Ứng dụng kỹ thuật sinh học phân tử chẩn đoán di truyền bệnh đa polyp tuyến gia đình

Hội chứng đa polyp tuyến gia đình (Familial adenomatous polyposis-FAP) là bệnh di truyền do đột biến gen APC và MUTYH. Hầu hết các đột biến này là đột biến điểm nên giải trình tự là phương pháp hiệu quả nhất để phát hiện đột biến trên gen APC và MUTYH. Mục tiêu: Ứng dụng kỹ thuật giải trình tự và MLPA xác định đột biến gen APC và MUTYH gây bệnh FAP.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng kỹ thuật sinh học phân tử chẩn đoán di truyền bệnh đa polyp tuyến gia đìnhY Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y họcỨNG DỤNG KỸ THUẬT SINH HỌC PHÂN TỬ CHẨN ĐOÁN DI TRUYỀN BỆNH ĐA POLYP TUYẾN GIA ĐÌNH Nguyễn Thị Băng Sương*, Nguyễn Hữu Huy*, Lê Minh Khôi*, Nguyễn Trung Tín*, Nguyễn Hoàng Bắc*TÓM TẮT Mở đầu: Hội chứng đa polyp tuyến gia đình (Familial adenomatous polyposis-FAP) là bệnh di truyền dođột biến gen APC và MUTYH. Hầu hết các đột biến này là đột biến điểm nên giải trình tự là phương pháp hiệuquả nhất để phát hiện đột biến trên gen APC và MUTYH. Mục tiêu: Ứng dụng kỹ thuật giải trình tự và MLPA xác định đột biến gen APC và MUTYH gây bệnhFAP. Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: 63 bệnh nhân có triệu chứng đa polyp và 26 gia đình bệnh nhânđã tham gia nghiên cứu. Sử dụng kỹ thuật MLPA để phát hiện đột biến mất đoạn, lặp đoạn và giải trình tự đểphát hiện đột biến điểm ở gen APC và MUTYH. Kết quả: Tỉ lệ đột biến gen APC là 41,3% (26/63 bệnh nhân) và tỷ lệ đột biến gen MUTYH là 8,1% (3/37)bệnh nhân. Phân tích 117 người thân của bệnh nhân phát hiện 62 người (53%) mang gen APC hoặc MUTYHđột biến và 55 người (47%) không mang gen APC và MUTYH đột biến. Kết luận: Nghiên cứu đã ứng dụng thành công quy trình giải trình tự và MLPA chẩn đoán đột biến genAPC và MUTYH gây bệnh FAP. Đột biến gen APC được phát hiện với tỷ lệ cao hơn so với đột biến genMUTYH. Có 53% người thân có đột biến gen nên vì thế việc tầm soát cho thân nhân là hết sức cần thiết. Từ khóa: FAP, gen APC, gen MUTYH, giải trình tự, MLPA.ABSTRACT MOLECULAR DIAGNOSIS OF FAMILIAL ADENOMATOUS POLYPOSIS Nguyen Thi Bang Suong, Nguyen Huu Huy, Le Minh Khoi, Nguyen Trung Tin, Nguyen Hoang Bac * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 231 - 238 Background: Familial adenomatous polyposis (FAP) is a hereditary disorder caused bygermline mutations in APC and MUTYH genes. The most common type of mutation is point mutation, so themost effective method to detect mutations in APC and MUTYH genes is sequencing. Objective: Applying sequencing and MLPA methods to detect mutations in APC and MUTYH genes. Materials and Methods: 63 patients with colo-rectal polyposis and their ralatives from 26 families wererecruited. We used the MLPA method to detect deletion, duplication mutations and sequencing to detect pointmutations in APC and MUTYH genes. Results: APC gene mutations were detected in 26/63 patients (41.3%) and 3/37 patiens (8.1%) wereconfirmed to carry MUTYH mutations. Analyzing 117 probands of 26 families of patients, we found 62probands carrying mutations in APC or MUTYH genes (53%) and 55 probands (47%) did not carry genemutations. Conclusion: We have successfully applied sequencing and MLPA methods in detecting APC andMUTYH mutations in FAP patients. The prevalence of APC mutations is higher than MUTYH mutation.  Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM Tác giả liên lạc: PGS. TS. Nguyễn Thị Băng Sương. ĐT: 0913281386. Email: suong.ntb@umc.edu.vnHội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh 2016 231Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 201653% probands carried gene mutations, hence screening gene mutations in these objects might be of clinicalimportance. Key words: FAP, APC gene, MUTYH gene, sequencing, MLPA.ĐẶT VẤN ĐỀ soma và các bệnh nhân không có đột biến dòng mầm gen APC. Sau đó nhóm nghiên Hội chứng đa polyp tuyến gia đình cứu đã tìm ra đột biến dòng mầm ở gen(Familial Adenomatous Polyposis-FAP) là bệnh MUTYH có chức năng sửa chữa đã gây ra độtdi truyền trội trên nhiễm sắc thể thường được biến soma này và là nguyên nhân của hộimô tả lần đầu tiên vào năm 1925. Theo Frostia chứng đa polyp mới được phát hiện(1). Hộivà cộng sự, 100% bệnh nhân FAP không được chứng này được đặt tên là hội chứng đađiều trị sẽ dẫn đến ung thư đại tràng ở tuổi polyp liên quan đến gen MUTYH (MUTYH-35-40(5). Ở Mỹ, bệnh FAP có tần suất 1/10.000 associated polyposis - MAP) hay còn được– 1/6.000, ở Việt Nam hiện chưa có thống kê xem như hội chứng FAP thể lặn. Chính vì thếcụ thể về tỷ lệ mắc bệnh FAP. Trên lâm sàng, việc phát hiện các đột biến ở gen APC vàbệnh đặc trưng bởi sự hiện diện rất nhiều MUTYH là rất cần thiết để phát hiện và điềupolyp tuyến ở đại tràng, thường trên 100 trị sớm ung thư. Bên cạnh đó, đột biến ở genpolyp (khoảng 100-2000 polyp). FAP có thể APC và MUTYH là đột biến gen di truyềnxuất hiện với các triệu chứng khác như phì nên người nhà của bệnh nhân bị đột biến genđại lớp biểu mô sắc tố võng mạc, u mang quai cũng cần xét nghiệm kiểm tra có bị đột biếnhàm, u nang mỡ hoặc khối u xương lành tính. gen này hay không để phòng tránh nguy cơMột số tổn thương như u xương sọ và xương ung thư và th ...