Tổng quan về bệnh columnaris trên cá nước ngọt

Bài viết giới thiệu về tình hình bệnh columnaris ở cá nước ngọt trên thế giới và Việt Nam, tác nhân gây bệnh, cơ chế gây bệnh, đường truyền lây và các biện pháp phòng trị. Một trong những biểu hiện của bệnh columnaris được ghi nhận phổ biến trong sản xuất cá tra giống là trắng đuôi, thối đuôi và được gọi là bệnh “trắng đuôi, thối đuôi”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan về bệnh columnaris trên cá nước ngọt VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II TỔNG QUAN VỀ BỆNH COLUMNARIS TRÊN CÁ NƯỚC NGỌT Nguyễn Ngọc Du 1* TÓM TẮT Bài báo giới thiệu về tình hình bệnh columnaris ở cá nước ngọt trên thế giới và Việt Nam, tác nhân gây bệnh, cơ chế gây bệnh, đường truyền lây và các biện pháp phòng trị. Một trong những biểu hiện của bệnh columnaris được ghi nhận phổ biến trong sản xuất cá tra giống là trắng đuôi, thối đuôi và được gọi là bệnh “trắng đuôi, thối đuôi”. Bệnh gây nhiều thiệt hại trong quá trình ương nuôi cá da trơn, đặc biệt từ giai đoạn bột lên hương. Hơn nữa, bài báo cung cấp thông tin về những nghiên cứu và triển vọng trong phòng trị bệnh columnaris. Từ khóa: Bệnh columnaris, trắng đuôi, thối đuôi, Flavobacterium columnare. 1. Tình hình dịch bệnh trên thế giới 2004, bệnh ESC (do E. ictaluri) và columnaris Trong nghề nuôi cá da trơn ở Mỹ, (do F. columnare) là hai bệnh đứng đầu trongFlavobacterium columnare là vi khuẩn phổ danh sách những bệnh truyền nhiễm ở cá dabiến thứ hai, sau E. ictaluri (Hawke & Thune, trơn. Những ghi nhận từ phòng xét nghiệm1992), gây tổn thất hàng năm lên đến 30 triệu bệnh cá của trường đại học bang Mississippi ởUSD (Shoemaker và ctv., 2011). Trong suốt hai Stoneville cho thấy columnaris chiếm 40,9% vàthập kỷ gần đây, bệnh columnaris cũng là mối ESC chiếm 30,7% trường hợp cá bệnh vào nămđe dọa lớn nhất cho nghề nuôi cá hồi (Salmo 2004. Tỷ lệ chết của cá da trơn giai đoạn từ bộtsalar), cá hồi vân (Salmo trutta), cá hồi Thái lên giống từ 30 đến 50% hoặc cao hơn. Số liệuBình Dương (Oncorhynchus mykiss) ở vùng thống kê đã ghi nhận tỷ lệ thiệt hại cao nhấtFennoscandia, Phần Lan. Vi khuẩn này cũng là do ESC chiếm 28%, tương đương thiệt hạiđược coi là tác nhân gây bệnh quan trọng trong khoảng 13,5 triệu USD, columnaris là nguyênnghề nuôi cá rô phi ở Brazil. F. columnare nhân gây thiệt hại thứ hai chiếm 23%, tươngcũng gây bệnh ở nhiều loài cá cảnh nhiệt đới ứng với khoản tổn thất 10,8 triệu USD (Nguồn:như cá molly (Poecilia sphenops), cá platie đại học bang Mississippi, 2004). Khoảng thời(Xiphophorus maculatus) (Decostere và ctv., gian từ năm 2004 – 2007, tỷ lệ thiệt hại do bệnh1998), cá da trơn Brazil và cá rô phi sông Nile columnaris chiếm 18,33% (Cunningham và(Barony và ctv., 2015). Bệnh columnaris được ctv., 2012).cho là nguyên nhân gây tổn thất nhiều nhất ở 2. Hiện trạng bệnh do Flavobacteriumcác trang trại nuôi cá da trơn ở bang Mississippi columnare trên cá nuôi ở Việt Nam(Mỹ) vào năm 2000 (Khoo, 2001). Trên 70% Dấu hiệu của bệnh columnaris được ghihộ nuôi cho biết bệnh columnaris hoặc sự kết nhận tương tự bệnh trắng đuôi, thối đuôi trênhợp của bệnh columnaris và những bệnh do tác cá tra nuôi ở Việt Nam. Bệnh “trắng đuôi, thốinhân khác là nguyên nhân gây thiệt hại kinh tế đuôi” thường đi kèm với những bệnh kháclớn nhất đối với các hộ nuôi cá da trơn ở bốn (bệnh xuất huyết, gan thận mủ, lở loét và kýbang nuôi phổ biến loại cá này ở Mỹ (Khoo, sinh trùng), gây thiệt hại chủ yếu trên cá giai2001). Theo thống kê của hệ thống kiểm soát đoạn từ bột lên hương và cá nuôi thương phẩmsức khỏe động vật quốc gia của Mỹ vào năm ở giai đoạn nhỏ (dưới 200g). Bệnh phát sinh khi1 Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II* Email:ngocduaqua@yahoo.com24 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 15 - THÁNG 12/2019 VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN IInhiệt độ môi trường thay đổi do bị ảnh hưởng Du, 2008). Năm 2012, một nghiên cứu về bệnhcủa không khí lạnh. Hiện nay, bệnh trắng đuôi, trắng đuôi trên cá tra ở khu vực Đồng bằng sôngthối đuôi kết hợp với các bệnh truyền nhiễm Cửu Long cho thấy tác nhân là Flavobacteriumkhác đang là một trong những nguyên nhân gây columnare (Từ Thanh Dung và ctv., 2012). Vithiệt hại lớn trong sản xuất cá tra giống, được khuẩn này dạng sợi (Myxobacterial) ngoại kýghi nhận ở các tỉnh Đồng Tháp (Nguồn: Vasep. sinh, gây tổn thương chủ yếu trên da, gây ăncom.vn, 19/04/2018), Long An (Nguồn: báo mòn đuôi và hoại tử mang. Bệnh gây chết caoLong An online, 10/8/2018), cá chết từ 10-30%, ở cá hương, cá giống (85-100%) và ở cá trưởngcó ao cá chết lên đến 100%. Cá bệnh có dấu thành (35-60%), thường xảy ra do cá bị sốc sauhiệu thối đuôi, trắng mang, ngoài ra còn có biểu quá trình vận chuyển hoặc do sự thay đổi độthiện phù đầu, xuất huyết, gan thận mủ. Những ...