Vận dụng tri thức văn học sử trong dạy đọc – hiểu truyện, kí Việt Nam hiện đại ở trường trung học phổ thông

Bài viết nêu lên mối quan hệ gắn bó, tác động qua lại giữa hai bộ phận tri thức văn học sử và tri thức đọc - hiểu truyện, kí Việt Nam hiện đại. Cơ sở vận dụng tri thức văn học sử trong dạy đọc - hiểu truyện, kí Việt Nam hiện đại ở trường THPT trên cả ba phương diện: Lí luận, phương pháp, thực tiễn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng tri thức văn học sử trong dạy đọc – hiểu truyện, kí Việt Nam hiện đại ở trường trung học phổ thông VẬN DỤNG TRI Trường THCS Hoa Sơn, THỨC VĂN HỌC SỬ Anh Sơn, Nghệ An TRONG DẠY ĐỌC – HIỂU TRUYỆN, KÍ Điện thoại: 0904958863 VIỆT NAM HIỆN Email: ĐẠI Ở TRƢỜNG Ledungle19@gmail.com TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ThS. LÊ THỊ DUNG TÓM TẮT Bài viết nêu lên mối quan hệ gắn bó, tác động qua lại giữa hai bộ phận tri thức văn học sửvà tri thức đọc - hiểu truyện, kí Việt Nam hiện đại. Cơ sở vận dụng tri thức văn học sử trong dạyđọc - hiểu truyện, kí Việt Nam hiện đại ở trường THPT trên cả ba phương diện: lí luận, phươngpháp, thực tiễn. Thực trạng vấn đề vận dụng tri thức văn học sử vào dạy đọc - hiểu truyện, kí Việtnam hiện đại trong nhà trường THPT hiện nay. Trên cơ sở đó đề xuất phương pháp, cách thứcvận dụng tri thức văn học sử trong dạy đọc hiểu truyện, kí Việt Nam hiện đại ở trường THPT. Từ khóa: vận dụng, tri thức, văn học sử, truyện, kí, Việt Nam, trường THPT, hiện đại ABSTRACT Applying knowlegdge of historical literature in instruction on reading – comprehension of modern Vietnamese stories and notes at high schools The article points out the close relationship and interaction between two parts ofknowledge: historical literature and reading - comprehension of modern Vietnamese stories andnotes. The base to apply knowledge of historical literature in teaching reading – comprehension ofmodern Vietnamese stories and notes at high schools is in terms of three aspects: theory, methodand practice. According to the actual situation, the article suggest methods and ways of suchapplication. Key words : Application, knowledge, historical literature, story, note, Vietnam, highschool, modern1. Mối quan hệ giữa hai bộ phận tri thức văn học sử và đọc - hiểu truyện, kí ViệtNam hiện đại 548 “Lịch sử văn học còn gọi là văn học sử, một bộ môn của khoa nghiên cứu vănhọc có nhiệm vụ nghiên cứu quá khứ của văn học, gồm qui luật sinh thành và phát triểncủa các hiện tượng và quá trình văn học diễn ra trong những điều kiện xã hội - lịch sửnhất định.” [9, 40]. Nội dung chương trình Ngữ văn THPT bao gồm nhiều bộ phận trithức, trong đó có bộ phận tri thức về Văn học sử. Trước đây ở chương trình cũ, văn học sử giữ vai trò độc tôn, chi phối toàn bộnội dung, cấu trúc của bộ môn Văn. Khi đó tri thức văn học sử là đích hướng đến củagiáo viên và học sinh trong tất cả các bài học ở bộ môn Văn. Ngày nay, trên tinh thầnđổi mới giáo dục phổ thông, bộ môn Văn THPT được biên soạn lại theo nguyên tắc tíchhợp, trong đó ở phân môn Văn học, các văn bản được sắp xếp theo tiến trình thể loại.Trình tự lịch sử văn học dân tộc vẫn được chú ý trong sự đối sánh với văn học nướcngoài song tiêu chí loại thể được chú trọng hơn. Do đó tri thức văn học sử không còngiữ vai trò chủ đạo trong hệ thống tri thức Ngữ văn như trong chương trình cũ mà trởthành tri thức công cụ cho giáo viên và học sinh vận dụng trong hoạt động đọc - hiểunhằm phát hiện và chiếm lĩnh giá trị bên trong của văn bản. Truyện, kí Việt Nam hiện đại gắn với một chặng đường đầy biến động của dântộc ta, cho đến ngày hôm nay nó vẫn luôn theo sát và phản ánh kịp thời từng bước tiếncủa lịch sử, xã hội, con người bằng những phương tiện và thế mạnh mang tính đặc thùcủa ngôn từ nghệ thuật. Do tác động và yêu cầu của lịch sử, sự biến động về xã hội, vănhóa, đời sống con người trong gần một thể kỉ qua, đã tạo nên mối quan hệ gắn bó tựnhiên giữa bộ phận văn học này với tri thức văn học sử. Vì vậy, trong dạy đọc - hiểutruyện, kí Việt Nam hiện đại ở chương trình Ngữ văn THPT, tri thức văn học sử sẽ làmột trong những công cụ hữu hiệu mà giáo viên có thể vận dụng để định hướng cho họcsinh tìm đến được với những giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc của văn bản một cáchtoàn diện và khoa học.2. Cơ sở vận dụng tri thức văn học sử trong dạy đọc - hiểu truyện, kí Việt Namhiện đại ở trường THPT2.1. Về mặt lí luận N.Séc-nư-sép-xki đã nói: “Không có lịch sử của đối tượng thì không có lí luậnvề đối tượng đó”. Sự ra đời, tồn tại của một tác phẩm, một thể loại, trào lưu, khuynhhướng văn học,... đều nằm trong tiến trình phát triển chung của nền văn học nước nhàvà chịu sự chi phối của những điều kiện lịch sử ...