Thiết kế tình huống học tập trong dạy học môn Toán cho học sinh lớp 5

Bài viết giới thiệu về một phương tiện hỗ trợ cho quá trình dạy học môn Toán lớp 5, đó là Tình huống học tập. Qua một số nghiên cứu của nhiều tác giả, bài báo đưa ra những đặc điểm cơ bản của tình huống học tập như: Khái niệm tình huống học tập, đặc trưng của tình huống học tập, vai trò của tình huống học tập trong hỗ trợ dạy học Toán lớp 5. Từ đó, đề xuất quy trình thiết kế tình huống học tập và vận dụng để thiết kế một số tình huống học tập trong dạy học môn toán cho học sinh lớp 5.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế tình huống học tập trong dạy học môn Toán cho học sinh lớp 5 THIẾT KẾ TÌNH HUỐNG HỌC TẬP TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO HỌC SINH LỚP 5 Trần Thị Thúy Hằng1; Nguyễn Thị Thu Trang2 1. Lớp D20GDTH05, Trường Đại học Thủ Dầu Một 2. Giảng viên CT GDTH, Khoa Sư phạm, Trường Đại học Thủ Dầu MộtTÓM TẮT Bài viết giới thiệu về một phương tiện hỗ trợ cho quá trình dạy học môn Toán lớp 5, đó là Tìnhhuống học tập (THHT). Qua một số nghiên cứu của nhiều tác giả, bài báo đưa ra những đặc điểmcơ bản của tình huống học tập như: Khái niệm THHT, đặc trưng của THHT, vai trò của THHTtrong hỗ trợ dạy học Toán lớp 5. Từ đó, đề xuất quy trình thiết kế THHT và vận dụng để thiết kế mộtsố THHT trong dạy học môn toán cho học sinh lớp 5. Tình huống học tập được xây dựng dựa trênnhững tình huống thực tế gắn liền với cuộc sống hằng ngày của học sinh, nhằm thu hút sự chú ý, tạohứng thú, kích thích sự tò mò và ham muốn tìm hiểu bài học của học sinh. Từ khóa: dạy học môn Toán lớp 5, gắn liền với thực tiễn, Tình huống học tập.1. ĐẶT VẤN ĐỀ Dưới ánh sáng của cuộc cách mạng công nghệ và sự phát triển vượt bậc trong tất cả các lĩnhvực, giáo dục không thể đứng ngoài và phải thích nghi để đáp ứng các yêu cầu mới của xã hội và nềnkinh tế, điều đó đã thôi thúc nền giáo dục cần phải có những sự đổi mới. Tại Hội nghị lần thứ 8, Banchấp hành Trung ương Đảng khóa XI đã đổi mới mục tiêu giáo dục: “Chuyển mạnh từ chủ yếu chútrọng trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học”. Thay vì chỉ tậptrung vào việc truyền đạt kiến thức, mục tiêu mới nhấn mạnh vào việc phát triển các kỹ năng và nănglực cần thiết cho học sinh để họ có thể tự tin, tiếp thêm bản lĩnh, góp phần to lớn vào sự thành côngtrong cuộc sống và sự nghiệp sau này. Ngoài việc phát triển kỹ năng và năng lực, mục tiêu mới cũngnhấn mạnh vào việc xây dựng và rèn luyện các phẩm chất, nhân cách và đạo đức của học sinh mộtcách toàn diện. Để làm được điều đó, ta cần tác động tích cực một cách có định hướng đến các con, các em từkhi còn nhỏ. Tiểu học là cấp học đầu tiên và cũng là nền tảng quan trọng quan trọng nhất trong quátrình giáo dục. Đây là thời kỳ mà các em được đặt những nền móng kiến thức đầu tiên, những viêngạch hình thành kỹ năng và các phẩm chất cơ bản. Nếu nền tảng này không được xây dựng vữngchắc, các em không những sẽ gặp nhiều khó khăn ở các cấp bậc sau, mà còn là một rào cản lớn chocác em trong quá trình giải quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống hằng ngày, phần nào ảnh hướngđến sự thành công trong tương lai của các em. Chính vì vậy, việc giáo dục ở cấp Tiểu học luôn đượcquan tâm và chú trọng. Trong đó, môn Toán là môn học chiếm thời lượng lớn trong chương trình giáodục ở bậc Tiểu học, giáo dục toán học tạo dựng sự kết nối giữa các ý tưởng toán học, giữa toán họcvới các môn học khác và giữa toán học với đời sống thực tiễn. Như vậy, dạy học môn Toán không chỉ dừng lại ở việc hình thành và phát triển các chuẩn kiếnthức, kĩ năng cho học sinh mà còn hướng đến phát triển năng lực, phẩm chất và tạo điều kiện cho họcsinh ứng dụng toán học trong cuộc sống. Vì thế, người giáo viên cần lựa chọn được những phươngpháp dạy học Toán phù hợp, sáng tạo và gắn liền với thực tiễn. Trong quá trình tiếp cận với yêu cầumới trong giảng dạy học môn Toán nói chung, các giáo viên đã thực hiện và làm tốt được một số yêucầu của ngành giáo dục đề ra như vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực, tạo hứng thú tronghọc tập, sử dụng các thiết bị công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, …Ngoài ra, một số giáo viên 184cũng đã sử dụng tình huống học tập trong dạy học môn Toán, tuy nhiên việc áp dụng các tình huốnghọc tập vào giảng dạy tại các trường là chưa nhiều, một số tình huống thì mới chỉ là những “sángkiến” khoa học, chưa có trong thực tiễn việc giảng dạy môn Toán tiểu học. Bên cạnh đó, thực tế việc dạy học của giáo viên đối với môn Toán nói chung và môn Toán ởlớp 5 nói riêng còn gặp nhiều khó khăn. Học sinh tiếp cận với môn Toán cũng khó khăn vì khối lượngkiến thức khá lớn với các khái niệm toán học, các khái niệm hình học, các phép toán cơ bản, rất nhiềucông thức và các lý thuyết số. Những điều này có thể làm cho môn toán trở nên trừu tượng và khóhiểu đối với phần lớn học sinh. Việc vận dụng các kiến thức Toán đã học để giải quyết các vấn đềtrong đời sống thực tiễn cũng chưa thực sự hiệu quả. Các khó khăn trên cũng là những trăn trở, thúcđẩy quá trình nghiên cứu và tìm hiểu các phương pháp có thể giải quyết những yêu cầu được đặt ravề tính chủ động, sáng tạo, phát triển toàn diện và không xa rời thực tiễn. Một trong những phươngpháp tích cực và gắn liền với thực tiễn cuộc sống, đó là dạy học Toán thông qua Tình huống học tập.Việc dạy học thông qua những tình huống học tập trong môn Toán tiểu học ...