Tiếp cận lý thuyết xã hội học hướng đến giải pháp giáo dục đối với thanh thiếu niên vi phạm pháp luật

Bài viết phân tích tổng hợp về cách tiếp cận lý thuyết xã hội học hướng đến các giải pháp giáo dục thanh thiếu niên vi phạm pháp luật. Các lý thuyết tập trung giải thích nguyên nhân, hành vi lệch chuẩn, vi phạm pháp luật của thanh thiếu niên từ môi trường xã hội hóa gia đình, nhà trường và cộng đồng từ đó đề xuất các giải pháp giáo dục trong kiểm soát xã hội. Các lý thuyết được phân tích bao gồm nhóm Lý thuyết Học tập, Lý thuyết Dán nhãn, Lý thuyết Văn hóa và Lý thuyết Kiểm soát xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiếp cận lý thuyết xã hội học hướng đến giải pháp giáo dục đối với thanh thiếu niên vi phạm pháp luật 52 TRIẾT HỌC TRONG LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ TIẾP CẬN LÝ THUYẾT XÃ HỘI HỌC HƯỚNG ĐẾN GIẢI PHÁP GIÁO DỤC ĐỐI VỚI THANH THIẾU NIÊN VI PHẠM PHÁP LUẬT h TS ĐẶNG VŨ CẢNH LINH Viện Nghiên cứu Thanh niênl Tóm tắt: Bài viết phân tích tổng hợp về cách tiếp cận lý thuyết xã hội học hướng đến cácgiải pháp giáo dục thanh thiếu niên vi phạm pháp luật. Các lý thuyết tập trung giải thíchnguyên nhân, hành vi lệch chuẩn, vi phạm pháp luật của thanh thiếu niên từ môi trườngxã hội hóa gia đình, nhà trường và cộng đồng từ đó đề xuất các giải pháp giáo dục trongkiểm soát xã hội. Các lý thuyết được phân tích bao gồm nhóm Lý thuyết Học tập, Lý thuyếtDán nhãn, Lý thuyết Văn hóa và Lý thuyết Kiểm soát xã hội.l Từ khóa: Lý thuyết xã hội học, Lý thuyết Học tập, Lý thuyết Dán nhãn, Lý thuyết Vănhóa và Lý thuyết Kiểm soát xã hội, giáo dục. 1. Đặt vấn đề Một số lý thuyết xã hội học tập trung phân Theo cách tiếp cận xã hội học, tội phạm, đặc tích kiểm soát xã hội, lấy giáo dục làm trungbiệt trong độ tuổi thanh thiếu niên gắn với hành tâm, phân tích mối quan hệ bên ngoài đối vớivi lệch chuẩn với những nguyên nhân xã hội nhà trường và gia đình, kết hợp với cam kếtcơ bản và tình trạng phạm tội như một vấn nạn bên trong đối với những giá trị tập quán và thểxã hội luôn tồn tại trong mọi loại hình xã hội. chế xã hội để tìm hiểu nguyên nhân hành vi Trong tác phẩm “Các nguyên nhân của tội phạm tội, đồng thời đề xuất các quan điểm vềphạm” (Causes of Delinquency), Travid Hirs- củng cố hình thức kiểm soát xã hội giảm thiểu,chi (1996) gắn thuật ngữ “Anomie” với khái ngăn chặn các hành vi phạm tội. Trong vấn đềniệm “ràng buộc xã hội” khi cho rằng con tư pháp vị thành niên, tiếp cận xã hội học cũngngười càng tin ở giá trị xã hội hiện hành (bao đóng góp khá nhiều quan điểm lý thuyết chogồm cả pháp luật và văn hóa) thì thanh thiếu việc sử dụng các giải pháp giáo dục phòngniên càng theo đuổi các mục tiêu phấn đấu tích ngừa, các hình phạt nhân đạo kết hợp giáo dụccực như sự thành đạt, sự tham gia tích cực phục hồi, sự linh hoạt, mềm dẻo trong các vấntrong các hoạt động nhà trường, gắn bó với đề hình sự để đạt được hiệu quả.cha mẹ, thầy cô, bạn bè đồng học và giảm Bài viết tổng hợp một số quan điểm lýthiểu nguy cơ các hành động lệch lạc. thuyết xã hội học cơ bản hướng đến giải phápTRIẾT HỌC VÀ ĐỜI SỐNG - Số 3 (3/2024) 53giáo dục, sẽ là hữu ích cho quá trình nghiên hệ với những động cơ, hoàn cảnh thực tế gâycứu thực nghiệm và đề xuất các giải pháp ra tội ác. Nếu một người cảm thấy đói nhưngphòng chống hành vi lệch chuẩn, vi phạm không có tiền thì cám dỗ trộm cắp, lấy đồ củapháp luật trong thanh thiếu niên hiện nay. người khác sẽ hiện diện. Sự đối mặt giữa “nhu 2. Các dòng lý thuyết chính cầu” và “giá trị” luôn không rõ ràng trong Lý thuyết Học tập (Learning theory) nhận thức và hành vi mỗi người. Ở mức độ Những lý thuyết học tập xuất phát điểm cho “nhu cầu” lớn hơn “giá trị”, hành vi phạm tộirằng con người sinh ra theo bản năng nguyên phạm đều có thể nảy sinh và bị thúc đẩy tăngthủy không có xu hướng phạm tội hoặc tránh lên bởi sự cuốn hút tiền bạc, địa vị hay các lợixa việc phạm tội. Khái niệm này được gọi ích xã hội khác.“bảng trống” (tabula rasa), nghĩa là tất cả các Sutherland đề xuất một khung lý thuyết giảicá nhân đều hoàn toàn dễ uốn nắn và sẽ tin vào thích cách các giá trị tội phạm có thể đượcnhững gì họ được những người quan trọng truyền tải về mặt văn hóa đến các cá nhân.khác nói và hành động tương ứng. Vì vậy, Theo ông, khi kết giao với những người cónhững lý thuyết học tập như vậy có xu hướng khuynh hướng tội phạm, (dù là cha mẹ haygiải thích hành vi tội phạm được học như thế bạn bè đồng trang lứa), một cá nhân sẽ chọnnào thông qua các chuẩn mực văn hóa khi tham gia vào hành vi phạm tội như bài họctương tác nhóm trong môi trường xã hội. được tiếp nhận trực tiếp. Nếu một cá nhân Edwin Sutherland (1930) đã giới thiệu Lý nhận được nhiều thông tin và giá trị ủng hộ tộithuyết Hội nhóm khác biệt (Differential asso- phạm (hơn là chống tội phạm), cá nhân đóciation), khẳng định hành vi phạm tội có thể cũng chắc chắn tham gia vào hoạt động tộiđược học theo cách thức giống như bất kỳ phạm. Từ đó, Sutherland cũng phân tích quyhành vi chuẩn mực khác thông qua giao tiếp luật là các hội, nhóm (association) tội phạmthân mật giữa các cá nhân và tương tác xã hội. gây ra nhiều nguy cơ tội phạm hơn và phạmLý thuyết của Sutherland được nhắc đến nhiều tội tạo ra nhiều hội nhóm tội phạm hơn.nhất trong các lý thuyết học tập về sự lệch lạc, Mô hình điều hòa cổ điển tiếp cận theo chủtập trung vào việc các cá nhân học cách trở nghĩa hành vi được phát triển khi giả địnhthành tội phạm như thế nào nhưng không quan rằng động vật, cũng như con người, học thôngtâm đến lý do tại sao họ trở thành tội phạm. qua mối liên hệ giữa kích thích và phản ứng.Sutherland đã phát triển ý tưởng về “cái tôi” Các sinh vật, động vật hoặc con người, phầnnhư một cấu trúc xã hội, khi hình ảnh bản thân nào là những tác nhân thụ động trong quácủa một người liên tục được tái tạo, đặc biệt là trình này, nghĩa là chỉ đơn giản tiếp nhận vàkhi tương tác với người khác, tiếp xúc với phản ứng theo những cách tự nhiên đối vớinhững môi trường khó khăn sẽ nảy sinh những các dạng khác nhau của hàn ...