Toàn cầu hóa và đa dạng văn hóa - Mai Văn Hai

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Toàn cầu hóa và đa dạng văn hóa" dưới đây, nội dung bài viết giới thiệu đến các bạn vấn đề toàn cầu hóa và đa dạng văn hóa, sự tác động của toàn cầu hóa và đa dạng văn hóa. Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Toàn cầu hóa và đa dạng văn hóa - Mai Văn Hai16 Xã hội học, số 2(110), 2010 TOµN CÇU HO¸ Vµ §A D¹NG V¡N HO¸ Mai V¨n Hai* Toµn cÇu ho¸ hiÖn ®ang lµ vÊn ®Ò thêi sù ®èi víi mäi quèc gia, d©n téc. §Ó dÔh×nh dung vÒ tiÕn tr×nh nµy, xin trÝch dÉn ra ®©y hai nhËn xÐt: mét cña FranscoiHoutart, nhµ x· héi häc ngêi BØ, nãi vÒ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, vµ mét n÷a cña EdgarMorin, nhµ triÕt häc ngêi Ph¸p, nãi vÒ toµn cÇu ho¸ v¨n ho¸. - Toµn cÇu ho¸ vÒ kinh tÕ: Dông cô chi tiÕt dµnh cho m«n hockey trªn b¨ng nghÜra ë Thuþ §iÓn, ®îc cÊp vèn ë Canada, ®îc l¾p r¸p ë Cleveland (Hoa Kú) vµ §anM¹ch, råi ®îc ph©n phèi ë B¾c Mü vµ ch©u ¢u. Nã ®îc cÊu t¹o tõ nh÷ng hîp kim mµcÊu tróc ph©n tö lµ thµnh qu¶ cña nh÷ng nghiªn cøu ®îc thùc hiÖn ë bang Delaware(Hoa Kú) vµ ®îc trao b»ng s¸ng chÕ ë ®ã, nhng chóng l¹i ®îc s¶n xuÊt ë NhËt B¶n.ChiÕn dÞch qu¶ng c¸o ®îc thai nghÐn ý tëng t¹i Anh, phim ®îc quay t¹i Canada,lång tiÕng ë Anh vµ dµn dùng ë New Jersey (Hoa Kú). VËy, c¸i nµo trong nh÷ng thøtrªn lµ s¶n phÈm cña Hoa Kú? S¶n phÈm nµo kh«ng ph¶i? Ph¶i quyÕt ®Þnh nh thÕnµo ®©y? - Toµn cÇu ho¸ vÒ v¨n ho¸: Mçi c¸ nh©n giê ®©y còng thu nhËn hay ®ång ho¸ vËtchÊt vµ th«ng tin tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. VÝ nh trêng hîp mét ngêi ®µn «ng ch©u¢u ch¼ng h¹n, anh ta mçi s¸ng võa ngñ dËy ®· më m¸y thu thanh NhËt B¶n nghe tintøc c¸c biÕn cè x¶y ra kh¾p thÕ giíi: Thêi sù vÒ nói löa phun dung nham, ®éng ®Êt,®¶o chÝnh, héi nghÞ quèc tÕ, ®îc chuyÓn ®Õn c¨n phßng gi÷a lóc anh ta nhÊm nh¸ptõng híp trµ tõ Sri Lanka, Ên §é hay Trung Hoa, còng cã thÓ anh ta uèng cµ phªm«ka tõ Ethiopia hay cµ phª Aribica tõ Mü Latinh. Anh ta cã thÓ ë nhµ còng thëngthøc ®îc nh¹c giao hëng §øc do ngêi TriÒu Tiªn chØ huy, hoÆc xem biÓu diÔn vëLa BohÌme trªn truyÒn h×nh víi ca sÜ da ®en Barbara Hendrick ®ãng vai Mimi vµdiÔn viªn Placido Domingdo ngêi T©y Ban Nha ®ãng vai Rudolph. Qu¶ lµ, do c¸c qu¸ tr×nh liªn kÕt, toµn cÇu ho¸ ®ang lµm h×nh thµnh mét thÞtrêng thÕ giíi thèng nhÊt, mét sù lu th«ng kh«ng g× cìng næi cña tù do hµng ho¸,cña t b¶n, cña phæ biÕn th«ng tin vµ qua ®ã g¾n liÒn c¸c nÒn v¨n ho¸ l¹i víi nhau.Trong qu¸ tr×nh héi nhËp nh thÕ, c¸c quèc gia, d©n téc lín - n¬i cã nÒn kinh tÕ hïngm¹nh, ®ang t¹o ra nh÷ng t¸c ®éng vµ g©y ¶nh hëng kh«ng nhá c¶ vÒ kinh tÕ vµ v¨nho¸ ®èi víi c¸c quèc gia, d©n téc cã nÒn kinh tÕ yÕu kÐm h¬n. Tríc t×nh h×nh ®ã, cã nhµ nghiªn cøu ®· ®a ra gi¶ thuyÕt r»ng kÕt qu¶ cñatoµn cÇu ho¸ cã thÓ lµm xãi mßn c¸c truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ n¶y sinh mét nÒn v¨nho¸ toµn cÇu, mµ nh÷ng biÓu hiÖn ®Çu tiªn cña nã ®· cã mÆt ë kh¾p n¬i (nh mèt, thÓthao, du lÞch, v¨n ho¸ ®¹i chóng...). NÒn v¨n ho¸ toµn cÇu trong t¬ng lai - mét nhµv¨n ho¸ häc viÕt - sÏ lÊy c¬ së tõ mét nÒn v¨n ho¸ t¹i chç ngµy nay cã nhiÒu nÐt utó nhÊt, vµ tuy cã tiÕp nhËn ®«i ba yÕu tè cña c¸c nÒn v¨n ho¸ kh¸c nhng vÒ c¬ b¶nvÉn gi÷ l¹i nh÷ng nÐt c¬ b¶n ®Æc trng cña nÒn v¨n ho¸ nµy. Trong khi Êy, mét sè* PGS, ViÖn X· héi häc. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn Mai Văn Hai 17ngêi kh¸c l¹i pháng ®o¸n ®Õn sù ra ®êi cña mét kiÓu con ngêi míi, víi c¸c phÈmchÊt siªu x· héi, siªu v¨n ho¸, siªu d©n téc trong mét t¬ng lai kh«ng xa. Nh÷ng dùb¸o kh«ng mÊy s¸ng sña ®ã kh«ng khái lµm giËt m×nh cho c¸c bËc «ng bµ, cha mÑ, khinh×n thÊy lò trÎ mÆc quÇn jean, ¸o thun, ¨n b¸nh pizza vµ uèng C«ca C«la - hä sî r»ngcon ch¸u m×nh råi ®©y sÏ thµnh lai c¨ng, mÊt gèc. Sù lo ng¹i bëi nh÷ng dù b¸o trªn ®©u ph¶i lµ v« cí. Ngêi ta nhËn thÊy lµ, mçingµy l¹i cã thªm nhiÒu lo¹i h×nh v¨n ho¸ ngo¹i lai xuyªn qua biªn giíi quèc gia vµ t¸c®éng lªn c¸c truyÒn thèng, tËp qu¸n trong ®êi sèng x· héi. Nãi chi ®Õn nh÷ng níc®ang ph¸t triÓn, ngay c¶ c¸c níc ë ch©u ¢u, n¬i tõng ®øng ®Çu vÒ t tëng, khoa häc,nghÖ thuËt vµ cã nhiÒu ngêi ®îc gi¶i Nobel còng kh«ng tr¸nh khái bÞ x©m lÊn bëic¸c lo¹i nh¹c rock, rap, phim ¶nh Hollywood, McDonalds, gµ r¸n Kentucky, v.v... Sùx©m lÊn nµy m¹nh ®Õn møc, ®Ó b¶o vÖ b¶n s¾c, chÝnh phñ Canada ®ßi hái c¸c ®µitruyÒn thanh cña níc m×nh ph¶i ph¸t 35% ch¬ng tr×nh ban ngµy lµ c¸c bµi h¸tCanada vµ do ca sÜ Canada tr×nh diÔn. Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ lan réng ®· lµm th¬ng m¹i ho¸ c¸c quan hÖ x· héi vèntríc ®©y chØ dùa trªn c¬ së céng ®ång, viÖc trao ®æi dùa trªn quan hÖ t×nh c¶m vµ tÝnhtîng trng thiªng liªng. §ång thêi, nh÷ng thµnh tùu riªng mµ tõng d©n téc ®· ®¹t®îc nh v¨n häc, nghÖ thuËt, triÕt häc, khoa häc - th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn küthuËt hiÖn ®¹i - l¹i ®ang vît ra khái khu«n khæ d©n téc vµ c¸c biªn giíi quèc gia ®Ótrë thµnh tµi s¶n chung nh©n lo¹i. Theo xu híng Êy, toµn cÇu ho¸ lµ ®ång nghÜa víisù thñ tiªu tÝnh ®a d¹ng vµ xo¸ mê sù kh¸c biÖt cña c¸c nÒn v¨n ho¸. ...