Tìm hiểu Tư tưởng lập hiến Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX: Phần 1

Tài liệu Tư tưởng lập hiến Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX của tác giả Phan Đăng Thanh trình bày hệ thống các luồng tư tưởng lập hiến trong giai đoạn đầu nước ta chuyển mình từ một nước quân chủ, thuộc địa trở thành một quốc gia độc lập, theo chính thể cộng hòa; từ một nền pháp luật cổ truyền không có hiến pháp đến sự ra đời của Hiến pháp năm 1946. Ngoài ra Tài liệu bổ sung phần nghiên cứu về tình hình lập hiến trên thế giới trước khi Hiến pháp năm 1946 ra đời, mở ra cái nhìn tổng quan về tình hình lập hiến ở các quốc gia tiên tiến trên thế giới và các nước châu Á vào trước năm 1946. Tài liệu gồm 2 phần, mời các bạn cùng tham khảo phần 1 sau đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu Tư tưởng lập hiến Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX: Phần 1 LS. TS. PHAN ĐẢN(; ĨH A N H T Ư T Ư Ổ E LẬP H I É VIỆT M M NỬA ĐẦU THỂ KỶ XX NHÀ X U Ấ T BẢN T ư PH ÁP HÀ NÔI - 2006 LỜ I NHÀ XU Ấ T BẲN Hic‘n pháp là dạo luật cơ bán, cao nhất của một quòc gia. ơ nước ta, mãi dên cuối thê kỷ XIX vẳn chúa có Hiên phá]) mà củng chùa có tư tưỏng lập hiên. Bán Hiên ))há]) dau tiên của nước Việt Nam ra đòi vào năm 1916, là thành quá dấu tranh cách mạng lâu dài của nhán dâtì ta chông ách đô hộ của thực dán Pháp, dồng thời lật dỏ nền quân chủ chuyên chê tồn tại cá ngàn nãm, Đó là sự kết tinh, gạn lọc, hòa hỢp giữa các luồng tư tướng chính trị Việt Nam, có khi phái cọ xát, phê phán, loại trừ nhau một cách quyết liệt. Xhin thấy hết quá trình hình thành và phát triến tư tướng lập hiên Viộl Nam nửa đầu thê ký XX mới hicu rõ ý nghĩa, tầm vóc và giá trị của tư tương Hồ Chi Minh và Hiến pháp Việt Nam năm 1916. Đê dá]) ứng nhu cáu tim hiểu có hệ thông các luồng tư tướng lập hiên trong giai đoạn đẩu nưdc ta chuyên mìiih từ một nước quân chủ, thuộc dịa trớ thành một quốc gia dộc lập, theo chính thê cộng hòa. từ một liến Ị)háp luật cô truyền không có Hiến pháp o đến sự ra đòi của bán Hiến pháp dầu tiên. Nhà xuất bản Tư pháp xuất bản cuôn 'T ư tư ở n g lá p h iế n V iệ t N a m n ử a đ ầ u t h ế k ỷ X X ” của Luật sư, Tiến sĩ Phan Đăng Thanh. Tác giả là một nhà báo. một luật su. nhiều năm phụ trách giảng dạy các bộ môn Pháp luật và Lịch sử Nhà nưóc và pháp luật Việt Nam tại một sô trường đại học. Nhà xuất bản Tư pháp trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc quyển sách này nhân kỷ niệm 60 năm ra đòi của Hiến pháp đầu tiên ở Việt Nam (09/11/1916). Mong ràng đây sẽ là tài liệu mới mẻ, bô ích cho những người đang làm công tác nghiên cứu. lý luận, hoạt động thực tiễn, dạy và học luật. Tuy Nhà xuất bán và tác giá đã có nhiêu cỏ gắng nhưng chắc chắn cuốn sách không ti'ánh khỏi thiéii sót. Kính mong đưỢc sự đóng góp. phê bình của quý độc giá đê lần tái bán được hoàn chỉnh hơn. H à Nội, tháng 10 năm 2006 NHÀ XUẤT BẢN T ư PHÁP 6 I.Ờ I T ự• A Giữa thờ ký XX, ờ Việt S a iìì xuất hiện một bán Hiên pháp, do Quỏc hội nước Viòt Nam dán chá cộng hoá thao luận (hông qua ngày 0 9 /11 /19 46 . Hiên pháp năm 1946 la Hiên phcip doìi tièn cùa Việt Nam. .Víí ra đời cùtìíỉ với sự sụp dỏ toàn bộ chẽ độ quán chú Việt A-ani vờ sự cao chung cua sự dò hộ thực dán Pháp. Ní^hiẽn cứu Hiên phcip ViỌt Nam mà không tim hiên đ ắ \ đủ nhữnịi luồng tư tư(hìi> lập hiên xucit hiộn trước k h i Hicn pháp đầu tiên ra đời th i đó là một thiêu sót. Bài ưi, ccic luúììỊị tư tiìớng lập hiến ấy là một bộ phận tư tướng của dán tộc, nó dẫn dắt dán tộc ta, dát nước ta từng bước đạt đưỢc thành công ban đau do tiến đến hiện thực ngày nay. Đicm đặc trưng quan trọng cùa nển lập hiến Việt Nom lá các Hiên pháp luôn có sự kê thừa và p h á t ỉriên liê ii tục, trong do Hiên pliÓỊ) Ì94C) đặt nền móng căn hán trong lịch sử lập hiến. Nó rơ dời trong hoàn cánh đấv khó klìăn, phức tạp. Dó là hán Hiến pháp của cuộc cách mạng dán tộc dân chu nhéin dán ờ Việt Nam, một Hiến p h á p dán chủ và tiên bộ à ĐônịỊ Nonì A lúc bấv giờ. K hi nghiên cứu tư tưở ìĩg lập hiến Việt Nom và Hiến pháp 1946 cần tập tru n g nghiên cứu tư tường Hồ C hí M inh vé nhà nước và pháp quyển nói chung I'ờ ve Hiôn pháp nói riêng. Bởi, tư tướng pháp quyên, tư tưởììg lập hiến là một hộ phận quan trọng trong hệ tư tường Hồ C hi M inh. Tuy vậy, vấn đề n à \ không ch i cỉược nghiên cứu riêng lẻ, biệt lập. mà đưỢc đặt trong bói cành chung của [ịch sử đương thời và trong sự p h á t trién, đâu tranh liên tục giữa các luồng tư tưởng lập hiến ''muôn mau muôn ưể\ N hờ đó, ta càng có điều kiện đẽ thây rõ thêm bàn chất của tư tưởng H ồ C hí M inh. Trước hét, cần làm sóng tỏ k h á i niệm 'tư tướng lập hiến'. Đó là những quan diêm, chính kiên liên quan đến yêu cầu xáy dựng, hoàn thiện hàn H iến pháp ở Việt N am - với tư cách là một vân kiện pháp lý cơ bản của N hà nước và những V kiên, quan điếm liên quan đến th ủ tục xày dựng Hiến p h á p ; liên quan đến nội dung văn kiện H iên pháp mà cụ thè lù vè (hê chê chinh trị, kin h tế ■ xã hội, vé quốc gia và chú quyền quốc g ia , ưè các quyền và nghĩa vụ cơ hỏn cùa công dán, về tổ chức hệ thông chinh t r ị và bộ niáv nhà 8 nước. Vi’ các hiếu tượng CỊUÕi :jia r:hư: quốc kỳ, quốc ca, quôv hiệu... Tư tướng lập hiến vỏn lù 'ììũt Ịru phận quan trọng cua tư tường pháp quxên, tlìLin ỉĩiìh vực (. hình tr ị: nó chịu ánh hường sâu sắc ciư: (Ịuaiì điếm, tư tưởng chính trị. Cho nân, dê lùm ro han chất tư tướng lập hiến cùa từng nhân L'ật. từng n'i chức, phong trào, một m ọt chủng tỏi nghiên cứu sò ỉii ìv ia i lịch, tiêu sử cúơ từng người, từng tổ chức: (ỈOÌILỈ thùi củng nghiên cứu nhữ iìiỊ chú nghĩa, học th uyi’! ch:i:h tr ị mà các cá nhớn, tó chức đó đả chọn ìự(ỉ !àiìi kim chí nam cho hành dộng của họ. Vc sự ra dời và nội durìLi. } lỉỊihìn cùa Hiến pháp ỉ 946, từ láu đã cỏ khá nhit'u (di ỉiộu còng bố. Tập tru n g nhát là cuồn sách 'Hien ph:ip năm 1946 và sự kế thừa, p h á t triẽn trouíỊ các lỉii u pháp Việt N am ' do Văn phòng Quốc hội chu hicii. dưực ôn hành nhàn ký nìỌm 50 năm ngáy ra đ(fi I>háp 1946 do N há xu â i hán C hinh t r ị quác gia Miàl hán nằm 1998 vài nhiêu boi viết ciio coc nha lìdct lỉm iíí cách inạng, các nhà nghiên cứu như: vỏ N íiiívrn (iiáp, Cù H uy Cận, P hùng Vởn Tứu, Vủ Đ ình H(W, ỈA - Mậu Hãn, Nguyễn D uy Quý. Nguyễn Đ inh Loe. 7'rctn Ngọc Đường, Nguyễn Đ ăng Dung, Đoàn Trong Truyèn ư.c... M áy năm gần đáy, k h i nghiên cứu lịch sứ ỉập hiến Việt Nam, một sô ý kiến lạ i niìton quay (rà vé Hiên pháp 1946. Tuy nhiên, phần nliịeu các tác già do clìi nghiên cứu m ặt 'chinh diệìì' chứ chưa quan tám nhiều đến m ật “phán diện': thường ììghi ...