Tơ cơ (miofibrin)

Có thể xem tơ cơ là cấu trúc của tế bào được phân hoá làm chức năng co rút. Có hai dạng tơ cơ: tơ cơ trơn và tơ cơ vân. Tơ cơ trơn tạo nên cơ trơn, tơ cơ vân có cấu trúc vân ngang tạo nên cơ vân. Hai loại này phổ biến ở động vật đa bào. Tơ cơ trơn đặc trưng cho các nội quan ở động vật có xương sống và cơ thể của nhiều động vật không xương sống bậc thấp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tơ cơ (miofibrin) Tơ cơ (miofibrin)Có thể xem tơ cơ là cấu trúc của tếbào được phân hoá làm chức năngco rút. Có hai dạng tơ cơ: tơ cơ trơnvà tơ cơ vân. Tơ cơ trơn tạo nên cơtrơn, tơ cơ vân có cấu trúc vânngang tạo nên cơ vân. Hai loại nàyphổ biến ở động vật đa bào.Tơ cơ trơn đặc trưng cho các nộiquan ở động vật có xương sống vàcơ thể của nhiều động vật khôngxương sống bậc thấp. Tơ cơ vân tạonên cơ của cơ thể cũng như cơ timcủa động vật có xương sống vàđộng vật chân khớp.- Tơ cơ vân có cấu trúc sợi, trênchiều dọc có xếp xen kẽ nhiều giảingang hay là đĩa. Một số đĩa rộngvà tối, còn các đĩa khác hẹp vàsáng.- Dưới kính hiển vi phân cực, cácđĩa tối thể hiện tính lưỡng chiếtquang, vì vậy có tên gọi là đĩa A(Anisotropie). Các đĩa sáng thìkhông thể hiện tính lưỡng chiếtquang nên có tên gọi là đĩa I(Isotrope). Các đĩa A và I lần lượtnằm xen kẽ nhau suốt chiều dài tơcơ.Tơ cơ thường có đường kính vàokhoảng 1 - 2µm và dài khoảng 10 -20µm cho đến vài mm hoặc vài cm.Mỗi đĩa A lại được chia làm đôi bởi1 giải ngang được gọi là giải H, cácđĩa I ở chính giữa cũng được chialàm đôi bởi một giải có tên là tấmZ. Đoạn tơ cơ được giới hạn bởi haiđầu tấm Z được gọi là 1 tiết cơ(sarcomere). Như vậy, có thể xemtiết cơ là đơn vị cấu trúc tuyến tínhcủa tơ cơ.Cấu tạo một tiết cơCác tơ cơ nằm trong tế bào chất của tế bào cơ, lớp tế bào này được gọi là cơ chất(sarcoplasma), trong đó có nhân tếbào, các ty thể và các bào quankhác.Dưới kính hiển vi điện tử cấu trúcsiêu hiển vi của tơ cơ vân ở tất cảcác động vật thuộc các bậc phânloại khác nhau nói chung đều giốngnhau. Mỗi một tơ cơ gồm rất nhiềusợi bé hơn gọi là tiểu tơ cơ(protofibrin). Tiểu tơ cơ chia làmhai loại:+ Tiểu tơ cơ dày có cấu trúc proteinmiozin.+ Tiểu tơ cơ mảnh gồm proteinactin.Sơ đồ sắp xếp của sợi actin vàmyosin trong sợi tơ cơChính các tiểu tơ cơ quyết định cấutrúc các đĩa và giải của tơ cơ vân.Tiểu tơ cơ dày chỉ có ở đĩa A điqua giải H; tiểu tơ cơ mảnh thì chạysuốt đĩa I và xuyên qua đĩa A xenkẽ với tiểu tơ cơ dày cho đến giảiH. Như vậy, giải H là vùng chỉ cótiểu tơ cơ dày, đĩa I là vùng chỉ cótiểu tơ cơ mảnh và đĩa A là vùng cóchứa cả tiểu tơ cơ dày và tiểu tơ cơmảnh.- Tơ cơ trơn: khác với tơ cơ vân,các tơ cơ trơn chỉ gồm có một loạitiểu tơ cơ, có đường kính vàokhoảng 1000Å và có chiều dài bằngchiều dài cơ trơn.- Chức năng: sự vận động của hai tiểu tơ cơ (actin và miozim) là tương đối với nhau. Đó là cơsở của nhiều kiểu vận động như: sựco cơ, sự di chuyển kiểu amip, sựthắt lại giữa tế bào khi phân chia,cũng như sự vận chuyển các túi nhỏtrong tế bào.- Các vi sợi chỉ gồm có actin đóngvai trò cấu trúc. Chúng tạo nênsườn nội bào (cytoskeleton) là mộthệ thống các rãnh phức tạp giúpduy trì hình dạng tế bào.Thảo Dương