Thực trạng về hành vi văn hóa ứng xử của sinh viên

Văn hóa ứng xử là trình độ cao của mối quan hệ giữa con người – con người, thể hiện ở hình thức giao tiếp văn minh, lịch sự, biểu hiện bằng một hệ thống hành vi ứng xử phù hợp với giá trị của xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng về hành vi văn hóa ứng xử của sinh viên JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0197 Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 8B, pp. 102-111 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn THỰC TRẠNG VỀ HÀNH VI VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA SINH VIÊN Trương Thị Hoa Khoa Tâm lí - Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Văn hóa ứng xử là trình độ cao của mối quan hệ giữa con người – con người, thể hiện ở hình thức giao tiếp văn minh, lịch sự, biểu hiện bằng một hệ thống hành vi ứng xử phù hợp với giá trị của xã hội. Khi nghiên cứu về văn hóa ứng xử của sinh viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội, chúng tôi nhận thấy: Sinh viên đã có những hành vi văn hóa ứng xử tích cực như: sống có trách nhiệm đối với gia đình, đối với bản thân; Tôn trọng, lễ phép với cha mẹ và thầy cô giáo; Chan hòa và nhiệt tình đối với bạn bè; Nghiêm túc, cầu tiến trong học tập. Tuy nhiên, bên cạnh những sinh viên có lối sống lành mạnh và đúng đắn thì vẫn còn một bộ phận sinh viên có những nhận thức hạn chế về giá trị văn hóa ứng xử nên có những hành vi không phù hợp trong mối quan hệ với thầy cô, bạn bè, với gia đình. . . Từ khóa: Sinh viên; Văn hóa ứng xử; Gia đình; Thầy cô; Bạn bè; Học tập; Bản thân. 1. Mở đầu Văn hóa ứng xử là một trong những sự thể hiện rõ nét nhất phẩm chất đạo đức của con người, tác giả Lê Thị Bừng (2000) cho rằng “Ứng xử là sự phản ứng của con người đối với sự tác động của người khác đến mình trong một tình huống cụ thể nhất định. Nó thể hiện ở chỗ con người chủ động phản ứng có lựa chọn, có tính toán, thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng – tùy thuộc vào tri thức, kinh nghiệm và nhân cách của mỗi người nhằm đạt kết quả giao tiếp cao nhất” [3]. Ứng xử là một biểu hiện của giao tiếp. Theo tác giả Trần Trọng Thủy (1993) “Văn hóa giao tiếp biểu hiện ở các nét tính cách như: tôn trọng con người, có thiện chí, quan tâm, độ lượng, nhân hậu, trung thực, thật thà, nhường nhịn, tế nhị, lịch sự khi giao tiếp...” [6]. Văn hóa ứng xử là mặt giá trị của con người, hướng con người vươn tới những giá trị đích thực của cuộc sống. Việc ứng xử có văn hóa không chỉ tạo nên nét đẹp cho từng cá nhân, mà còn phản ánh bản sắc văn hóa của một cộng đồng, một quốc gia, một dân tộc. Tuy nhiên tại Hội nghị BCH TW lần thứ mười, khoá IX, Đảng ta nhấn mạnh: “Tình trạng suy thoái, xuống cấp về đạo đức, lối sống, sự gia tăng các tệ nạn xã hội và tội phạm, đáng lo ngại nhất là trong giới trẻ” [1]. Vậy hiện nay, sinh viên nói chung và sinh viên sư phạm nói riêng đã thể hiện văn hóa ứng xử của mình như thế nào? Để tìm hiểu vấn đề này một cách cụ thể nghiên cứu về hành vi văn hóa ứng xử của sinh viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trên cơ sở đó đề xuất những biện pháp nhằm hình thành những hành vi ứng xử có văn hóa, phù hợp với các giá trị đạo đức xã hội, góp phần phát triển nhân cách toàn diện cho sinh viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Ngày nhận bài: 15/7/2015. Ngày nhận đăng: 15/10/2015. Liên hệ: Trương Thị Hoa, e-mail: hoatlgd@yahoo.com 102  Thực trạng về hành vi văn hóa ứng xử của sinh viên 2. Nội dung nghiên cứu Để nghiên cứu vấn đề này chúng tôi tiến hành tìm hiểu nội dung cơ bản sau: Hành vi văn hóa ứng xử trong xã hội, trong gia đình, trong học tập, đối với thầy cô giáo, đối với bạn bè và đối với bản thân của sinh viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 2.1. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phối hợp các phương pháp sau: Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi, phương pháp phỏng vấn, phương pháp quan sát, phương pháp tình huống, phương pháp phân tích định lượng, phương pháp phân tích định tính. 2.2. Địa bàn và khách thể khảo sát Chúng tôi khảo sát 240 sinh viên (SV) các khoa: Toán, Vật Lí, Văn, Tâm lí – Giáo dục ở năm thứ nhất và năm thứ tư của trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 2.3. Thực trạng về hành vi văn hóa ứng xử của SV Để tìm hiểu hành vi văn hóa ứng xử của SV trong các lĩnh vực khác nhau, chúng tôi đưa ra những tình huống để SV tự đánh giá. Kết quả được thể hiện ở như sau: 2.3.1. Hành vi văn hóa ứng xử của SV trong xã hội Bảng 1. Hành vi văn hóa ứng xử của sinh viên trong xã hội Đồng ý Tình huống Cách xử lí SL % Chủ động giúp đỡ hết mình 84 35 Bạn nhìn thấy một hoàn Sẽ giúp đỡ nếu được yêu cầu 24 10 cảnh đáng thương cần sự giúp đỡ, bạn sẽ: Không giúp đỡ vì sợ liên lụy đến mình 92 38,33 ...