Trung Đông Tiền-Hồi Giáo 3

Trung Đông Tiền-Hồi Giáo 3Giáo luật sharia quy định chi tiết sinh hoạt công và tư của giáo dân, có năm "cột trụ", nghĩa là những điều phải làm, có thể ví như năm khuyến chế (niyama) của Yoga là:1/ shahada, tự nhận là tín đồ; 2/ salat cầu nguyện riêng từng người nhưng bắt buộc phải cầu nguyện chung ở đền ngày thứ sáu; 3/ hajj là nghĩa vụ phải hành hương đến Mecca và Medina ít nhất một lần trong đời; 4/ zakat, thuế từ thiện đóng cho cộng đồng hay nhà nước; 5/ sawm, người lớn, trừ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trung Đông Tiền-Hồi Giáo 3 Trung Đông Tiền-Hồi Giáo 3Giáo luật sharia quy định chi tiết sinh hoạt công và tư của giáo dân, có năm cộttrụ, nghĩa là những điều phải làm, có thể ví như năm khuyến chế (niyama) củaYoga là:1/ shahada, tự nhận là tín đồ;2/ salat cầu nguyện riêng từng người nhưng bắt buộc phải cầu nguyện chung ở đềnngày thứ sáu;3/ hajj là nghĩa vụ phải hành hương đến Mecca và Medina ít nhất một lần trongđời;4/ zakat, thuế từ thiện đóng cho cộng đồng hay nhà nước;5/ sawm, người lớn, trừ trẻ con và người bệnh, phải nhịn ăn từ bình minh đếnhoàng hôn trong tháng Ramadan tức là tháng chín theo lịch Hồi giáo. Ngoài ra, córất nhiều điều cấm làm, có thể ví như cấm chế (yama) của Yoga, quan trọng nhấtlà cấm giết người và trộm cướp, cấm uống rượu, cấm gian dâm, và cấm ăn thịt heogiống như Do Thái giáo.Hadith và Koran (đã nói đến trên đây) là căn bản luật pháp của Hồi giáo. Ngoài rahệ thống pháp lý Hồi giáo còn dựa trên qiya tương tự như án lệ trong hệ thốngpháp lý Tây phương và ijma nghĩa là sự đồng thuận của toàn thể ummah (cộngđồng Hồi giáo).Muhammad mất ngày 8.6.632, Ummah chọn một Khalĩfa (Anh ngữ calif haycaliph) kế vị điều hành cộng đồng. Ban đầu chức caliph (nghĩa là phó) doMahammad đặt ra là một chức vụ rất tầm thường, tương tự như chức lý trưởng củata, cai quản ummah bé nhỏ như dân trong làng. Nhưng khi ummah bành trướngthành một đế quốc vĩ đại thì caliph trở thành một hoàng đế quyền uy chưa từng có.Phương pháp tuyển lựa đã đưa đến mâu thuẫn nội bộ, kết quả là bốn caliph đầutiên được chọn đều bị giết chết. Ðó là:1/ Abũ Bakr (632-4) là người được chính Ngôn sứ chỉ định thừa kế, được tôn xưnglà Khalĩfatu Rasũl Allãh (thừa kế của Ngôn sứ của Allah) và Khalĩfat Allãh (PhóAllah), bị ám sát năm 634; trước khi chết ông đã chỉ định Umar là người thừa kế.2/ Umar ibn al-Khattab (634-44) được tôn xưng là Amir al-Muminĩn, nghĩa là chỉhuy trưởng của người trung thành, lập ra lịch Hồi giáo bắt đầu năm 1 là nămMuhammad chạy về Medina; ông đánh thắng Ba Tư (636), Ai Cập, và Syria khi ấygồm cả Lebanon, Israel, Palestine và Jordan ngày nay; chiếm lại Jerusalem; ông bịmột nô lệ Ba Tư tên là Abul Lulu Firuz ám sát.3/ Uthman ibn Affan (644-56) thuộc danh gia vọng tộc Umayyad ở Mecca; sanđịnh kinh Quran; bành trướng Hồi giáo đến đảo Cyprus, Libya, A Phú Hãn, ẤnÐộ, Ba Tư; nhờ các cuộc viễn chinh này Caliph Uthman vơ vét tài sản các nơi đemvề làm của riêng, lãnh đạo một chế độ tham nhũng và đàn áp của quý tộc mới; bịgiết ngày 17.6.656 bởi quân lính bất mãn vì ông thiên vị gia đình ông là pheUmayyad và bất công với phe Hashimite thuộc gia đình Ngôn sứ trong việc bổnhiệm các chức vụ chính trị; đám tang của ông c òn bị những người đã giết ôngném đá.Ba caliph đầu tiên trên đây theo phái Sunnah, chủ trương rằng những người thừakế Ngôn sứ không nhất thiết phải có huyết thống với ngài, chỉ cần là Rashidun,nghĩa là người được hướng dẫn đúng đường. Ðây là cách chọn lựa theo đồngthuận (consensus) trong bộ lạc Quraysh của Ngôn sứ.4/ Ali ibn Abi Talib (656-61) là điệt nam của Ngôn sứ và là chồng của Fatima, congái ngài; không màng tranh chấp quyền hành, vẫn sống giản dị, hòa nhã, đem kiếnthức uyên bác dạy bình đẳng chủ nghĩa và đạo lý Hồi giáo cho đám đệ tử ngàycàng đông; là người đủ tư cách nhất để thừa kế Ngôn sứ thì đã ba lần bị bỏ quên;được đưa lên làm caliph; tháng 1.661 ông bị ám sát bởi một thừa sai của giáo pháicấp tiến gọi là Khawarij, trước theo ông nhưng sau ly khai.Khawarij, đa số là người Bedouin, là giáo phái thứ ba, quá khích nhất; không chấpnhận bất cứ một chính quyền nào không được họ tự do chấp nhận và sự chấp nhậnbất kỳ lúc nào cũng có thể bị thu hồi. Họ chủ trương độc tài đạo đức nhưng lại đòibình đẳng tuyệt đối, bất cứ tín đồ nào, bất kể lai lịch, đều có thể là caliph nếu đượcđồng đạo chọn. Họ tự cho là bị gạt ra khỏi quyền lực bởi giới tân qúy tộc Qurayshcũng như bởi hoàng tộc mà đại diện duy nhất còn lại là Ali. Họ tuyên bố là cáclầm lỗi của Uthman và Ali là do thiếu đức tin Hồi giáo chứ không phải là donhững sở đoản thế nhân; hai vị này chính là những người phản bội và là nhữngngười thiếu đức tin. Giáo phái này mở đường cho nhiều giáo phái quá khích từ bấycho đến nay.Sau khi Ali chết, tộc Umayyad (ông tổ là Umayya) do Muawiya ibn Abi Sufyan,có bà con với Uthman, lãnh đạo, lúc đó là thống đốc Syria nên thiên đô đế quốc ẢRập từ Medina sang Damascus ở Syria, xâm lăng Iraq là căn cứ địa của Ali vàchiếm Jerusalem là đất của những người theo Ali. Những người Hồi giáo ở Iraqvẫn trung thành với Ali dù ông đã chết; họ tự nhận là Shiat Ali, lập ra giáo pháiShia (nghĩa đen là đảng phái) tách rời khỏi ummah; họ là những người Shiite.Những người ở lại là Sunni, do chữ Sunnah (nghĩa là gương mẫu hay là tác phongcủa Ngôn sứ). Ðó là hai giáo phái chính.Khi ấy dân Ả Rập có nghĩa là những người gốc gác từ bán đảo Ả Rập, đã là bá chủthi ...