Tiền giả định và vận động hội thoại trong đoạn thoại chứa cặp trao đáp hỏi-trả lời tiếng Hàn

Bài viết vận dụng lí thuyết của Dụng học (tiền giả định) để phân tích các vận động hội thoại trong các đoạn thoại trao đáp hỏi-trả lời tiếng Hàn (qua khảo sát cứ liệu kịch bản phim truyền hình Hàn Quốc). Tác giả đã khai thác hai dạng tiền giả định trong vận động hội thoại: tiền giả định tường minh và tiền giả định thiếu tường minh. Trong mỗi loại, bài viết lí giải các chủ đích về ngữ dụng và hướng khai thác thông tin hàm ẩn (thiếu tường minh) thông qua các kiểu đoạn thoại trong các mối liên tương tác và trong các tình huống giao tiếp cụ thể.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiền giả định và vận động hội thoại trong đoạn thoại chứa cặp trao đáp hỏi-trả lời tiếng HàntiÒn gi¶ ®Þnh vµ vËn ®éng héi tho¹i... TIÒN GI¶ §ÞNH Vµ VËN §éNG HéI THO¹I TRONG §O¹N THO¹I CHøA CÆP TRAO §¸P HáI-TR¶ LêI TIÕNG HµN hoµng thÞ yÕn * Tãm t¾t: Bµi viÕt vËn dông lÝ thuyÕt cña Dông häc (tiÒn gi¶ ®Þnh) ®Ó ph©n tÝch c¸c vËn ®éng héi tho¹itrong c¸c ®o¹n tho¹i trao ®¸p hái-tr¶ lêi tiÕng Hµn (qua kh¶o s¸t cø liÖu kÞch b¶n phim truyÒn h×nh HµnQuèc). T¸c gi¶ ®· khai th¸c hai d¹ng tiÒn gi¶ ®Þnh trong vËn ®éng héi tho¹i: tiÒn gi¶ ®Þnh têng minh vµtiÒn gi¶ ®Þnh thiÕu têng minh. Trong mçi lo¹i, bµi viÕt lÝ gi¶i c¸c chñ ®Ých vÒ ng÷ dông vµ híng khaith¸c th«ng tin hµm Èn (thiÕu têng minh) th«ng qua c¸c kiÓu ®o¹n tho¹i trong c¸c mèi liªn t¬ng t¸c vµtrong c¸c t×nh huèng giao tiÕp cô thÓ. Tõ khãa: Hµn Quèc; tiÒn gi¶ ®Þnh; vËn ®éng héi tho¹i; cÆp trao-®¸p; têng minh; thiÕu têngminh; vËn ®éng héi tho¹i; lÝ thuyÕt héi tho¹i; ®Ých giao tiÕp; tØnh lîc thµnh phÇn. Ngµy nhËn bµi: 22/3/2013; Ngµy duyÖt ®¨ng bµi: 15/8/2013 Nghiªn cøu vÒ tiÒn gi¶ ®Þnh vµ vËn mµ Sp1 (ngêi nãi) híng lît lêi cña®éng héi tho¹i ®· ®îc ®Ò cËp kh¸ nhiÒu m×nh vÒ phÝa Sp2 (ngêi nghe) nh»mtrong c¸c nghiªn cøu liªn quan ®Õn lÝ lµm cho Sp2 nhËn biÕt ®îc r»ng lît lêithuyÕt héi tho¹i. Trong ph¹m vi bµi viÕt, ®îc nãi ra ®ã lµ dµnh cho Sp2. Trongchóng t«i xÐt møc ®é têng minh cña tiÒn trao ®¸p cã sù thay ®æi lÇn lît vai nãigi¶ ®Þnh (TG§) cã ¶nh hëng nh thÕ nµo vµ vai nghe: Sp1 nãi-Sp2 ngheSp2 nãi-®èi víi diÔn tiÕn cña vËn ®éng héi tho¹i Sp1 nghe. T¸c gi¶ cho r»ng: “Liªn t¬ng(V§HT). C¸c thao t¸c ph©n tÝch yÕu tè t¸c trong héi tho¹i tríc hÕt lµ liªnng÷ dông ®îc thùc hiÖn víi c¸c ®o¹n t¬ng t¸c gi÷a c¸c lît lêi cña Sp1 vµtho¹i chøa cÆp trao ®¸p hái-tr¶ lêi tiÕng Sp2...”(2).Hµn, chñ yÕu trªn cø liÖu kÞch b¶n phim 1.2. TiÒn gi¶ ®ÞnhtruyÒn h×nh Hµn Quèc. C¸c nhµ nghiªn cøu Hµn ng÷ cho r»ng: 1. Mét sè kh¸i niÖm tiÒn ®Ò “TG§ lµ ®iÒu ®îc ngêi nãi hoÆc ngêi 1.1. VËn ®éng héi tho¹i nghe gi¶ ®Þnh dùa trªn hiÓu biÕt chung Theo t¸c gi¶ NguyÔn ThiÖn Gi¸p: “Héi cña hai bªn giao tiÕp tríc khi nãi”(3).tho¹i (conversation) lµ hµnh ®éng giao Gièng nh c¸c nhµ ViÖt ng÷, hä còng chiatiÕp phæ biÕn nhÊt, c¨n b¶n nhÊt cña con TG§ thµnh TG§ tõ vùng vµ TG§ th«ngngêi. §ã lµ giao tiÕp hai chiÒu, cã sùt¬ng t¸c qua l¹i gi÷a ngêi nãi vµ ngêi (*) ThS, NCS Khoa Ng«n ng÷, Häc viÖn Khoa häc x· héi. (1) NguyÔn ThiÖn Gi¸p, Dông häc ViÖt ng÷, Nxb. §¹inghe víi sù lu©n phiªn lît lêi”(1). Sù häc Quèc gia Hµ Néi, 2009, tr.64.trao lêi, trao ®¸p vµ t¬ng t¸c lµ 3 lo¹i (2) §ç H÷u Ch©u, §ç H÷u Ch©u tuyÓn tËp, tËp 2 §¹i c¬ng-Ng÷ dông häc- Ng÷ ph¸p v¨n b¶n, Nxb. Gi¸ovËn ®éng chñ yÕu cña héi tho¹i. §ç H÷u dôc, 2005, tr.540-551. (3)Ch©u ®Þnh nghÜa: Trao lêi lµ vËn ®éng 김길영 외, 한국어 화용론, 세종물판사, 2003, tr.42.68 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 4-2013 hoµng thÞ yÕnb¸o-có ph¸p(4). sung hoÆc x¸c nhËn râ h¬n vÒ TG§ thiÕu Lª §«ng nhÊn m¹nh: “BÊt cø c©u tr¶ lêi têng minh sau khi tiÕp nhËn ph¶n øngcô thÓ nµo ®îc ®a ra cho mét c©u hái cña ®èi ph¬ng. Trong bµi viÕt nµy, chóngcòng ®Òu b¾t buéc ph¶i chÊp nhËn c¸c TG§ t«i xÐt quan hÖ gi÷a TG§ víi V§HT dùacña nã”(5). Nh vËy, tÝnh ch©n thùc vµ ®Çy vµo møc ®é têng minh hay thiÕu têng®ñ cña c¸c th«ng tin TG§ trong biÓu thøc minh ë c¶ hai lo¹i TG§ tõ vùng vµ TG§ng÷ vi hái (BTNVH) lµ ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ th«ng b¸o có ph¸p.(4)®Ó hµnh ®éng hái (H§H) ®îc tiÕn hµnh 2. TiÒn gi¶ ®Þnh têng minh vµ vËnb×nh thêng vµ yªu cÇu nhËn thøc cã thÓ ®éng héi tho¹i®îc ®¸p øng mét c¸ch ch©n thùc. Víi t c¸ch lµ ®¬n vÞ bËc díi cña cuéc 1.3. Mèi quan hÖ gi÷a tiÒn gi¶ ®Þnh vµ tho¹i híng tíi mét chñ ®Ò duy nhÊt, ®o¹nvËn ®éng héi tho¹i tho¹i cã cÊu tróc kh¸c ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Trong giao tiÕp ng«n ng÷ nãi chung vµ Trong giíi h¹n cña bµi viÕt, chóng t«i sÏkhi thùc ...