Vận dụng nguyên tắc phân loại tài liệu trong khung phân loại thập phân Dewey

Bài viết trình bày một số nguyên tắc và quy tắc của khung phân loại thập phân Dewey. Bằng phương pháp phân tích kết quả khảo sát trên mục lục truy cập công cộng trực tuyến của Thư viện trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh, bài viết nhận diện một số hạn chế trong công tác phân loại tài liệu cũng như quá trình vận dụng các nguyên tắc, quy tắc phân loại cụ thể trong thư viện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng nguyên tắc phân loại tài liệu trong khung phân loại thập phân DeweyCHIA SẺ KINH NGHIỆMVẬN DỤNG NGUYÊN TẮC PHÂN LOẠI TÀI LIỆUTRONG KHUNG PHÂN LOẠI THẬP PHÂN DEWEY(Từ thực tiễn phân loại tài liệu của Thư viện trườngĐại học KHXH&NV, ĐHQG Tp. Hồ Chí Minh)ThS Bùi Hà PhươngTrường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí MinhTóm tắt: Bài viết trình bày một số nguyên tắc và quy tắc của khung phân loại thậpphân Dewey. Bằng phương pháp phân tích kết quả khảo sát trên mục lục truy cập côngcộng trực tuyến của Thư viện trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Tp. Hồ ChíMinh, bài viết nhận diện một số hạn chế trong công tác phân loại tài liệu cũng như quátrình vận dụng các nguyên tắc, quy tắc phân loại cụ thể trong thư viện.Từ khoá: Nguyên tắc; quy tắc; DDC; phân loại; thư việnThe application of Dewey Decimal Classification Rules at the Library of theUniversity of Social Sciences and Humanities, Vietnam National University,Ho Chi Minh CityAbstract: The article introduces Dewey Decimal Classification Standards and Rules.Based on the survey results on the online access index of the library of the Universityof Social Sciences and Humanities, Vietnam National University, Ho Chi Minh City,it identifies some limitations in classifying documents as well as in applying specificclassification standards and rules at the library.Keywords: Standards; rules; DDC; classification; libraryMở đầuphân loại tài liệu nói chung, việc lựa chọnký hiệu phân loại (KHPL) nói riêng, dẫnđến việc các mức độ chi tiết, bao quát củaKHPL khác nhau. Chẳng hạn, người cánbộ phân loại (CBPL) có thể dựa vào đốitượng, diện phục vụ của thư viện để lựachọn KHPL ở mức độ tổng quát hay cụ thể.Dù ở cách thức thực hiện công tác phân loạitài liệu như thế nào, thì việc tuân thủ cácnguyên tắc chung cũng như quy tắc cụ thểcủa DDC thực sự cần thiết.Đối với bất kỳ hoạt động nghiệp vụnào cũng đều tuân thủ những nguyên tắcnhất định, công tác phân loại tài liệu cũngkhông là ngoại lệ. Mỗi khung phân loại đềucó những nguyên tắc chung và nguyên tắcriêng hay là các quy tắc. Hiện nay, hầu hếtthư viện đại học đều sử dụng khung phânloại thập phân Dewey (gọi tắt là DDC) đểphân loại tài liệu cho thư viện. Tuỳ thuộcvào điều kiện, yếu tố khác nhau của thưviện, như: nguồn nhân lực, kinh phí, côngTrong khung phân loại DDC, nguyêncụ phân loại, công cụ hỗ trợ phân loại, diện tắc chung và quy tắc cụ thể đã được tíchphục vụ, v.v... mà ảnh hưởng đến công tác hợp ngay trong chính bộ công cụ phân loại38 | THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 4/2016CHIA SẺ KINH NGHIỆMmà thư viện áp dụng, và có một số công bốkhoa học, bài viết đề cập đến những nguyêntắc, quy tắc này. Tuy nhiên, việc vận dụngnguyên tắc đã thực sự phù hợp, hay tínhđảm bảo sự thống nhất trong thư viện ởmức độ nào là một trong những vấn đề ítđược đề cập đến một cách đầy đủ. Do vậy,trên cơ sở phân tích một số kết quả khảosát KHPL của thư viện trường Đại họcKHXH&NV, Đại học Quốc gia Tp. Hồ ChíMinh, bài viết cung cấp góc nhìn chi tiếthơn về việc vận dụng nguyên tắc phân loạichung và quy tắc cụ thể của khung DDC, từđó góp phần cung cấp cách đánh giá thực tếvận dụng nguyên tắc vào công tác phân loạicủa thư viện Việt Nam hiện nay.những nguyên tắc chung, cơ bản nhất củaquá trình phân loại. Nguyên tắc chungtrong phân loại tài liệu được hiểu là tập hợpcác quy tắc được sử dụng chung cho hầuhết các khung phân loại, không phân biệtbảng phân loại áp dụng cụ thể nào. Nguyêntắc này giúp CBPL có thể hiểu rõ và thựchiện một cách cơ bản và khái quát nhất khibắt đầu vào công tác phân loại tài liệu. Việcđảm bảo thực hiện các nguyên tắc chungtrong phân loại giúp CBPL hiểu được cácbước để có thể xác định được KHPL phùhợp với từng bảng phân loại mà thư việnđang sử dụng. Trong nguyên tắc phân loạichung gồm có nguyên tắc chủ yếu, nguyêntắc trực diện, nguyên tắc ưu tiên [5] với mỗiVận dụng và tuân thủ những nguyên tắc, nguyên tắc có những ý nghĩa và yêu cầuquy tắc có những ý nghĩa nhất định như nhất định đối với CBPL.đảm bảo tính thống nhất trong quá trìnhNguyên tắc chủ yếu là nguyên tắc chungphân loại, cũng như liên quan đến chất đầu tiên trong công tác phân loại tài liệu màlượng sản phẩm của quá trình phân loại. mỗi CBPL phải tuân thủ. Mỗi tài liệu thườngNgoài ra, một lợi ích khác giúp các thư viện gồm nội dung và các khía cạnh nghiên cứucó thể góp phần trao đổi, chia sẻ dữ liệu như loại hình, công dụng, ngôn ngữ, hìnhtrong và ngoài hệ thống thư viện. Và đặc thức,... của tài liệu. Nguyên tắc chủ yếu đòibiệt, sản phẩm của quá trình phân loại cũng hỏi CBPL phải căn cứ vào nội dung tài liệu,góp phần thể hiện sự chuyên nghiệp và thể sau đó căn cứ vào các khía cạnh nghiên cứuhiện được trình độ chuyên môn của đội khác trong quá trình phân loại. Hay nóingũ CBPL trong thư viện, từ đó giúp khẳng cách khác, nguyên tắc chủ yếu đòi hỏi khiđịnh vị thế của thư viện cũng như tạo dựng phân loại tài liệu, CBTV phải phân loại nộihình ...