Tóm tắt luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Thế giới động vật trong ca dao cổ truyền người Việt

Luận án với các mục tiêu miêu tả các đặc điểm hình thức, biểu hiện của thế giới động vật trong ca dao; hệ thống hóa các từ ngữ định danh động vật và các dạng kết cấu, các thủ pháp nghệ thuật chỉ yếu của các bài ca dao có hình tượng loài vật. Tìm hiểu cách ứng cử với môi trường tự nhiên và xã hội; giá trị biểu trưng của thế giới động vật trong ca dao cổ truyền người Việt.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Thế giới động vật trong ca dao cổ truyền người Việt BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI --------------------- ĐỖ THỊ HÒA THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT TRONG CA DAO CỔ TRUYỀN NGƯỜI VIỆT Mà SỐ: 62.22.36.01 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂNNg−êi h−íng dÉn khoa häc HÀ NỘI – NĂM 2010 Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Sư phạm Hà NộiNgười hướng dẫn khoa học:Phản biện 1:Phản biện 2:Phản biện 3: Luận án được bảo vệ tại Hội đồng cấp nhà nước luận án Tiến sĩ họp tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội Vào hồi … ngày … tháng … năm 2010Có thể tìm hiểu luận án tại:- Thư viện Quốc gia Việt Nam;- Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1 Më ®Çu1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi1.1. ThÕ giíi ®éng vËt víi c¶ mÆt tù nhiªn vμ mÆt x· héi ®· trë thμnh ®èi t−îng nghiªncøu kh«ng chØ cña c¸c ngμnh khoa häc tù nhiªn (®éng vËt häc, y häc) mμ cßn lμ ®èit−îng quan träng cña c¸c ngμnh khoa häc x· héi - nh©n v¨n: mÜ häc, v¨n ho¸ häc, v¨nhäc, biÓu t−îng häc vv...1.2. ThÕ giíi ®éng vËt ®· trë thμnh ®èi t−îng nhËn thøc thÈm mÜ vμ chÊt liÖu biÓu hiÖnquan träng trong c¸c lo¹i h×nh v¨n ho¸, ®Æc biÖt lμ v¨n ho¸ d©n gian ViÖt Nam. Trongca dao cæ truyÒn cña ng−êi ViÖt, thÕ giíi ®éng vËt ®· ®−îc biÓu hiÖn víi rÊt nhiÒu biÕnth¸i phong phó, giμu søc gîi c¶m, gîi liªn t−ëng, ph¶n ¸nh c¸c ®Æc thï t©m lÝ, v¨n ho¸,x· héi cña ng−êi ViÖt trong quan hÖ víi m«i tr−êng tù nhiªn, m«i tr−êng x· héi.1.3. ViÖc nghiªn cøu nh÷ng ®Æc ®iÓm biÓu hiÖn vμ gi¸ trÞ thÈm mÜ cña thÕ giíi ®éngvËt trong ca dao cæ truyÒn ng−êi ViÖt sÏ ®em l¹i mét c¸ch nh×n cã hÖ thèng, toμn diÖnvÒ mét thùc thÓ vËt chÊt - tinh thÇn quan träng, lu«n ®ång hμnh víi con ng−êi trongsuèt tiÕn tr×nh cña lÞch sö tiÕn ho¸, nhËn thøc.2. Môc ®Ých, yªu cÇu cña ®Ò tµi2.1. Miªu t¶ c¸c ®Æc ®iÓm h×nh thøc biÓu hiÖn cña thÕ giíi ®éng vËt trong ca dao: hÖthèng ho¸ c¸c tõ ng÷ ®Þnh danh ®éng vËt vμ c¸c d¹ng kÕt cÊu, c¸c thñ ph¸p nghÖ thuËtchñ yÕu cña c¸c bμi ca dao cã h×nh t−îng loμi vËt.2.2. T×m hiÓu c¸ch øng xö víi m«i tr−êng tù nhiªn vμ x· héi ®−îc ph¶n ¸nh vμo thÕgiíi ®éng vËt trong c¸c bμi ca dao cã h×nh t−îng loμi vËt.2.3. T×m hiÓu gi¸ trÞ biÓu tr−ng cña thÕ giíi ®éng vËt trong ca dao cæ truyÒn cñang−êi ViÖt.3. Ph¹m vi vµ ®èi t−îng nghiªn cøu3.1. Ph¹m vi kh¶o s¸t bao gåm toμn bé c¸c bμi ca dao cã c¸c tõ ng÷ biÓu thÞ loμi vËttrong c«ng tr×nh: Kho tµng ca dao ng−êi ViÖt (2001) do c¸c so¹n gi¶ NguyÔn Xu©nKÝnh, Phan §¨ng NhËt chñ biªn. Tæng sè bμi ca dao cã sù xuÊt hiÖn cña c¸c tõ ng÷gäi tªn loμi vËt bao gåm: 2699 bμi3.2. Nguån ng÷ liÖu tham kh¶o, ®èi chiÕu: kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña t¸c gi¶ NguyÔn ThÞHoμ B×nh trong kho¸ luËn: Kho tµng ca dao ng−êi ViÖt vµ viÖc ph¶n ¸nh thÕ giíi ®éngvËt (2003) vμ t¸c gi¶ TriÒu Nguyªn trong chuyªn luËn: T×m hiÓu thÕ giíi ®éng vËt d−íigãc ®é ng«n ng÷ - v¨n ho¸ d©n gian ViÖt Nam (1999).3.3. Tiªu chÝ kh¶o s¸t: TÊt c¶ nh÷ng biÕn thÓ tõ ng÷ ®Þnh danh ®éng vËt trong tÊt c¶c¸c kiÓu quan hÖ kÕt hîp, g¾n víi nh÷ng ng÷ c¶nh vμ chu c¶nh nhÊt ®Þnh.4. LÞch sö vÊn ®Ò4.1. Quan ®iÓm nghiªn cøu v¨n ho¸ - v¨n häc Trong phÇn nμy luËn ¸n tæng thuËt vμ ph©n tÝch quan ®iÓm nghiªn cøu cña c¸c nhμnghiªn cøu v¨n ho¸ häc, biÓu t−îng häc vÒ thÕ giíi ®éng vËt trong vμ ngoμi n−íc: 2- Quan ®iÓm cña c¸c nhμ nghiªn cøu n−íc ngoμi: quan ®iÓm nh©n lo¹i häc cÊu tróccña C. Levi - Strauss, quan niÖm ph©n t©m häc nghÖ thuËt cña C. Jung vμ biÓu t−îngv¨n ho¸ cña J. Chevalier vμ A. Ghebrant.- Quan ®iÓm cña c¸c nhμ nghiªn cøu trong n−íc: quan ®iÓm nghiªn cøu cña c¸c t¸cgi¶ NguyÔn §¨ng Ch©u, Cao Huy §Ønh, Tr−¬ng ChÝnh - Phong Ch©u, NguyÔn BÝchHμ, NguyÔn Xu©n KÝnh , Ph¹m Thu YÕn vμ nhiÒu t¸c gi¶ kh¸c trong c¸c c«ng tr×nhnghiªn cøu vÒ v¨n ho¸, v¨n häc. Trong c¸c c«ng tr×nh nμy, c¸c t¸c gi¶ ®· ph©n tÝchmét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ c¸ch øng xö, c¸c quan niÖm, ®êi sèng t×nh c¶m cña ng−êiViÖt biÓu hiÖn qua thÕ giíi ®éng vËt trong ca dao. §¸ng chó ý nhÊt trong hÖ thèng c¸cluËn v¨n, chuyªn luËn liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nμy lμ hai c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸ct¸c gi¶ TriÒu Nguyªn: T×m hiÓu thÕ giíi ®éng vËt d−íi gãc ®é ng«n ng÷ - v¨n ho¸ d©ngian ng−êi ViÖt - 1999 vμ t¸c gi¶ NguyÔn ThÞ Hoμ B×nh: Kho tµng ca dao ng−êi ViÖtvµ viÖc ph¶n ¸nh thÕ giíi ®éng vËt - 2003. Nh÷ng kÕt qu¶ kh¶o s¸t trong hai c«ngtr×nh nμy ®· gióp chóng t«i cã thÓ xö lÝ c¸c ®¬n vÞ ng÷ liÖu mét c¸ch ®Çy ®ñ vμ toμndiÖn h¬n.4.2. Quan ®iÓm nghiªn cøu ng«n ng÷ - v¨n ho¸ Kh¶ n¨ng nhËn thøc, ph¶n ¸nh vμ biÓu hiÖn thÕ giíi ®éng vËt, thùc vËt trong c¸c b×nhdiÖn, c¸c cÊp ®é cña ®êi sèng v¨n ho¸ vμ ng«n ng÷ cña ng−êi ViÖt ®· b−íc ®Çu ®−îc®Ò cËp ®Õn trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ NguyÔn §øc Tån, Lý ToμnTh¾ng, TrÇn V¨n C¬. Mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng yÕu tè ng«n ng÷ biÓu thÞ thÕ giíi ®éngvËt trong ca dao vμ c¸c ®Æc tr−ng t©m lÝ - v¨n ho¸ cña ng−êi ViÖt trong c¸c b×nh diÖnquan hÖ x· héi vμ ®êi sèng tinh thÇn ®−îc triÓn khai trong luËn ¸n dùa trªn nh÷ng c¬së lÝ thuyÕt nμy.5. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph−¬ng ph¸p kh¶o s¸t, thèng kª, ph©n lo¹i, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cÊutróc v¨n b¶n, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch v¨n ho¸ - lÞch sö, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch v¨n häc,ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch kÝ hiÖu häc vμ t©m lÝ - ng«n ng÷ häc.6. §ãng gãp cña luËn ¸n6.1. Kh¶o s¸t vμ miªu t¶ toμn bé c¸c d¹ng biÕn thÓ cña thÕ giíi ®éng vËt trªn b×nh diÖnng«n ng÷ nghÖ thuËt trong kho tμng ca dao cæ truyÒn ng−êi ViÖt.6.2. Ph¸t hiÖn vμ ph©n tÝch ®Æc ®iÓm øng xö cña ng−êi ViÖt trong c¸c b×nh diÖn quanhÖ x· héi vμ tù nhiªn qua h×nh ¶nh thÕ giíi ®éng vËt trong ca dao.6.3. X¸c ®Þnh c¸c c¬ së hiÖn thùc t¹o nªn gi¸ trÞ biÓu tr−ng cña thÕ giíi ®éng vËt trongc ...