Ứng dụng kỹ thuật phân tử phát hiện đột biến gen α Globin gây bệnh Hemoglobin H

Bệnh huyết sắc tố H (HbH) là một trong các thể bệnh của bệnh α thal với ba trên bốn gen α globin của cơ thể bị đột biến. Mục tiêu: Phát hiện các đột biến gen α globin gây bệnh HbH bằng các kỹ thuật phân tử.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng kỹ thuật phân tử phát hiện đột biến gen α Globin gây bệnh Hemoglobin Htạp chí nhi khoa 2016, 9, 5 ỨNG DỤNG KỸ THUẬT PHÂN TỬ PHÁT HIỆN ĐỘT BIẾN GEN α GLOBIN GÂY BỆNH HEMOGLOBIN H Ngô Thị Tuyết Nhung*, Lý Thị Thanh Hà*, Ngô Diễm Ngọc*, ,Nguyễn Thị Phương Mai*, Ngô Mạnh Tiến*, Nguyễn Thị Mai Hương*, Nguyễn Thị Mai Hương** * Khoa Di truyền và Sinh học phân tử- Bệnh viện Nhi Trung ương ** Khoa Huyết học lâm sàng- Bệnh viện Nhi Trung ương TÓM TẮT Alpha thalassemia (α thal) là một trong những bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có khu vực Đông Nam Á[1,2]. Bệnh huyết sắc tố H (HbH) là một trong các thể bệnh của bệnh α thal với ba trên bốn gen α globin của cơ thể bị đột biến. Mục tiêu: Phát hiện các đột biến gen α globin gây bệnh HbH bằng các kỹ thuật phân tử. Đối tượng và phương pháp: 40 mẫu máu ngoại vi của bệnh nhi được chẩn đoán mắc HbH dựa trên lâm sàng tại Bệnh viện Nhi TƯ. Các kỹ thuật phân tử bao gồm: Multiplex Gap PCR, CARMS PCR , giải trình tự gen, MLPA để phát hiện đột biến trên gen α globin. Kết quả: Tỷ lệ phát hiện đột biến là 40/40(100%). Kỹ thuật Multiplex Gap PCR và CARMS PCR đã phát hiện 33/40(82,5%) bệnh nhân có các kiểu gen như sau: (--SEA/-HbCs); (--SEA/-α3,7); (-- SEA/-α4.2); (-- SEA/-HbQs), với tỷ lệ lần lượt là: 17/40 (42,5%);10/40(25%); 4/40(10%); 2/40 (5%). Kỹ thuật MLPA phát hiện 1/40 (2,5%) bệnh nhân mang đột biến (--SEA/-HbA1) và 4/40 (10%) bệnh nhân mang đột biến (--SEA/-c.2delT), 1/40(2,5%) bệnh nhân mang đột biến (--SEA/- c.92G>A),1/40(2,5%) bệnh nhân mang đột biến(--SEA/- c.426A>T) được phát hiện bằng phương pháp giải trình tự gen HbA1, HbA2. Kết luận: 100% bệnh nhân HbH được phát hiện đột biến trên gen α globin bằng bằng kỹ thuật phân tử, trong đó có ba đột biến hiếm gặp. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong điều trị, tiên lượng bệnh, tư vấn di truyền và chẩn đoán trước sinh cho các gia đình có nguy cơ cao sinh con mắc bệnh HbH. Từ khóa: HbH, α Thalassemia, Multiplex Gap PCR, CARMS PCR, giải trình tự gen, MLPA. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ đột biến mất đoạn và đột biến không mất đoạn. Thông thường, 90% bệnh này là do các đột biến Alpha thalassemia là bệnh di truyền đơn gen mất đoạn gen gây nên do sự kết hợp giữa độtphổ biến, là nguyên nhân hàng đầu gây thiếu biến mất hai gen α globin trên cùng một NST 16máu, tan máu ở trẻ em, do đột biến gen α-globin và đột biến mất 1 gen α globin trên NST 16 cònnằm trên cánh ngắn NST 16 (16p13.3) quy định, lại. Trong đó, các kiểu mất đoạn gen dạng SEAgây giảm hoặc mất tổng hợp chuỗi α globin [1]. (--SEA), Thailand(--THAI), Philipin (--FIL), α 4.2 (-α4.2), Người bình thường có tổng số 4 gen α globin, α3.7(α3.7) là những kiểu mất đoạn thường gặpnằm trên hai nhiễm sắc thể (NST) số 16 tương nhất trong quần thể người Trung Quốc và Đôngđồng, trong đó mỗi NST 16 có 2 gen α globin (αα/ Nam Á [ 7,8]. Bệnh HbH không do mất đoạn genαα). Trong bệnh HbH, một NST 16 mất hoàn toàn chiếm khoảng 10%. Thể bệnh này là do sự kếtcả hai gen α globin, và ở NST 16 tương đồng còn hợp giữa mất hai gen α globin trên cùng mộtlại mất hoặc đột biến 1 gen α globin. Hậu quả của NST 16 và một đột biến điểm trên một gen αsự thiếu hụt tổng hợp chuỗi α globin này dẫn đến globin của NST 16 còn lại, trong đó các đột biếnsự tăng tổng hợp chuỗi β globin, tạo thành các điểm Hb Constant Spring (HbCs), Hb Qzuong Szechuỗi β4, là Hemoglobin H (HbH)[1,2]. (HbQs) tại gen α2 là các đột biến điểm rất thường Bệnh HbH có thể được chia thành hai thể, dựa gặp ở quần thể người Trung Quốc và Đông Namvào hai loại đột biến có thể gặp trên gen α globin: Á[4,5,8].80 phần nghiên cứu Bệnh HbH gây thiếu máu trên lâm sàng ở Refractory Mutation System-PCR)nhiều mức độ khác nhau, có thể có hoặc không Kỹ thuật CARMS PCR sàng lọc hai đột biếnphụ thuộc truyền máu, hoặc tử vong do biến điểm HbCs (Hb Constant Spring-283bp) và HbQschứng truyền máu. Do đó, việc xác định loại đột (Hb Quong Sze-238 bp).biến gây bệnh HbH đóng vai trò rất quan trọng 2.2.4. Kỹ thuật giải trình tự gentrong vấn đề tiên lượng mức độ của bệnh để đưa Giải trình tự gen được thực hiện trên máy ABIra các quyết định điều trị phù hợp, đặc biệt trong 3130. Kết quả được phân tíc ...