Tìm hiểu bối cảnh và những vấn đề đặt ra về hiện thực hóa cộng đồng ASEAN: Phần 2

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Hiện thực hóa cộng đồng ASEAN - Bối cảnh tác động và những vấn đề đặt ra" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Tác động từ bối cảnh khu vực và quốc tế đối với tương lai cộng đồng ASEAN; Những vấn đề đặt ra đối với cộng đồng ASEAN và chính sách của Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu bối cảnh và những vấn đề đặt ra về hiện thực hóa cộng đồng ASEAN: Phần 2 Chương 2TÁC ĐỘNG TỪ BÓI CẢNH KHU vực VÀ QUÓC TÉ ĐÓI VỚI TƯƠNG LAI CỘNG ĐỒNG ASEAN Có thể nói, kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN (AC)gồm 3 trụ cột (chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội) đãphản ánh rõ ràng mục tiêu và nguyện vọng của các nước ĐôngNam Á về việc xây dựng một cộng đồng xã hội tốt đẹp, trongđó con người ở mười quốc gia dù rất đa dạng về chủng tộc,ngôn ngữ, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, v.v... vẫncó thể cùng chung sống hòa bình và hạnh phúc bên nhau dựatrên sự đoàn kết thành một khối thống nhất, có các giá trị vàchuẩn mực chung, lấy cơ sở pháp lý là Hién chưang ASEANlàm nền tảng trong mọi hành vi ứng xử và quan hệ. Trước hết, xét về khía cạnh chính trị - an ninh, lịch sử pháttriển của Đông Nam Á cho thấy rằng, một khi các dân tộc ở đâysống biệt lập, thiếu đoàn kết, thống nhất và phối hợp trong thựchiện đường lối chính trị thì việc bảo đảm an ninh cho từng nướcvà cả khu vực là rất khó khăn. Điều này giải thích cho việc ĐôngNam Á bị chìm đắm dưới ách cai trị thực dân trong nhiều thếkỷ và hàng chục năm bị chia rẽ bởi ý thức hệ của Chiến tranh102 Chương 2. Tác động từ bối cảnh khu vực.Lạnh. Bước sang thế kỷ XXI, tư duy chính trị cùa thế giới vàkhu vực đã có những thay đổi to lớn, trong đó vấn đề an ninhtruyền thống vốn dĩ có thể kiểm soát được, đang nhường chỗ chonhững vấn đề an ninh phi truyền thống mà đặc trưng nổi bật làcác tranh chấp về lãnh thổ, biển đảo; xung đột sấc tộc - tôn giáo,nạn khùng bổ, buôn bán ma túy, tội phạm xuyên quốc gia, thiêntai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, v.v... Chính những điều đó đãthúc đẩy các quốc gia ASEAN bày tỏ ý chí chính trị và quyết tâmliên kết với nhau thành một khối thống nhất để đẩy lùi nhữngnguy cơ đe dọa đối với cả khu vực. Cộng đồng chính trị - an ninhASEAN (APSC) ra đời nhằm gánh vác trách nhiệm chung vềcác vấn đề an ninh ngày càng phức tạp của khu vực. Thứ hai, sau nhiều cố gắng nhất thể hóa về kinh tế bằngnhiều phương thức hợp tác nhằm tạo tiền đề cho việc tăngcường hợp tác trong lTnh vực chính trị - an ninh, việc xây dựngCộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) là bước tiến triền quan trọnggiúp ASEAN hình thành mối quan hệ hợp tác qua lại dựa vàonhau ngày càng chặt chẽ về mặt kinh tế. Chính AEC sẽ thúcdảy các nước trong khu vực có những nhận Lhức chung vè lụiích kinh tế, tăng thêm sự đoàn kết trong nội bộ và tìm đượctiếng nói chung khi hợp tác với bên ngoài. Các nước ASEANhiểu rằng, muốn duy trì được các thành quả kinh tế, Hiệp hộicần liên kết thành Cộng đồng. Đen lượt nó, Cộng đồng kinh tếlại cần các cơ chế, thể chế họp tác chặt chẽ hơn để duy trì cácthành quà của việc nhất thể hóa kinh tế. Thứ ba, xét về khía cạnh văn hóa - xã hội, ASEAN vốnlà một khu vực đặc biệt đa dạng về bức khảm văn hóa. Văn 103HIỆN THỰC HÓA CỘNG Đ Ô N G A SE A N .hóa không thể trộn lẫn, nhưng việc xây dựng ASEAN thànhmột cộng đồng yêu thương, thông cảm, chia sè và đùm bọclẫn nhau dựa trên nền tảng đa nguyên về văn hóa là một sángkiến đột phá có một không hai trong lịch sử khu vực. ChínhCộng đồng văn hóa - xã hội ASEAN (ASCC) khi hình thànhsẽ chứng minh cho thế giới thấy ràng, loài người có thể chungsống hòa bình và yêu thương nhau cho dù các dân tộc xuấtphát từ những cội nguồn khác nhau. Đây chính là thông điệprõ ràng nhất cho một thế giới đang đầy rẫy những xung đột vàchia rẽ như hiện nay. Thứ tư, Cộng đồng ASEAN hình thành vào năm 2015 làmột dấu hiệu tốt lành cho một khu vực ngày càng lớn mạnh vàđộc lập trong tư duy chiến lược và vị thế địa - chính trị. Tìnhhình quốc tế và khu vực đang buộc ASEAN phải theo đuổichiến lược cân bằng quyền lực giữa các nước lớn trên cơ sở sứcmạnh đoàn kết của riêng mình trong bối cảnh thế giới và khuvực đang chứng kiến những thay đổi to lớn khi các nước lánggiềng cùa Đông Nam Á là Trung Quốc và Ẩn Độ đang trỗi dậynhanh chóng, và Iloa Kỳ đang thực hiện việc thay đổi trọngtâm chiến lược từ Đại Tây Dương sang châu Á - Thái BìnhDương. Đây cũng chính là thời điểm cho các nước ASEAN thểhiện giá trị cùa mình và tận dụng cơ hội cạnh tranh giữa cácnước lớn để thực hiện các mục tiêu phát triển cùa toàn khối. Tuy nhiên, bối cảnh quốc tế và khu vực như đã phân tíchtrong Chương 1 cho chủng ta thấy bức tranh chính trị, kinhtế, xã hội cùa thế giới hiện nay vô cùng phức tạp với nhữngdiễn biến không thể lường trước; trong đó, các nước lớn và104 Chưong 2. Tác động từ bối cành khu vực.các thể chế chính trị, kinh tế - tài chính toàn cầu như Liên hợpquốc, WB, IMF, W TO... vẫn nẳm giữ vai trò chỉ đạo, chi phốitoàn bộ đời sống nhân loại. Trong bổi cảnh cạnh tranh giữa cáccường quốc, chiến tranh cục bộ, xung đột bạo lực sắc tộc - tôngiáo, nạn khủng bố, khủng hoảng kinh tế-tài ...