Tiểu luận một số yếu tố cần thiết trong kỹ thuật gen

Vectơ tách dòng ( cloing vectơ) là các phân tử AND có kích thước nhỏ cho phép cài(gắn) các đoạn AND cần thiết ,có khả năng tái bản không phu thuộc vào sự phân chia của tế bào ,tồn tại trong tế bào vật chủ qua nhiều thế hệ không gây biến đổi bộ gen của tế bào vật chủ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiểu luận một số yếu tố cần thiết trong kỹ thuật genCHƯƠNG 4I.M T S Y U T C N THI T TRONG K THU T GEN4.VECTƠ TÁCH DÒNG 4.1.Khái ni m: Vectơ tách dòng ( cloing vectơ) là các phân t AND có kích thư c nh chophép cài(g n) các o n AND c n thi t ,có kh năng tái b n không phu thu c vào sphân chia c a t bào ,t n t i trong t bào v t ch qua nhi u th h không gây bi n ib gen c a t bào v t ch . Vectơ tách dòng ph i có nhi u i m c t c bi t duy nh t cho các lo i enzimgi i h n khác nhau, ng th i mang các gen tín hi u (gen ch th màu ho c ch th d dàng nh n bi t các t bào mang vectơ tái t h p.Vectơ tách dòngkháng sinh) ư c s d ng như m t “phương ti n v n chuy n gen” nh m t o s lư ng l n các b nsao c a m th gen ho c m t trình t AND trong các t bào ch .Vectơ tách dòng có vaitrò quan tr ng trong tách dòng gen,gi i trình t gen, ho c xây d ng các b n dgen… c tính c a m t vectơ :4.2. Các- Vectơ ph i có kh năng t sao chép tích c c trong t bào ch , không ph thu c vàos sao chép b gen t bào ch .- Vectơ ph i có kích thư c càng nh càng tôt có th thu nh n lư ng AND t i a.Hơn n a, kích thư c vectơ càng nh thì càng d xâm nh p vào t bào vi khu n vàcàng ư c sao chép nhanh và hi u qu .- Vectơ ph i cónh ng c tính cho phép phát hi n d dàng t bào vi khu n có ch a c tính này ư c mã hóa b ng các gen ch n l c. Thông thư ng ó là cácchúng; các c tính kháng v i kháng sinh giúp vi khu n có mang vectơ s ng ư c trên môitrư ng có kháng sinh ho c là có kh năng s n sinh m t enzim chuy n hóa m t cơ ch tt o màu phát hi n ư c trên môi trư ng th ch.- Vectơ ph i t n t i trong t bào vi khu n qua nhi u th h và ph i ít gây xáo tr n nh tcho t bào ch .- Vectơ ph i mang nh ng v trí nh n bi t duy nh t ( nghĩa là ch t n t i m t v trí nh nbi t cho m i enzim ) c a m t s lư ng t i a enzim gi i h n( RE). i u này m r ngkh năng xây d ng các vectơ tái t h p.Do m i RE t o m t d ng u sole riêng, cókh năng g n n i v i m t o n AND mang u sole tương ng.Các âu sole càng ad ng thì các trình t AND g n vào cũng càng a d ng hơn. Hơn n a các v trí cũng sxen vào chính gi a gen và làm b t ho t gen y.4.3 Các lo i vectơ tách dòng : Có nhi u lo i vectơ :plasmid,phage,cosmid,YAC,…Ngư i ta ch n s d ngm t lo i vectơ d a vào vào kích thư c c a o n AND c n t o dòng và m c ích t odòng: a. Vectơ tách dòng là Plasmid:- Plasmid là các phân t AND xo n kép d ng vòng,có kích thư c nh ,trong t bàoch t c a t bào vi khu n ho c t bào n m men. Kích thư c trung bình c a plasmid t1-5kb,plasmid có kh năng t tái b n c l p v i s phân chia t bào.Plasmid cho càig n các o n AND l , không gây nh hư ng t i ch c năng và ho t ng c a t vi khu n mang m t s ít gen như các gen xácbào.Plasmid nh gi i tính F,genkháng ch t kháng sinh,gen sinh c t ..M i loài vi khu n có các lo i plasmid ctrưng riêng.- Qui ư c: Cách g i tên plasmid:Ch p vi t thư ng là plasmid.M t,hai ho c ba chcái vi t in hoa là ch u tiên tên tác gi t o nên plasmid ho c tên vi khu n cóplasmid ó.Ví d : pBR322- Các lo i vectơ tách dòng và kích thư c o n AND insert Lo i vectơ Kích thư c AND insertPlasmid 1-5 kbPhage 15-25 kbPhagemid 20-30 kbCosmid 30-50 kbBAC( thi t k t m t ph n AND E.coli và các plasmid) 100-300 kbTAC (thi t k t m t ph n o n vir gen c a Ti-plasmid) 100-300 kbBiBAC (thi t k t m t ph n AND b gen Agrobacterium) 100-500 kbPAC (b gen c a phage P1 + plasmid) 100-300 kbYAC( thi t k t m t ph n AND b gen c a n m men) 2.000 kb…- M t s lo i plasmid thông d ng:+Plasmid t nhiên ư c tách chi t ư c t vi khu n như pSC101,ColE1.+Plasmid nhân t o ( th h 2 và th h 3) ư c t o nên b ng cách t p h p các c tínhquí c a c a nhi u plasmid t nhiên và thêm các gen ch th và o n a c t n i MCSt o nên các plasmid m nh.Ví d :pBR322,pUC18,pSP64,Gemini..pCR2.1,pET..b. Vectơ tách dòng là Phage:- Phage ( Bacteriophage) bao g m nhi u lo i th c khu n th có b AND m ch ơn ưc s d ng làm vectơ tác dòng g m nhi u lo i khácho c m ch képnhau:f1,M13,fd,λ EBML3, λ GEM 11..Các vectơ tách dòng là phage thư ng ư c t onên t s c i bi n b gen phage.-Ưu i m c a phage:Dùng vectơ phage có th cài o n ADN l n hơn plasmid,phagecó h th ng gen giúp xâm nhi m và t o nên s b n sao r t cao trong t bào vi khu n,có hi u qu cao c t bào prokaryote và eukaryotec. Vectơ tách dòng là Phagemid- Phagemid c u t o g m m t s gen c a plasmid ( các gen ch ...