Tổng quan nghiên cứu về nội dung kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp

Bài viết Tổng quan nghiên cứu về nội dung kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp tập trung làm rõ nội dung KTTN trong doanh nghiệp theo thời kỳ đê thấy rõ được sự phát triển của KTTN. Kết quả của nghiên cứu góp phần hoàn thiện hơn nữa cơ sở lý luận về nội dung KTTN trong DN, trên cơ sở đó thúc đẩy việc áp dụng KTTN trong các DN Việt Nam trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan nghiên cứu về nội dung kế toán trách nhiệm trong doanh nghiệp ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán 329 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ NỘI DUNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG DOANH NGHIỆP Chu Thị Huyến Trường Đại học Thương mại Tóm tắt Kế toán trách nhiệm (KTTN) là một công cụ quản lý hiệu quả nhằm thực hiện việc kiểm soát trên cả góc độ tài chính và chiến lược, tăng cường sự phát triển bền vững cho các doanh nghiệp (DN) trong giai đoạn hội nhập. Tuy nhiên, tại Việt nam, KTTN vẫn là một nội dung khá mới mẻ cả về mặt lý luận và thực tiễn, do đó cần được nghiên cứu để có thể áp dụng vào thực tiễn một cách hiệu quả. Trên cơ sở thu thập, tổng hợp, phân tích và đánh giá các tài liệu nghiên cứu liên quan đến KTTN, bài viết tập trung làm rõ nội dung KTTN trong doanh nghiệp theo thời kỳ để thấy rõ được sự phát triển của KTTN. Kết quả của nghiên cứu góp phần hoàn thiện hơn nữa cơ sở lý luận về nội dung KTTN trong DN, trên cơ sở đó thúc đẩy việc áp dụng KTTN trong các DN Việt Nam trong thời gian tới. Từ khóa: Kế toán trách nhiệm, Doanh nghiệp, Nội dung kế toán trách nhiệm THE CONTENT OF RESPONSIBILITY ACCOUNTING IN ENTERPRISES – A REVIEW OF RELATED LITERATURE Abstract Responsibility accounting (RA) is an effective governance tool to execute control over both financial and strategic aspects, strengthen sustainable development of enterprises in integration stage. However, the application of RA in enterprises. However, RA is still a new concept in both theoretical and practical aspects in Vietnam, therefore it should be studied to apply effectively in practice. On the basis of collecting, synthesizing, analyzing and evaluating research documents related to RA, the article focuses on clarifying the content of RA in enterprises over periods to determine the innovations of RA. The results of the study contribute to further perfecting the theoretical basis of the content of RA in enterprise, on that basis, promoting the application of RA in Vietnamese firms in the coming time. Keywords: Responsibility accounting, Enterprises, Content of responsibility accounting 330 ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán 1. Đặt vấn đề KTTN là sự phát triển cao hơn của kế toán quản trị khi đi sâu hơn vào cơ cấu của một tổ chức, gắn với phân cấp quản lý ở trình độ cao đi liền với cách thức tổ chức đơn vị kế toán thành các trung tâm trách nhiệm – responsibility centres (TTTN). Do vậy KTTN được nhiều nhà nghiên cứu cho rằng sẽ thúc đẩy doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn do: Phân định rõ ràng hơn trách nhiệm của từng trung tâm hay chính là trách nhiệm của các nhà quản lý các cấp; Thúc đẩy sự hợp tác, mối quan hệ ràng buộc giữa các bộ phận, trung tâm trong đơn vị; Cung cấp cơ sở thông tin hữu ích và rõ ràng hơn trong đánh giá kết quả hoạt động cũng như sự đóng góp của từng bộ phận vào kết quả chung của đơn vị. Hiện nay nhiều nhà quản lý và giới nghiên cứu đã thừa nhận tầm quan trọng của KTTN cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Trên thế giới, KTTN ngày càng khẳng định vai trò và vị trí quan trọng trong quản lý kinh tế và đã trở thành một phương pháp quản lý kiểm soát hiệu quả hoạt đông của doanh nghiệp (Meda, 2003). Tuy nhiên, ở Việt nam, KTTN vẫn là một khái niệm khá mới mẻ. KTTN được đề cập đến trong thông tư 53/2006/TT- BTC ban hành ngày 12/06/2006 của Bộ Tài Chính về hướng dẫn áp dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp. Song hướng dẫn của thông tư này chỉ dừng lại ở việc đưa ra bốn khái niệm về các TTTN: trung tâm chi phí, trung tâm doanh thu, trung tâm lợi nhuận và trung tâm đầu tư. Điều này khiến cho việc hiểu và vận dụng KTTN tại các doanh nghiệp Việt Nam không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc. Bên cạnh đó, mặc dù thời gian gần đây KTTN đã ngày càng thu hút được sự quan tâm của giới nghiên cứu nhưng số lượng vẫn còn hạn chế, chưa có sự thống nhất và chưa được tổng kết thành những hướng dẫn cụ thể giúp doanh nghiệp có thể hiểu và vận dụng một cách hiệu quả. Do vậy việc nghiên cứu KTTN nói chung và nội dung KTTN trong DN nói riêng là điều cần thiết. 2. Phương pháp nghiên cứu Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính với phương pháp cụ thể là phương pháp lý thuyết nền (Grounded theory – GT) bởi đây là một trong những phương pháp phổ biến trong nghiên cứu định tính để xây dựng lý thuyết khoa học. Mặc dù KTTN đã được nghiên cứu rất nhiều trên thế giới nhưng tại Việt Nam, khái niệm KTTN vẫn còn khá mới. Việc nghiên cứu nội dung KTTN trong DN còn rất khiêm tốn. Riêng việc nghiên cứu nội dung KTTN qua các giai đoạn để thấy được sự phát triển của KTTN là chưa có. Vì vậy trong nghiên cứu này tác giả lựa chọn phương pháp GT để làm rõ nội dung KTTN trong DN qua các giai đoạn thông qua việc tìm hiểu, thu thập, phân loại, hệ thống các nghiên cứu tiền nhiệm trên thế giới và Việt Nam có liên quan đến khái niệm KTTN, vai trò của KTTN trong DN và đặc biệt là đến nội dung KTTN thông qua sách, luận án, luận văn, các Tạp Chí uy tín… 3. Kết quả nghiên cứu 3.1. Khái niệm kế toán trách nhiệm ICYREB 2021 | Chủ đề 3: Tài chính - Ngân hàng - Kế toán 331 KTTN là một bộ phận của kế toán quản trị (KTQT), được nhiều tác giả trong và ngoài nước nghiên cứu, tuy nhiên hiện nay vẫn chưa có một khái niệm thống nhất về KTTN. Sau đây là một số khái niệm điển hình, được thể hiện ở Bảng 1 dưới đây: Bảng 1: Các khái niệm về KTTN TT Tác giả Thông tin KTTN cung Khái niệm KTTN ...