Tính hoàn chỉnh của vỏ cảnh quan

Tham khảo bài viết tính hoàn chỉnh của vỏ cảnh quan, tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tính hoàn chỉnh của vỏ cảnh quan Tính hoàn chỉnh của vỏ cảnh quan*Khái niệmVỏ cảnh quan Trái đất là một thể thống nhất và hoàn chỉnh về mặt cấutrúc thành phần, đồng thời không đồng nhất về mặt lãnh thổ, có sự phândị thành các địa tổng thể với qui mô khác nhau. Tuy vậy bất kỳ địa tổngthể ở qui mô nào cũng là một hệ thống có các đặc điểm sau:- Gồm nhiều thành phần cấu tạo và giữa chúng có mối quan hệ vật chấtvà năng lượng.- Có mối liên hệ với bên ngoài và do đó mỗi địa tổng thể là một bộ phậncủa một hệ thống lớn hơn.- Sự thống nhất nội hệ thống chỉ có tính chất tương đối, do đó mỗi địatổng thể lại có thể phân hóa thành những địa tổng thể nhỏ hơn, tạo nênđặc tính cấu trúc bậc của hệ thống.* Sự thống nhất của hệ thống vật liệuMỗi thành phần của vỏ cảnh quan (nền đá, địa hình, thổ nhưỡng, nước,thế giới hữu cơ, v.v…) tồn tại và phát triển theo những qui luật riêng củanó. Tuy nhiên từng thành phần không tồn tại và phát triển một cách côlập, mà chúng chịu ảnh hưởng của các thành phần khác và tác động ảnhhưởng của mình tới các thành phần khác.Sự trao đổi không ngừng vật chất và năng lượng giữa các thành phầnriêng lẻ qui định tính hoàn chỉnh của vỏ cảnh quan. Sự phối hợp hoạtđộng của tất cả các thành phần biến chúng thành một hệ thống vật liệuthống nhất, hoàn chỉnh. Tính hoàn chỉnh của hệ thống này rất lớn vàmang đặc tính chung đến mức mà nếu trong tổng thể địa lý hay trong vỏcảnh quan chỉ một khâu nào đó thay đổi thì tất cả các khâu còn lại cũngthay đổi theo.Ví dụ: sự gia tăng dioxit cacbon trong khí quyển làm trái đất nóng lên,băng ở vùng cực và trên núi cao sẽ tan dần làm mực nước biển dâng caonhận chìm các vùng đất ven biển. Địa bàn sinh sống của con người vànhiều loại sinh vật bị thu hẹp.Qui mô thay đổi của toàn bộ hệ thống, về căn bản, phụ thuôc vào qui môthay đổi của các bộ phận cấu thành riêng biệt. Do sự khác nhau về chấtnên tốc độ phát triển của các thành phần Vỏ cảnh quan khác nhau. Tùytheo mức độ nhậy cảm đối với tác động của tự nhiên, có thể xắp xếp tínhbảo thủ của các thành phần theo thứ tự giảm dần như sau: cơ sở nhamthạch - địa hình - các hiện tượng khí hậu - nước - thổ nhưỡng - thực vật -động vật.Ví dụ: trong thời kỳ băng hà, mực nước đại dương hạ thấp đã ảnh hưởngtrực tiếp và gián tiếp đến đến toàn bộ Trái đất (băng hà kỷ Đệ tứ làm chomực nước đại dương hạ thấp tới 110m).- Ảnh hưởng trực tiếp, đó là làm lộ ra những diện tích rộng lớn của thềmlục địa, do vậy địa hình rìa các đại lục có những nét khác biệt. Một sốquần đảo hợp thành các đảo, một số đảo nhập vào các đại lục, một số đạilục rời rạc được nối liền với nhau bởi các con đường cạn, theo các conđường này động vật và thực vật trên cạn có thể di cư dẫn đến diện phânbố của chúng bị thay đổi, trong khi đó những con đường cạn trờ thànhvật chướng ngại không thể vượt qua đối với các sinh vật dưới nước.- Ảnh hưởng gián tiếp, đó là sự hạ thấp của mực nước đại dương sẽ dẫnđến sự hạ thấp mực xâm thực cơ sở của các sông đổ ra đại dương, gây rasự tăng cường của xâm thực sâu, các sông suối khoét sâu, chia cắt bềmặt địa hình nổi mạnh mẽ hơn.- Ngược lại, vào thời kỳ gian băng, nước băng tan của băng hà trở lại đạidương làm cho mực nước đại dương tăng lên, các biển ven lục địa xuấthiện, các đại lục và các đảo tách rời, mực cơ sở xâm thực của các sôngnâng cao dẫn đến quá trình tích tụ trầm tích, sự di cư của các hệ thực vậtvà động vật bị hạn chế, sự di cư của các sinh vật dưới nước tự do hơn,các ám tiêu san hô bắt đầu tăng tiến.Như vậy Vỏ cảnh quan về toàn thể là một hệ thống đồng thời vừa hoànchỉnh vừa không cân bằng.* Ý nghĩa thực tiễn của qui luật thống nhất và hoàn chỉnhMọi hoạt động kinh tế của xã hội loài người thực tế là sự can thiệp vàobước tiến triển xác định của quá trình tự nhiên trong Vỏ cảnh quan. Việcthay thế thực vật hoang dại bằng thực vật gieo trồng, việc xây dựng cácđập trên sông, việc dẫn nước tới các miền hạn hán, việc làm khô cácđầm lầy vv…nhất định sẽ ảnh hưởng tới toàn bộ tổng thể tự nhiên củacảnh quan và trải qua một thời gian có thể dẫn đến những kết quả bấtngờ, trong đó có cả các kết quả trái với ý muốn của con người.Ví dụ: sau khi đập thủy điện Trị An trên sông Đồng Nai được xây dựng,đáy sông dưới đập bị xâm thực sâu 0,5-1,0m do thiếu hụt trầm tích, đáysông xâm thực hạ sâu dẫn đến sự xói lở bờ sông, kết quả là các vườncây, đồng ruộng thậm chí cả nhà cửa của dân cư hai bờ sông cũng bị pháhủy.Ngoài ra sự điều tiết nước của nhà máy thủy điện đã làm cho ranh giớimặn-ngọt ở vùng hạ lưu bị thay đổi, kết quả là thực vật và động vật đãphải di cư theo sự biến động của môi trường.Như vậy có thể nói, những tác động của con người đã gây ra trong tựnhiên một chuỗi các phản ứng dây chuyền độc đáo với hàng loạt cácthay đổi tự động.Qui luật về tính thống nhất và hoàn chỉnh của Vỏ cảnh quan báo trướcsự cần thiết trước hết phải đánh giá tác động môi trường một cách tỉ mỉbất ...