Trách nhiệm của nhà nước trong đầu tư phát triển giáo dục đại học

Bài viết Trách nhiệm của nhà nước trong đầu tư phát triển giáo dục đại học trình bày thực trạng đầu tư từ ngân sách; Thực trạng lao động nhìn từ góc độ trình độ giáo dục; Tự chủ đại học và đầu tư.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trách nhiệm của nhà nước trong đầu tư phát triển giáo dục đại học TRÁCH NHIỆM CỦA NHÀ NƯỚC TRONG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC ĐẠI HỌC Nguyễn Đông Phong Phan Thị Bích Nguyệt Trường Đại học Kinh tế TP.HCM Từ khóa: Đầu tư, tự chủ. Tóm tắt: Nền tảng cho phát triển giáo dục đại học đòi hỏi rất nhiều yếu tố tácđộng và hỗ trợ một cách hài hòa và chuyên nghiệp trên một không gian hội nhập sâuvà rộng. Muốn vậy đòi hỏi có sự giao thoa một cách hài hòa giữa mục tiêu và chínhsách, có lộ trình và phù hợp với hành lang pháp lý tạo cơ chế tự chủ tốt nhất cho giáodục nói chung và đặc biệt là giáo dục ở bậc đại học. Tại Việt Nam tự chủ đại học đãkhởi động và đang trong giai đoạn thí điểm theo lộ trình từ thí điểm tự chủ tài chínhtới thí điểm tự chủ toàn diện. Đây là một lộ trình hợp lý và đầu tư là một yếu tố quantạo nguồn lực cho phát triển giáo dục đại học. Và vấn đề đầu tư cho các trường đạihọc tự chủ cần được cụ thể rõ trong luật định nhằm nâng cao chất lượng đại học tạiViệt nam. 1. Thực trạng đầu tư từ ngân sách Thế giới và Việt Nam đang bước vào cách mạng công nghiệp lần thứ 4, cạnhtranh trong thời đại 4.0 là cuộc cạnh tranh về nhân lực, mặt khác Việt Nam đang hộinhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới chúng ta đang phải đáp ứng các tiêu chuẩn vềchất lượng lao động trong các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Nhân lực sẽ là mộtlợi thế và cũng là một thách thức của hiện tại và trong tương lai. Trong nhiều thập niên Chính phủ luôn quan tâm và tăng cường đầu tư ngânsách nhà nước cho giáo dục đào tạo nói chung và đào tạo đại học nói riêng với mụcđích tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho phát triển kinh tế. Đầu tư cho con người làđầu tư chiến lược, là cơ sở chắc chắn nhất cho sự phát triển bền vững. Thời gian quavới sự nỗ lực rất lớn ngân sách dành cho đầu tư giáo dục nhằm mục tiêu nâng cao chấtlượng, phát triển qui mô đào tạo đặc biệt là giáo dục đại học. Lĩnh vực, giáo dục, đàotạo luôn được ưu tiên đầu tư từ ngân sách nhà nước. Tỷ lệ chi ngân sách cho giáo dụchàng năm của Việt Nam ở mức xấp xỉ 20%, tương đương 5% GDP. Trong giai đoạn2013 - 2018, ước tính NSNN chi khoảng 1.120.355 tỷ đồng cho giáo dục - đào tạotrong đó 172.905 tỷ đồng cho GDĐH. Tuy nhiên tỷ lệ chi cho giáo dục đại học chỉchiếm khoảng 0,33% GDP. Xét trong bối cảnh Việt Nam thì chi cho giáo dục nóichung là một tỷ lệ không thấp tuy nhiên nếu xét về cơ cấu chi thì mức chi cho giáodục đại học rất thấp. Việt Nam hiện nay không thể đầu tư 100% cho giáo dục từ nguồnngân sách mà cần phải có sự phối hợp đầu tư từ nguồn lực trong toàn xã hội. Tại cáctrường Đại học nguồn tài chính chủ yếu là do ngân sách nhà nước cấp dưới hình thứcphân bổ ngân sách hàng năm ; học phí và các khoản thu khác không đáng kể tạo nguồncho các trường thực hiện mọi hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học… thực tế nàydẫn tới trình trạng hoạt động của các trường kém hiệu quả, không tạo được sự đột phátrong đào tạo, nghiên cứu, trì trệ trong quản trị, cơ sở vật chất chưa thực sự đáp ứng xuthế phát triển của giáo dục đại học. 91 Đứng một góc nhìn khác ta thấy Chính Phủ luôn ý thức nguồn lao động chấtlượng cao phải được đào tạo từ những trường có chất lượng và có truyền thống với độingũ giảng viên giỏi, giàu kinh nghiệm… Điều này phần nào thể hiện qua việc thựchiện qua chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2008 – 2020, triển khai xây dựngmột số trường ĐH quốc tế dưới sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam với Chính phủnước ngoài với cơ chế đặc thù, nguồn vốn đầu tư lớn và có sự hỗ trợ từ đối tác quốc tế,các trường ĐH theo mô hình này được mong đợi sẽ mau chóng đạt đẳng cấp quốc tế,giúp Việt Nam có ít nhất 1 đại diện trong Top 200 trường ĐH tốt nhất thế giới vàonăm 2020. Đến nay đã có ba trường ĐH được thành lập theo mô hình này, bao gồm:ĐH Việt - Đức, ĐH Việt-Pháp (hay còn gọi là ĐH Khoa học Công nghệ Hà Nội), vàĐH Việt-Nhật. Thông tin cơ bản về các trường ĐH này được thể hiện ở bảng dưới đây: Bảng 1: Thông tin cơ bản về một số trường đại học xuất sắc tại Việt Nam Trường ĐH Việt-Đức ĐH Việt-Pháp ĐH Việt-Nhật Năm thành lập 2008 2009 2014 Địa điểm Bình Dương Hà Nội Hà Nội Cơ quan chủ quản ĐHQG TP.HCM Viện Khoa học và ĐHQGHN Công nghệ Việt Nam Vốn đầu tư dự kiến 180 triệu USD 190 triệu USD 200 triệu USD (Nguồn vốn) (Vay WorldBank) (Vay ADB) (ODA của ...