UNG THƯ AMIĐAN

UN G TH Ư A MIĐA N K H Ẩ U CÁI1. Đại cương. Ung thư Amiđan khẩu cái là một trong những loaị ung thư vùng Tai Mũi Họng thường gặp ở Việt Nam. Bao gồm các khối u thành hố Amiđan, cũng như trụ trước, trụ sau. Trong nhiều trường hợp rất khó xác định điểm xuất phát, không rõ là từ Amiđan hay là từ các thành hố Amiđan vì chúng liên quan mật thiết với nhau. 1.1. Mô bệnh học: Amiđan có tổ chức biểu mô và mô liên kết vì vậy cấu trúc khối u...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
UNG THƯ AMIĐAN UN G TH Ư A MIĐA N K H Ẩ U CÁI1. Đại cương.Ung thư Amiđan khẩu cái là một trong những loaị ung thư vùng Tai Mũi Họng thường gặp ở ViệtNam. Bao gồm các khối u thành hố Amiđan, cũng như trụ trước, trụ sau. Trong nhiều trườnghợp rất khó xác định điểm xuất phát, không rõ là từ Amiđan hay là từ các thành hố Amiđan vìchúng liên quan mật thiết với nhau.1.1. Mô bệnh học: Amiđan có tổ chức biểu mô và mô liên kết vì vậy cấu trúc khối u ác tính củanó cũng chia thành hai nhóm ung thư biểu mô và ung thư liên kết. Loại ung thư thứ nhất th-ường hay gặp ở Việt Nam (90%), còn loại thứ hai hiếm thấy (10%).- Ung thư biểu mô Amiđan: về đại thể thường gặp là thể hỗn hợp loét thâm nhiễm, saunữa là thể tăng sinh, lo t, thâm nhiễm. Về vi thể, thường phát sinh từ biểu mô malpighi, vớimức độ biệt hoá khác nhau. Trên thực tế, độ biệt hoá không phải là một đặc tính cố định củakhối u, nó thay đổi tuz theo phương pháp và vị trí làm sinh thiết.- Loại ung thư lympho biểu mô: được miêu tả như là kết quả ung thư hoá cùng một lúc cáctổ chức biểu mô và lympho của amiđan nghĩa là vừa có hình thái một ung thư biểu mô vừa làmột sacom lympho. Loại ung thư này thường ở Amidan vòm và rất ít phát triển ở Amiđan khẩucái.- Di căn hạch: ung thư biểu mô Amiđan rất hay có di căn hạch cổ, còn với loại dạng biểu bì,thì di căn không có liên quan trực tiếp với độ biệt hoá. Ung thư lympho biểu mô cũng rất hay dicăn vào hạch. Trong thực tế ta thường phát hiện một hạch di căn ở cổ, còn bệnh tích nguyênphát ở Amiđan thì không biểu hiện rõ, có trường hợp sau 1 - 2 năm mới phát hiện thương tổn ởAmiđan. Những năm gần đây, nhiều báo cáo của các nhà ung thư học nhận xét những hạch cổcủa ung thư Amiđan có một số trường hợp ở dạng k n (kystique) vì Amiđan xuất phát từ túimang thứ hai.1.2. Dịch tễ và các yếu tố liên quan đến bệnh sinh:- Tỷ lệ mắc bênh: Trong phạm vi vùng đầu cổ thì ung thư Amiđan đứng vào hàng thứ 7, 8.Bệnh chủ yếu của nam giới, về độ tuổi hay gặp 50-70 (viện Gustave Roussy).- Các yếu tố liên quan đến bệnh sinh: một số tác giả cho rằng rượu và thuốc lá là những yếutố có liên quan mật thiết như phần lớn ung thư của đường ăn và đường thở. Cũng cần nói đếncác yếu tố kích thích mạn tính khác như khói, bụi... đối với niêm mạc. Nhiều tác giả còn cho rằngnhững người bị ung thư biểu mô vùng họng miệng thường là những người có tiền sử hút thuốcuống rượu nhiều, còn đối với loại sacom thì các yếu tố này không có liên quan gì.2. Ung thư biểu mô Amiđan.2.1. Lâm sàng.2.1.1.Triệu chứng cơ năng: ở giai đoạn bắt đầu các triệu chứng rất kín đáo và trong thực tế ngư-ời bệnh rất hiếm đến khám ở giai đoạn này. Giai đoạn này tiến triển rất lặng lẽ và kéo dài khálâu đối với một số trường hợp. Triệu chứng bắt đầu thường là nuốt khó hoặc cảm giác vướng ởmột bên họng như có dị vật nhất là lúc nuốt nước bọt, đặc điểm là cảm giác này thường cố địnhở một vị trí và một bên họng, sau đó vài tuần hoặc một vài tháng thì nuốt khó lúc ăn và dần dầnnuốt đau, đặc biệt là đau nhói lên tai. Một số bệnh nhân khi khạc có đờm lẫn ít máu.Ngoài ra có một số người bệnh khi đến khám thì như một viêm họng bán cấp hoặc như mộtviêm tấy Amiđan và qua đợt dùng kháng sinh thì hiện tượng viêm giảm nhẹ, một số người bệnhkhi đến khám chỉ vì nổi hạch cổ hoặc đôi khi do ngẫu nhiên khám sức khoẻ định kz mà pháthiện sờ thấy hạch.2.1.2. Khám lâm sàng.Giai đoạn đầu: Cần gây tê niêm mạc họng để thuận lợi cho việc khám, phát hiện thương tổn,thường có thể thấy được một vết loét bé hay lớn mang tính chất của một lo t ung thư, loét sùithường là nông, bờ hơi cứng, chạm vào dễ chảy máu. Ta cần xác định vị trí của thương tổn. Nếuthương tổn ở các đuôi hoặc mặt sau trụ trước thì dùng gương soi gián tiếp. Ngoài ra chúng taphải sờ Amiđan để đánh giá độ thâm nhiễm vào chiều sâu hoặc lan ra vùng lân cận. Trường hợpthương tổn ở vùng rãnh Amiđan lưỡi, ngoài soi khám ra cũng cần sờ vào vùng đáy lưỡi.Giai đoạn rõ rệt: Người bệnh thường đến khám ở giai đoạn này, lúc triệu chứng lâm sàng đãkhá rõ rệt: đau liên tục và nhất là lúc nuốt thì đau nhói bên tai, người bệnh không chịu đựng nổinên thường dùng các thuốc giảm đau. Ngoài ra giai đoạn này thường kèm theo bội nhiễm nênrất đau và thở thường có mùi thối, phát âm có giọng nói mũi kín hay ngậm một hạt gì ở miệng,khi khám cần xác định rõ thương tổn của Amiđan và hạch.Tổn thương Amiđan thường đã rõ rệt, ta cần đánh giá sự lan rộng, thâm nhiễm vào tổ chức lâncận. Ung thư có nhiều hình thái khác nhau:- Hình thái loét: loét có thể nông hay sâu, đáy như núi lửa, rắn, thường thâm nhiễm vàocác thành hố Amiđan.- Hình thái sùi: tăng sinh làm cho thể tích Amiđan to lên rất giống một ung thư liên kết haysacom, hình thái này thường nhạy cảm với tia xạ.- Hình thái thâm nhiễm: thể này thường lan vào phía sâu nên sờ chắc rắn.- Thể hỗn hợp: loét sùi, loét thâm nhiễm. Thường do bội nhiễm nên mầu sắc thương tổn umầu xám bẩn hoặc hoạ ...