Thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại tỉnh Lạng Sơn

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Một nghiên cứu mô tả cắt ngang với 803 bà mẹ có con sinh ra trong giai đoạn 2011-2015 tại 68 xã của 11 huyện thành phố của tỉnh Lạng Sơn đã được điều tra. Mục tiêu: Xác định tỷ số giới tính khi sinh của các trẻ theo thứ bậc lần sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại tỉnh Lạng Sơn Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên Bản tin Y Dược học miền núi số 4 năm 2016 THỰC TRẠNG MẤT CÂN BẰNG GIỚI TÍNH KHI SINH TẠI TỈNH LẠNG SƠN ` Nguyễn Quang Bằng, Hạc Văn Vinh Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên TÓM TẮT Đặt vấn đề: Mất cân bằng giới tính khi sinh đang là vấn đề của nhiều nƣớc trên thế giới, đặc biệt là châu Á. Ở Việt Nam, mất cân bằng giới tính khi sinh đang là vấn đề cần đƣợc quan tâm và nghiên cứu nhằm cung cấp các minh chứng khoa học làm cơ sở để giải quyết vấn đề. Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứu: Một nghiên cứu mô tả cắt ngang với 803 bà mẹ có con sinh ra trong giai đoạn 2011-2015 tại 68 xã của 11 huyện thành phố của tỉnh Lạng Sơn đã đƣợc điều tra. Mục tiêu: Xác định tỷ số giới tính khi sinh của các trẻ theo thứ bậc lần sinh. Kết quả: Tỷ số giới tính khi sinh (số nam/100 gái) tại tình Lạng Sơn đối với con thứ nhất là 134,1/100, con thứ 2 là 129,8/100 và con thứ 3 là 138,5/100. Kết luận: Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại tỉnh Lạng Sơn đã đang là vấn đề cần đặc biệt quan tâm, tỷ số giới tính khi sinh chung toàn tỉnh, và hầu hết các huyện đều nằm trong tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Từ khóa: Mất cấn bằng giới tính khi sinh, Tỉnh Lạng Sơn 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện nay, tại Châu Á đang thiếu hụt 117 triệu phụ nữ do mất cân bằng giới tính khi sinh, một trong những hậu quả của tình trạng phân biệt giới. Tỷ số giới tính khi sinh là một chỉ số thống kê đƣợc xác định bằng số trẻ em trai đƣợc sinh ra trên 100 trẻ em gái, tỷ lệ này bình thƣờng 104-106 trẻ em trai trên 100 trẻ em gái và giá trị này thƣờng ổn định qua thời gian, khi nó vƣợt quá 106 đƣợc gọi là mất cân bằng giới tính khi sinh. Tỷ số giới tính khi sinh cao trong ba thập kỷ qua đã và đang gây ra tình trạng thừa nam, thiếu nữ nghiêm trọng ở độ tuổi kết hôn. Nam giới độc thân chiếm tới 94% số ngƣời độc thân ở độ tuổi 28-49 [7]. Tại Việt Nam, theo số liệu Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2009, tỷ số giới tính khi sinh có xu hƣớng tăng từ 107/100 năm 1999 lên 110,6/100 vào năm 2009. Trong những năm gần đây tỷ số giới tính khi sinh vẫn tiếp tục tăng cao (năm 2010 là 111,2/100; năm 2011 là 111,9/100; năm 2012 là 112,3; năm 2013 là 113,8/100; năm 2014 là 112,4/100) [8].. Lạng Sơn là một tỉnh khu vực miền núi, điều kiện kinh tế, văn hóa còn nhiều bất cập, nhiều thành phần dân tộc khác nhau, nhận thức của ngƣời dân còn hạn chế về giới tính, văn hóa có con trai trong gia đình vẫn còn phổ biến. Qua báo cáo khảo sát sơ bô của Chi cụ dân số cho thấy đã có vấn đề về mất cân bằng giới tính khi sinh, nhƣng chƣa có nghiên cứu nào về vấn đề này. Đây thực sự là bằng chứng cần thiết cho các ban ngành trong tỉnh xây dựng các kế hoạch hoạt động hƣớng tới đảm bào cân bằng giới tính khi sinh, và nâng cao chất lƣợng dân số. Chính vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài ― Thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại tỉnh Lạng Sơn‖ với mục tiêu sau: Mô tả thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại tỉnh lạng sơn và các huyện của tỉnh Lạng Sơn. 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21. Đối tƣợng nghiên cứu - Các cháu sinh ra trong giai đoạn 2011-2015, thƣờng trú trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. - Các bà mẹ có ít nhất 01 con sinh ra trong thời gian 2011-2015 75 Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên Bản tin Y Dược học miền núi số 4 năm 2016 2.2.Địa điểm, thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu đƣợc tiến hành tại 30% số xã (68 xã/226 xã) thuộc 11/11 huyện, thành phố của tỉnh Lạng Sơn. Thời gian nghiên cứu 01/2016-06/2016. 3. Phƣơng pháp nghiên cứu 3.1 Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu mô tả thiết kế cắt ngang 3.2. Nội dung và chỉ tiêu nghiên cứu - Tìm hiểu thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại Lạng Sơn giai đoạn 2011-2015. + Tỷ số giới tính khi sinh của mẫu điều tra trong tỉnh Lạng Sơn trong mẫu điều tra phân theo các huyện và tính chung cho toàn tỉnh + Tỷ số giới tính khi sinh phân theo các lần sinh thứ 1, thứ 2 và thứ 3. 2.2.3. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu: - Cỡ mẫu cho nghiên cứu định lƣợng điều tra hồi cứu cân bằng giới: chọn 68 xã trong số 226 xã của 11 huyện (tỷ lệ 30% ) số xã trong huyện. Nghiên cứu toàn bộ số trẻ sinh ra trong giai đoạn 2011-2015 trong xã. - Chọn mẫu điều tra hộ gia đình, công thức chọn mẫu (WHO) n = (Z (1 – α/2) ) 2 x pq / d2 *ES Trong đó: n: Cỡ mẫu tối thiểu cần điều tra p là tỷ lệ sinh ƣớc tính là 50 % nam (p=0,5) Giá trị q: q = 1- p = 0,5. Z (1 - α/2) : Hệ số giới hạn tin cậy của nghiên cứu với α=0.05, Z (1 - α/2) = 1,96 Giá trị d là sai số ƣớc lƣợng. Ƣớc tính d = 0,05 ES (Effect size): Hệ số ảnh hƣởng Thay các giá trị ta đƣợc: n = (1,96)2 x 0,05 x 0, 0,05 / (0,05)2 = 384 (Đây là cờ mẫu tối thiểu ...