương trình Giáo dục phổ thông 2018 Bộ Giáo dục và Đào tạomong muốn không phải đào tạo ra các nhà Toán học, những con người giải toán thành thạo, mà mongmuốn giúp học sinh thông qua việc học môn Toán hình thành được các năng lực toán học cho bảnthân. Do đó, bên cạnh việc cung cấp các kiến thức, kĩ năng toán học cơ bản cho học sinh, người dạycòn phải tạo điều kiện cho học sinh được trải nghiệm, thực hành, vận dụng toán học vào thực tiễn,giải quyết được các tình huống phát sinh trong chính cuộc sống, nghề nghiệp của học sinh sau này. Hình học là một phân môn có nhiều ứng dụng trong thực tiễn của Toán học, đặc biệt việcxác định được hình dạng của các vật là một năng lực không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngàycủa con người. Trong đó, hình chữ nhật và hình vuông là 2 trong các loại hình phẳng dễ dàng tìmthấy ở khắp nơi xung quanh chúng ta. Chính vì vậy, bài viết dưới đây bên cạnh việc trình bày lạicác đặc điểm của dạy học môn Toán theo định hướng phát triển năng lực người học, sẽ thiết kế 1tình huống dạy học bài Hình chữ nhật – Hình vuông nhằm phát triển năng lực cho học sinh lớp 3.2. NỘI DUNG 2.1. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về khái niệm năng lực. Theo Bernd Meier, NguyễnVăn Cường (2014): 740 “Năng lực là khả năng thực hiện thành công và có trách nhiệm các nhiệm vụ, giải quyếtcác vấn đề trong các tình huống xác định cũng như trong các tình huống thay đổi trên cơ sở huyđộng tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính tâm lí khác như động cơ, ý chí, quanniệm, giá trị…, suy nghĩ thấu đáo và sự sẵn sàng hành động.” (Bernd Meier và nvc., 2014) Theo Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể 2018, năng lực được hiểu là:“thuộc tínhcá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và quá trình học tập, rèn luyện, cho phépcon người huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứngthú, niềm tin, ý chí,... thực hiện thành công một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mongmuốn trong những điều kiện cụ thể.” (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2018). Ngoài ra Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể 2018 cũng đưa ra bộ 5 phẩm chất và10 năng lực cần hình thành và phát triển cho học sinh với các yêu cầu cần đạt được thay đổiphù hợp với từng bậc học. Cụ thể: - 5 phẩm chất gồm: nhân ái, yêu nước, trách nhiệm, trung thực, chăm chỉ; - 3 năng lực chung gồm: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, nănglực giải quyết vấn đề và sáng tạo; - 7 năng lực đặc thù gồm: năng lực toán học, năng lực ngôn ngữ, năng lực thẩm mỹ, nănglực thể chất, năng lực tin học, năng lực khoa học, năng lực công nghệ. Trong đó, năng lực chung là năng lực được hình thành và phát triển qua tất cả các mônhọc, năng lực đặc thù được hình thành và phát triển qua các môn học cụ thể như Toán học,Tiếng Việt, Ngoại ngữ, Âm nhạc, Vẽ,… Bên cạnh đó, Chương trình Giáo dục phổ thông môn Toán 2018 cũng đề cập đến 5 thànhphần năng lực cụ thể của năng lực toán học: năng lực tư duy và lập luận toán học, năng lực giaotiếp toán học, năng lực mô hình hóa toán học, năng lực sử dụng công cụ, phương tiện học toán,năng lực giải quyết vấn đề toán học. Và đối với bậc học Tiểu học, yêu cầu cần đạt của năng lựctoán học được đề nghị chỉ ở mức đơn giản để phù hợp với quá trình phát triển tâm sinh lí, nhậnthức ở trẻ, tạo nền tảng cho h ...