Vấn đề giới trong các dân tộc ít người ở Sơn La, Lai Châu hiện nay - Lê Thị Qúy

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Vấn đề giới trong các dân tộc ít người ở Sơn La, Lai Châu hiện nay" dưới đây, nội dung bài viết trình bày về vấn đề giới, giới và vấn đề lập kế hoạch phát triển thôn bản, tình hình và kết quả phát triển thôn bản. Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vấn đề giới trong các dân tộc ít người ở Sơn La, Lai Châu hiện nay - Lê Thị QúyX· héi häc sè 1 (85), 2004 43 VÊn ®Ò giíi trong c¸c d©n téc Ýt ng−êi ë S¬n La, Lai Ch©u hiÖn nay Lª ThÞ Quý 1. T×nh h×nh chung ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®a d©n téc víi 54 téc ng−êi, trong ®ã cã 53 d©n técthiÓu sè. H¬n 1/2 d©n téc thiÓu sè ë c¸c tØnh vïng nói phÝa B¾c nh− Tµy, Th¸i, Nïng,Dao, H’M«ng, M−êng, Kh¬ Mó... D©n téc Tµy ®«ng nhÊt, chiÕm kho¶ng 15% d©n sèc¶ n−íc. Còng cã téc ng−êi kh«ng ®Õn 2000 - 3000 ng−êi. D©n téc sinh sèng ë khu vùccã ®Þa h×nh cao nhÊt lµ H’M«ng, Dao. T©y Nguyªn cã kho¶ng 20 d©n téc nh− GiaLai, £ §ª, Ba Na, GiÐ Triªng, STiªng... ë mét sè d©n téc, nÒn kinh tÕ cßn mang nÆngtÝnh tù cÊp tù tóc, vÉn cßn d©n téc du canh, du c−, tr×nh ®é s¶n xuÊt thÊp kÐm. C¸ch×nh thøc gia ®×nh cña c¸c d©n téc theo 3 lo¹i: phô hÖ, mÉu hÖ vµ song hÖ (1). Nghiªn cøu nµy kh«ng ®Ò cËp ®Õn c¶ ba lo¹i h×nh trªn mµ chØ tËp trung vµomèi quan hÖ giíi ë mét sè d©n téc theo phô hÖ ë vïng nói phÝa B¾c, ®iÓn h×nh lµ S¬nLa, Lai Ch©u. N»m trong ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu ®¸nh gi¸ Dù ¸n ph¸t triÓn n«ngth«n S¬n La, Lai Ch©u cña EU, chóng t«i ®· tiÕn hµnh pháng vÊn s©u h¬n 200 ng−êivµ pháng vÊn nhãm tËp trung (32 nhãm). Ng−êi ®−îc pháng vÊn lµ nh©n d©n ë c¸chuyÖn §iÖn Biªn, TuÇn Gi¸o, §iÖn Biªn §«ng cña tØnh Lai Ch©u vµ huyÖn S«ng M·cña tØnh S¬n La. Ngoµi ra, chóng t«i cßn pháng vÊn c¸n bé l·nh ®¹o chÝnh quyÒn ®Þaph−¬ng, ®¹i diÖn c¸c ®oµn thÓ t¹i ®Þa ph−¬ng, Héi Liªn hiÖp Phô n÷ tØnh vµ c¸c x·,c¸n bé mét sè c¬ quan chøc n¨ng cña tØnh, huyÖn nh− Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓnn«ng th«n bao gåm Côc b¶o vÖ thùc vËt, Trung t©m khuyÕn n«ng, c¬ quan Thñy lîi,H¹t KiÓm l©m, Ng©n hµng chÝnh s¸ch x· héi Lai Ch©u… (2) Bµi viÕt d−íi ®©y lµ métphÇn trong B¸o c¸o tæng thÓ cña chóng t«i. 2. VÒ mèi quan hÖ giíi Môc tiªu chÝnh cña nghiªn cøu nµy lµ xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè giíihiÖn nay ë S¬n La, Lai Ch©u, sù thay ®æi mèi quan hÖ giíi d−íi ¶nh h−ëng cña chÝnhs¸ch cña §¶ng, Nhµ n−íc vµ c¸c Dù ¸n ph¸t triÓn, cô thÓ lµ møc ®é thÓ hiÖn giíitrong LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n. Nghiªn cøu nµy còng xem xÐt møc ®é, hiÖuqu¶, tiÒm n¨ng sù tham gia cña nam vµ n÷ trong mét sè ®Þa ph−¬ng vµo c¸c Dù ¸nph¸t triÓn còng nh− sù h−ëng thô cña hä tõ lîi Ých mµ Dù ¸n mang l¹i. Trªn c¬ së®ã, chóng t«i ®−a ra c¸c khuyÕn nghÞ mang tÝnh kh¶ thi ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c khÝa Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn44 VÊn ®Ò giíi trong c¸c d©n téc Ýt ng−êi ë S¬n La, Lai Ch©u hiÖn nayc¹nh vÒ giíi sÏ ®−îc xem xÐt trong t−¬ng lai. Nghiªn cøu còng chó träng tíi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ, nh÷ng khã kh¨n vµthuËn lîi trong viÖc thùc hiÖn b×nh ®¼ng giíi ë ®Þa ph−¬ng, kh¶ n¨ng vµ xu h−ínggi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Ó kh«ng chØ n©ng cao n¨ng lùc tham gia cña nh©n d©n vµo sù ph¸ttriÓn kinh tÕ - x· héi ë c¸c ®Þa ph−¬ng mµ cßn gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng cña hä . 2.1. §iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi, v¨n hãa S¬n La, Lai Ch©u lµ hai tØnh thuéc vïng nói T©y B¾c ViÖt Nam. NÒn kinh tÕchñ yÕu lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, khai th¸c l©m nghiÖp mang tÝnh chÊt tù cÊp tù tóc.Lai Ch©u cã diÖn tÝch gÇn 17.000km2, d©n sè 61 v¹n ng−êi, mËt ®é 36 ng−êi/1km2, cã12 huyÖn thÞ, 156 x·, ph−êng, 2000 phè b¶n vµ 100 ngµn hé d©n. §Êt ®ai réng nh−ngdiÖn tÝch ®Êt trång lóa n−íc rÊt nhá. Tõ bao ®êi nay, n«ng d©n ®· ph¶i lao ®éng rÊtvÊt v¶ víi c¸c c«ng cô th« s¬, tr×nh ®é s¶n xuÊt thÊp kÐm vµ ®iÒu kiÖn thiªn nhiªnkh¾c nghiÖt v× vËy møc sèng cña nh©n d©n rÊt thÊp. §©y lµ hai trong sè nh÷ng tØnhnghÌo nhÊt n−íc. Khi ®Êt n−íc ®i vµo kinh tÕ thÞ tr−êng, so víi c¸c vïng kh¸c, vïngcao T©y B¾c nãi chung vµ S¬n La, Lai Ch©u nãi riªng ®· chuyÓn biÕn rÊt chËm. KiÕnthøc vÒ thÞ tr−êng cña nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ phô n÷ rÊt h¹n chÕ. S¬n La, Lai Ch©u lµvïng cã nhiÒu d©n téc sinh sèng nh− Kinh, Th¸i, Lµo, H’M«ng, Kh¬ Mó. MÆc dï ®·cã nh÷ng giao l−u vµ ¶nh h−ëng lÉn nhau vÒ kinh tÕ vµ v¨n hãa gi÷a c¸c d©n técnh−ng nh×n chung mçi d©n téc l¹i cã tr×nh ®é s¶n xuÊt, møc sèng vµ b¶n s¾c v¨n hãariªng. Ch¼ng h¹n nh− nhãm d©n téc c− tró ë vïng thÊp h¬n nh− ng−êi Th¸i, Dao,Lµo gÇn c¸c trung t©m kinh tÕ, v¨n hãa, ®−êng giao th«ng kh«ng qu¸ khã kh¨n nªncã møc sèng cao h¬n c¸c d©n téc ë trªn nói cao nh− ng−êi H’M«ng, Kh¬ Mó. Sù h¹nchÕ vÒ giao th«ng, th«ng tin vµ kh¶ n¨ng giao tiÕp víi x· héi bªn ngoµi cµng lµm chotÝnh tù cÊp tù tóc cña c¸c nhãm ng−êi nµy nÆng nÒ h¬n. ThÝ dô, ng−êi Kh¬ Mó cãthãi quen kiÕm ¨n theo kiÓu h¸i l−îm tõng ngµy, tõng tuÇn mµ kh«ng biÕt ®Ó dµnh,lo xa nh− ng−êi Kinh vµ ng−êi Th¸i v× vËy ®êi sèng cßn rÊt khã kh¨n. HiÖn nay, tû lÖnh÷ng ng−êi kh«ng biÕt tiÕng phæ th«ng trong c¸c d©n téc cßn kh¸ cao, ngay c¶ nhiÒutr−ëng b¶n còng kh«ng biÕt ch÷. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ch−¬ng tr×nh vËn ®éng ®Þnhcanh ®Þnh c− cña nhµ n−íc ®· gióp nhiÒu céng ®ång ...