Tổ chức dạy học chủ đề 'Sự kì diệu của lá phổi' (Vật lí 10) theo định hướng giáo dục STEM nhằm phát triển tư duy kĩ thuật cho học sinh

Bài viết trình bày thực nghiệm sư phạm, tiến trình tổ chức dạy học theo định hướng giáo dục STEM thông qua Tổ chức dạy học chủ đề “Sự kì diệu của lá phổi” (Vật lí 10) nhằm phát triển tư duy kĩ thuật cho học sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổ chức dạy học chủ đề “Sự kì diệu của lá phổi” (Vật lí 10) theo định hướng giáo dục STEM nhằm phát triển tư duy kĩ thuật cho học sinh VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 150-154 ISSN: 2354-0753 TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “SỰ KÌ DIỆU CỦA LÁ PHỔI” (VẬT LÍ 10) THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM NHẰM PHÁT TRIỂN TƯ DUY KĨ THUẬT CHO HỌC SINH 1 Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh; Nguyễn Thanh Nga1,+, 2 Học viên cao học Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng Lê Thị Hoàng Diễm2 + Tác giả liên hệ ● Email: nganthanh@hcmue.edu.vn Article History ABSTRACT Received: 15/3/2020 STEM education is essentially understood as equipping learners with the Accepted: 08/4/2020 necessary knowledge and skills related to science, technology, engineering and Published: 08/5/2020 math. The paper presents the results of designing a teaching situation on the theme “The Miracle of the Lung” (Physics 10) in the direction of STEM Keywords education to develop technical thinking for students. Besides, STEM education- STEM education, oriented teaching also provides students with necessary skills in the 21st century technical thinking, Physics such as problem-solving, critical thinking, collaboration skills, communication 10, students. skills,…1. Mở đầu Giáo dục STEM về bản chất được hiểu là trang bị cho người học những kiến thức và kĩ năng cần thiết liên quanđến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán học; các kiến thức và kĩ năng này được tích hợp, lồng ghépvà bổ trợ cho nhau, giúp học sinh (HS) không chỉ hiểu về nguyên lí mà còn có thể thực hành, tạo ra được những sảnphẩm sử dụng trong cuộc sống hàng ngày (Bộ GD-ĐT, 2019). Ngoài ra, dạy học theo định hướng giáo dục STEMcòn cung cấp cho HS những kĩ năng cần thiết trong thế kỉ XXI như: kĩ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, kĩnăng cộng tác, kĩ năng giao tiếp,… Để đáp ứng được sự phát triển xã hội ngày nay và bắt kịp xu hướng giáo dục của thế giới, cần đổi mới cả vềchương trình giáo dục lẫn phương pháp dạy học. Chương trình giáo dục phổ thông mới đã không còn nặng về truyềnthụ kiến thức mà tập trung phát triển phẩm chất, năng lực của người học, giúp HS phát triển hài hòa thể chất và tinhthần, tích cực học tập, tự tin vào bản thân. Do vậy, một trong những yêu cầu đặt ra là cần đổi mới phương pháp dạyhọc nhằm nâng cao tính tích cực, chủ động của người học trong học tập. Một trong những phương pháp giáo dụcmới mà hiện nay được các nước phát triển trên thế giới đã áp dụng đó là giáo dục theo định hướng STEM, tuy nhiênđối với Việt Nam vẫn còn khá mới mẻ. STEM là viết tắt của các từ Science (Khoa học), Technology (Côngnghệ), Engineering (Kĩ thuật) và Math (Toán học). Giáo dục STEM nhằm thu hẹp khoảng cách giữa lí thuyết vàthực tiễn, tạo ra những con người có năng lực làm việc trong môi trường đòi hỏi tính sáng tạo cao. Bài viết trình bày kết quả nghiên cứu về tổ chức dạy học chủ đề “Sự kì diệu của lá phổi” (Vật lí 10) theo địnhhướng giáo dục STEM nhằm phát triển tư duy kĩ thuật (TDKT) cho HS.2. Kết quả nghiên cứu2.1. Một số kiến thức cơ sở2.1.1. Khái niệm tư duy kĩ thuật Theo chúng tôi, có thể hiểu TDKT là sự phản ánh khái quát các nguyên lí kĩ thuật, quá trình và hệ thống kĩ thuậtnhằm giải quyết một nhiệm vụ thực tiễn liên quan đến ngành nghề kĩ thuật. Đó là loại tư duy xuất hiện trong lĩnh vựclao động kĩ thuật nhằm giải quyết bài toán có tính chất kĩ thuật (nhiệm vụ hay tình huống có vấn đề trong kĩ thuật). Các bài toán kĩ thuật rất phong phú, đa dạng, phụ thuộc vào các ngành kĩ thuật tương ứng, như bài toán thiết kếchế tạo, bài toán gia công, bài toán bảo quản, bài toán tìm lỗi,... Có hai đặc điểm cơ bản của bài toán kĩ thuật, đó là:- Không đầy đủ dữ kiện, các yêu cầu đặt ra thường mang tính khái quát và có thể có nhiều đáp số; - Có mối liên hệchặt chẽ giữa hoạt động trí óc và hoạt động thực hành, kinh nghiệm thực tiễn. Sự kết hợp giữa lí thuyết và thực hànhcàng chặt chẽ, khăng khít thì càng cho kết quả có độ tin cậy và chính xác cao.2.1.2. Biểu hiện của tư duy kĩ thuật của học sinh trong dạy học theo định hướng giáo dục STEM Căn cứ vào nội hàm của khái niệm TDKT, đặc trưng của TDKT và tiêu chí của chủ đề STEM, theo chúng tôi,một số biểu hiện của TDKT của HS gồm: 1) Sử dụng được các thuật ngữ kĩ thuật, hiểu bản chất của ngôn ngữ kĩ 150 VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 150-154 ISSN: 2354-0753thuật; 2) Hình t ...