Vai trò của nhân viên công tác xã hội trường học trong mối quan hệ với gia đình, cộng đồng và hệ thống nhà trường Việt Nam hiện nay

Bài viết trình bày thực trạng những vấn đề xã hội của học sinh, phân tích nguyên nhân, hậu quả của nó, đồng thời, phân tích vai trò và các hoạt động của nhân viên công tác xã hội (NVCTXH) trường học trong mối quan hệ với gia đình, cộng đồng xã hội và hệ thống nhà trường. Từ đó, bài báo khẳng định vai trò quan trọng và những thế mạnh đặc thù của NVCTXH trường học trong việc nâng cao hiệu quả giải quyết vấn đề xã hội của học sinh, góp phần thúc đẩy giáo dục – đào tạo những thế hệ tương lai của đất nước theo mục tiêu phát triển bền vững.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của nhân viên công tác xã hội trường học trong mối quan hệ với gia đình, cộng đồng và hệ thống nhà trường Việt Nam hiện nay JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Educational Sci., 2017, Vol. 62, Iss. 4, pp. 174-183 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn DOI: 10.18173/2354-1075.2017-0070 VAI TRÒ CỦA NHÂN VIÊN CÔNG TÁC XÃ HỘI TRƯỜNG HỌC TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI GIA ĐÌNH, CỘNG ĐỒNG VÀ HỆ THỐNG NHÀ TRƯỜNG VIỆT NAM HIỆN NAY Nguyễn Thị Mai Hồng, Vũ Hồng Nhung Khoa Công tác Xã hội, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Bài báo trình bày thực trạng những vấn đề xã hội của học sinh, phân tích nguyên nhân, hậu quả của nó; đồng thời, phân tích vai trò và các hoạt động của nhân viên công tác xã hội (NVCTXH) trường học trong mối quan hệ với gia đình, cộng đồng xã hội và hệ thống nhà trường. Từ đó, bài báo khẳng định vai trò quan trọng và những thế mạnh đặc thù của NVCTXH trường học trong việc nâng cao hiệu quả giải quyết vấn đề xã hội của học sinh, góp phần thúc đẩy giáo dục – đào tạo những thế hệ tương lai của đất nước theo mục tiêu phát triển bền vững. Từ khóa: Vấn đề xã hội của học sinh; nhân viên công tác xã hội, trường học. 1. Mở đầu Table 2. Descriptive statistics on people’s perceptions of changes in quality of life in Dinh Bang and Dong Nguyen wards Ward income Jobs Đong Urban Nguyen civilization Urban environment Social evils Valid N (listwise) Surveyed households 30 30 Minimum Maximum Average 1 1 3 3 1.4 1.66 Standard deviation 0.56 0.66 30 1 2 1.7 0.46 30 3 3 3 0 30 30 1 1 1 0 Source: processed from survey data Từ đổi mới tới nay, nền kinh tế Việt Nam liên tục tăng trưởng ở nhịp độ cao, thu nhập, đời sống của đại đa số người dân được cải thiện. Tuy vậy, nhiều vấn đề xã hội gây bức xúc cũng xuất hiện như nghèo đói, phân hoá giàu nghèo, vấn đề bạo lực gia đình, đặc biệt là bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em, vấn đề mua bán phụ nữ và trẻ em, vấn đề lao động trẻ em, vấn đề mại dâm và ma túy, vấn đề tội phạm,. . . Ngày nhận bài: 15/1/2017. Ngày nhận đăng: 24/4/2017. Liên hệ: Nguyễn Thị Mai Hồng, e-mail: maihongsw@yahoo.com.vn 174 Vai trò của nhân viên công tác xã hội trường học trong mối quan hệ với gia đình, cộng đồng... Riêng đối với nhóm tuổi học đường cũng xuất hiện nhiều vấn đề như tình trạng bạo lực học đường, vấn đề xâm hại trẻ trên mạng, tội phạm lứa tuổi vị thành niên, rào cản kì thị, phân biệt đối xử với trẻ khuyết tật, trẻ bị nhiễm và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, nguy cơ rối nhiễu tâm trí lứa tuổi học sinh tiểu học và trung học, tình trạng trẻ tự kỉ, tình trạng trẻ bị xâm hại, sao nhãng, sức ép học hành và thi cử, sự rắc rối trong tình yêu, tình bạn, trong mối quan hệ thầy trò,. . . Tất cả những vấn đề xã hội nêu trên đều để lại gánh nặng tâm lí nặng nề đối với học sinh, sinh viên. Nếu không có những biện pháp can thiệp kịp thời, giúp đỡ các em giải toả gánh nặng tâm lí thì rất có thể sẽ để lại các sang chấn tâm lí hay khủng hoảng về tinh thần, về lòng tin, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả học tập và sự phát triển bình thường của học sinh [11]. Giáo dục không chỉ là trách nhiệm của thầy cô giáo, những người làm trong ngành Giáo dục mà còn là trách nhiệm của cá nhân, gia đình và cộng đồng xã hội. Hiện nay, mối liên kết giữa các lực lượng trên đôi khi còn khá lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng đùn đẩy trách nhiệm cho nhau. Vì vậy, cần có dịch vụ kết nối giữa nhà trường, gia đình, xã hội, giúp khai thác tối đa những nguồn lực có sẵn trong cộng đồng nhằm phục vụ tốt nhất cho quá trình giáo dục [5]. Với vai trò là hoạt động nghề nghiệp chuyên môn đa dạng và hướng đến đáp ứng nhu cầu, quyền lợi đa dạng và chính đáng của học sinh, gia đình, nhà trường và cộng đồng xã hội, CTXH trường học tham gia cung cấp các dịch vụ trực tiếp vi mô như tham vấn, tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh, gia đình, đến các hoạt động trung mô tại trường học, cộng đồng, và các hoạt động vĩ mô như phát triển chính sách liên quan đến xây dựng môi trường gia đình, hệ thống nhà trường và cộng đồng tạo sự phát triển lành mạnh cho học sinh [7]. Góp phần hiệu quả giải quyết những vấn đề xã hội của học sinh phổ thông, gia đình, cộng đồng và hệ thống nhà trường chính là nhờ công tác của NVTCXH trường học. 2. 2.1. Nội dung nghiên cứu Một số vấn đề xã hội của học sinh phổ thông hiện nay – thực trạng, nguyên nhân và hậu quả 2.1.1. Một số vấn đề xã hội của học sinh hiện nay Trong điều kiện kinh tế – xã hội ngày càng phát triển, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, các vấn đề xã hội đối với học sinh ngày càng phức tạp, nhà trường hiện nay đang phải đối diện và giải quyết nhiều vấn đề trong trường học như: - Bạo lực học đường: Bạo lực học đường hiện nay đang gia tăng nhanh chóng cả về số lượng và mức độ nguy hiểm ở cả hai loại hình: Bạo lực theo chiều dọc: thầy cô giáo với học sinh và ngược lại; Bạo lực theo chiều ngang: giữa học sinh với nhau. Năm học 2012 – 2013 có 1600 vụ đánh nhau giữa học sinh (5 ngày/vụ); 5200 học sinh thì có 1 vụ đánh nhau; 11.000 học sinh t ...