Tổng tích hợp lý thuyết kinh tế học và xã hội học trong nghiên cứu phân tầng xã hội

Bài viết về Tổng tích hợp lý thuyết kinh tế học và xã hội học trong nghiên cứu phân tầng xã hội trình bày nội dung về: Tổng tích hợp lý thuyết kinh tế học - Xã hội học; Tổng tích hợp xã hội học - Kinh tế học; Vận dụng tổng hợp lý thuyết xem xét phân tầng xã hội ở Việt Nam,... Mời các bạn cùng tham khảo bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng tích hợp lý thuyết kinh tế học và xã hội học trong nghiên cứu phân tầng xã hội Tổng tích hợp lý thuyết kinh tế học và xã hội học trong nghiên cứu phân tầng xã hội Lª Ngäc Hïng (*) Tãm t¾t: Ph©n tÇng x· héi diÔn ra trªn nhiÒu chiÒu c¹nh kinh tÕ - x· héi kh¸c nhau. Do vËy, cÇn vËn dông c¸ch tiÕp cËn tæng tÝch hîp c¸c lý thuyÕt kh¸c nhau khi nghiªn cøu ph©n tÇng x· héi. Trong ®ã næi bËt lµ c¸ch tiÕp cËn tæng tÝch hîp lý thuyÕt kinh tÕ häc - x· héi häc vµ x· héi häc - kinh tÕ häc víi mét sè lý thuyÕt kinh ®iÓn vµ hiÖn ®¹i vÒ nguån gèc cña sù giµu cã, lý thuyÕt vÒ t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn dùa trªn c¸c yÕu tè kü thuËt, quyÒn tù do, thiÕt chÕ vµ c¸c lo¹i vèn con ng−êi, vèn s¸ng t¹o vµ c¸c lo¹i vèn phi vËt thÓ kh¸c. Tõ gãc ®é tæng tÝch hîp lý thuyÕt cã thÓ xem xÐt ph©n tÇng x· héi vÒ tiÒn l−¬ng cña nh÷ng ng−êi lµm c«ng ¨n l−¬ng ë ViÖt Nam nh− lµ mét tr−êng hîp nghiªn cøu cô thÓ. §iÒu nµy gîi ra c¸c h−íng nghiªn cøu tiÕp theo vÒ viÖc vËn dông tæng tÝch hîp c¸c lý thuyÕt vÒ vèn ng−êi, vÞ thÕ trong cÊu tróc cña hÖ thèng s¶n xuÊt kinh doanh, chøc n¨ng nghÒ nghiÖp ®Ó cã thÓ n¾m b¾t ®−îc c¸c chiÒu c¹nh vµ c¸c xu h−íng cña ph©n tÇng x· héi ë ViÖt Nam hiÖn nay. Tõ khãa: Tæng tÝch hîp, Lý thuyÕt kinh tÕ häc, Lý thuyÕt x· héi häc, Ph©n tÇng x· héi, Vèn ng−êi, QuyÒn tù do, NghÌo ®ãi, T¨ng tr−ëng 1. Tæng tÝch hîp lý thuyÕt kinh tÕ häc - x· héi häc Mét biÓu hiÖn râ nhÊt cña tæng tÝch hîp c¸ch tiÕp cËn kinh tÕ häc - x· héi häc lµ kinh tÕ häc ngµy cµng quan t©m nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò x· héi vµ chØ ra c¸c nguyªn nh©n, c¸c c¬ chÕ vµ c¸c hÖ qu¶ x· héi cña c¸c hiÖn t−îng kinh tÕ, qu¸ tr×nh kinh tÕ.(*)Theo c¸ch tiÕp cËn lý thuyÕt kinh tÕ häc, sù ph©n tÇng vÒ kinh tÕ, vÝ dô ph©n tÇng vÒ thu nhËp, chi tiªu, tµi s¶n, quyÕt ®Þnh sù ph©n tÇng x· héi. Tuy nhiªn, xem xÐt kü cã GS.TS., ViÖn X· héi häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh. (*) thÓ thÊy c¸c lý thuyÕt kinh tÕ häc kh¸c nhau l¹i chØ ra c¸c nguån gèc kh¸c nhau cña sù giµu cã vµ do vËy chØ ra nguån gèc kh¸c nhau cña sù ph©n tÇng x· héi. N¨m 1776, «ng tæ cña ngµnh kinh tÕ häc hiÖn ®¹i lµ Adam Smith ®· ®Æt ra c©u hái vÒ nguån gèc cña sù giµu cã cña c¸c quèc gia. C©u tr¶ lêi cña «ng lµ sù ph©n c«ng lao ®éng hîp lý, “tiªn tiÕn” trong x· héi thÓ hiÖn qua viÖc h×nh thµnh c¸c ngµnh nghÒ víi tÝnh chuyªn m«n hãa, chuyªn nghiÖp hãa cao gi÷a c¸c c¸ nh©n trong x· héi vµ sù ph©n c«ng hîp lý gi÷a nhµ n−íc vµ thÞ tr−êng lµ nguån gèc cña sù giµu cã cña quèc gia. Tõ gãc ®é kinh Tæng tÝch hîp lý thuyÕt kinh tÕ häc… tÕ häc vÒ sù ph©n c«ng lao ®éng trong x· héi, «ng cho r»ng toµn bé s¶n l−îng hµng n¨m cña ®Êt ®ai vµ lao ®éng cña mçi n−íc, tøc lµ toµn bé gi¸ tiÒn cña s¶n l−îng hµng n¨m cña mçi n−íc, tÊt nhiªn, tù ph©n hãa thµnh ba lo¹i lµ tiÒn c«ng lao ®éng, tiÒn thuª ®Êt vµ lîi nhuËn cña tiÒn vèn, vµ t−¬ng øng t¹o thµnh tiÒn thu nhËp cña tÊt c¶ mäi ng−êi thuéc ba tÇng líp x· héi kh¸c nhau lÇn l−ît tõ tÇng thÊp ®Õn tÇng cao lµ: nh÷ng ng−êi sèng b»ng tiÒn c«ng lao ®éng, nh÷ng ng−êi sèng b»ng tiÒn cho thuª ®Êt ®ai vµ nh÷ng ng−êi sèng b»ng lîi nhuËn. Trong hÖ thèng ph©n tÇng x· héi nµy, Adam Smith c¶nh b¸o sù can thiÖp v× ®éng c¬ lîi nhuËn cña tÇng líp chãp bu, tÇng líp trªn cïng vµ do vËy cÇn ph¶i c¶nh gi¸c víi th¸i ®é vµ hµnh vi, lêi nãi vµ viÖc lµm cña tÇng líp nµy mçi khi hä ®−a ra mét quyÕt ®Þnh ®èi víi vÊn ®Ò cña toµn x· héi. VÒ ®iÒu nµy, Adam Smith viÕt vµo n¨m 1776 nh− sau: “BÊt kú mét ®¹o luËt míi nµo, hay luËt lÖ nµo do tÇng líp nµy ®Ò x−íng, cÇn ph¶i ®−îc nghe ngãng rÊt thËn träng vµ chØ ®−îc th«ng qua sau khi ®· nghiªn cøu, xem xÐt mét c¸ch kü l−ìng nhÊt, víi sù tËp trung nhÊt. §¹o luËt ®ã xuÊt ph¸t tõ mét tÇng líp mµ lîi Ých cña hä kh«ng bao giê ®ång nhÊt víi lîi Ých chung cña d©n chóng, mét tÇng líp mµ môc ®Ých chÝnh lµ lõa dèi vµ ¸p bøc quÇn chóng ®Ó thu cho ®−îc lîi nhuËn tèi ®a” (Adam Smith, 1997, tr.384). Häc thuyÕt kinh tÕ häc chÝnh trÞ cña Karl Marx nhÊn m¹nh tíi c¸c nguyªn nh©n kinh tÕ cña sù ph©n chia giai cÊp vµ sù ph©n tÇng x· héi. Theo Marx, sù ph©n tÇng x· héi lµ kÕt qu¶ cña sù ph©n chia giai cÊp vµ sù h×nh thµnh cÊu tróc x· héi trong ®ã giai cÊp n¾m gi÷ t− liÖu s¶n xuÊt c¬ b¶n cña x· héi lµ giai cÊp 19 thèng trÞ vµ chiÕm gi÷ vÞ trÝ ë tÇng líp trªn, tÇng chãp bu vµ giai cÊp kh«ng cã t− liÖu s¶n xuÊt lµ giai cÊp bÞ trÞ bÞ ®Èy xuèng tÇng d−íi, thËm chÝ tÇng ®¸y cña cÊu tróc ph©n tÇng x· héi. Häc thuyÕt Marx chØ râ, c¬ së cña cÊu tróc x· héi vµ sù ph©n tÇng x· héi lµ ph−¬ng thøc s¶n xuÊt vµ ph−¬ng thøc trao ®æi gi÷a ng−êi víi ng−êi. §iÒu nµy ngô ý r»ng, cïng víi yÕu tè kinh tÕ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, nh−ng kh«ng ph¶i lµ duy nhÊt, c¸c yÕu tè nh− c¸c thiÕt chÕ chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi còng ®ãng nh÷ng vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù vËn ®éng, biÕn ®æi cÊu tróc x· héi, ph©n tÇng x· héi. Marx ®· chØ ra xu h−íng chung lµ sù ph©n tÇng x· héi biÕn ®æi tõ tr¹ng th¸i bÊt c«ng, bÊt b×nh ®¼ng x· héi sang tr¹ng th¸i c«ng b»ng, b×nh ®¼ng x· héi. Marx còng chØ ra nguyªn nh©n vµ con ®−êng biÕn ®æi cã tÝnh c¸ch m¹ng cña sù ph©n tÇng x· héi v ...