Tiết 8: DAO ĐỘNG TẮT DẦN VÀ DAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC

Nắm được các khái niệm dao động tắt dần, nguyên nhân, ứng dụng; dao động cưỡng bức, đặc điểm và lực cưỡng bức (điều kiện gây ra dao động cưỡng bức). * Trọng tâm: * Phương pháp: II. Chuẩn bị: III. Tiến hành lên lớp: A. Ổn định: B. Kiểm tra: đều? C. Bài mới. PHƯƠNG PHÁP NỘI DUNG Trình bày mối liên hệ giữa dao động điều hòa và dao động tròn Dao động cưỡng bức.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiết 8: DAO ĐỘNG TẮT DẦN VÀ DAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC Tiết 8: DAO ĐỘNG TẮT DẦN VÀ DAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC (Tiết 1: Dao động tắt dần và dao động cưỡng bức)I. Mục đích yêu cầu:- Nắm được các khái niệm dao động tắt dần, nguyên nhân, ứng dụng; dao độngcưỡng bức, đặc điểm và lực cưỡng bức (điều kiện gây ra dao động cưỡng bức).* Trọng tâm: Dao động cưỡng bức.* Phương pháp: Pháp vấn, diễn giảngII. Chuẩn bị: HS xem Sgk.III. Tiến hành lên lớp:A. Ổn định: Trình bày mối liên hệ giữa dao động điều hòa và dao động trònB. Kiểm tra:đều?C. Bài mới. NỘI DUNG PHƯƠNG PHÁPI.* Hs nhận xét: xét dao động của một con I. Dao động tắt dần:lắc, của dây đàn, xem dao động có phải là 1. Định nghĩa: Dao động có biên độ giảm dần theo thời gian là dao động tắt dần.mãi mãi không? (không) Vậy dao động điều hòa chỉ là lý tưởng, 2. Nguyên nhân:các dao động thật bao giờ cũng tắt dần. - Nguyên nhân làm tắt dần dao động do maNguyên nhân để dao động tắt dần? (do ma sát giữa vật dao động và môi trường.sát giữa vật và môi trường). - Xét dao động của con lắc: lực ma sát luôn Với một dao động tắt dần, hs nhận xét gì luôn hướng ngược chiều chuyển động, nênvề sự biến thiên của A, T, f theo thời gian? sinh công âm (công cản), làm cơ năng của con(Càng về cuối dao động: A giảm, T tăng, f lắc giảm dần (chuyển hóa thành nhiệt năng) - Lực ma sát càng lớn  dao động tắt cànggiảm).* Hs nhận xét, con lắc dao động trong các nhanh.môi trường: không khí, nước, dầu nhớt, con 3. Lợi hại của dao động tắt dần: Xem Sgklắc dao động ở đâu sẽ chóng tắt hơn? Vì sao? trang 21* Lợi, hại của dao động tắt dần: GV hướng * Hại: dao động của con lắc đồng hồdẫn hs xem Sgk và trả lời: * Lợi: hệ thống giảm xóc của ôtô, xe máy.+ Ảnh hưởng của dao động tắt dần đối vớicon lắc đồng hồ?+ Ôtô đi qua những chỗ gồ ghề  bị xócmạnh. Nếu lò xo giảm xóc đặt trong khôngkhí, sau khi vượt qua chỗ xóc, xe dao độngnhư thế nào? Và ảnh hưởng như thế nào đốivới người đi xe? (xe dao động nhiều  mệtmỏi, khó chịu).+ Nếu lò xo giảm xóc đặt trong xilanh chứađầy dầu nhớt thì dao động của xe sẽ như thếnào? (Dao động chóng tắt  người đi xe đỡmệt).II.* Xét dao động của con lắc đồng hồ, để II. Dao động cưỡng bức:dao động không tắt dần, thì người ta phải làm 1. Định nghĩa: dao động chịu tác dụng của một lực cưỡng bức biến thiên tuần hoàn gọi làgì?* Xét dao động giản đơn là dao động của một dao động cưỡng bức.con lắc, để không tắt dần, cách đơn giản nhất Lực cưỡng bức: Fn = H sin(t+j)là ta tác dụng vào nó một ngoại lực biến đổi Với: H: biên độ của ngoại lực.;tuần hoàn, lực là gọi là lực cưỡng bức. : tần số góc của ngoại lực.* Trong thời gian ban đầu  nào đó, dao * Chú ý: tần số f = w/2p là tần số của ngoạiđộng của con lắc là sự tổng hợp của dao động lực, tần số này khác với tần số riêng f0 của hệ.riêng và dao động do ngoại lực gây ra. Sau 2. Đặc điểm của dao động cưỡng bức:khoảng thời gian t, dao động riêng tắt hẳn, - Chỉ xét dao động cưỡng bức sau thời gian con lắc chỉ dao động do tác dụng của ngoại (khoảng thời gian sau khi dao động riêng tắtlực (có tần số bằng tần số của ngoại lực). hẳn)Vậy: sau khoảng thời gian t thì dao động - Tần số của dao động cưỡng bức bằng tần sốmới được gọi là dao động cưỡng bức. của ngọai lực (vì lúc này dao động chỉ chịuThời gian t bao giờ cũng nhỏ hơn, nhiều lần tác dụng của ngoại lực).thời gian dao động cưỡng bức nên có thể bỏ - Nếu lực cưỡng bức duy trì lâu dài thì dao động cưỡng bức cũng được duy trì lâu dài.qua dao động trong thời gian t - Biên độ của dao động cưỡng bức phụ thuộc vào sự chênh lệch giữa tần số của lực cưỡng bức f và tần số riêng f0 của hệ. Nếu: * f càng gần f0  biên độ của dao động cưỡng bức càng tăng. * f = f0  biên độ của dao động cưỡng bức đạt giá trị cực đại và ở hệ xảy ra hiện tượng cộng hưởng. Nhắc lại các định nghĩa trên.D. Củng cố:E. Dặn dò: Hs xem tiếp phần còn lại. ...