Văn hóa và sự kế thừa văn hóa trong việc chia thừa kế ở nông thôn đồng bằng sông Hồng hiện nay - Nguyễn Đức Tuyến

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Văn hóa và sự kế thừa văn hóa trong việc chia thừa kế ở nông thôn đồng bằng sông Hồng hiện nay" dưới đây để nắm bắt được tiêu chí so sánh, phân tích, đối chiếu văn hóa và sự kế thừa văn hóa trong việc chia thừa kế ở nông thôn đồng bằng sông Hồng hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn hóa và sự kế thừa văn hóa trong việc chia thừa kế ở nông thôn đồng bằng sông Hồng hiện nay - Nguyễn Đức Tuyến48 X· héi häc thùc nghiÖm X· héi häc sè 3 (59), 1997V¨n hãa vµ sù thõa kÕ v¨n hãatrong viÖc chia thõa kÕë n«ng th«n ®ång b»ng s«ng Hång hiÖn nay NguyÔn §øc TruyÕn Theo c¸ch nh×n x· héi häc, v¨n ho¸ kh«ng chØ thuéc vÒ thÕ giíi tinh thÇn cña con ng−êi,nh− lµ nh÷ng ho¹t ®éng cña trÝ tuÖ hay lµ kÕt qu¶ cña chÝnh nh÷ng ho¹t ®éng ®ã, mµ ng−êi tath−êng thÊy qua nh÷ng ho¹t ®éng v¨n ho¸, t− t−ëng hay nghÖ thuËt, cña nh÷ng ng−êi cã tr×nh ®é,chuyªn gia, nhµ khoa häc, chÝnh kh¸ch hay c¸c v¨n nghÖ sÜ. D¹ng thøc v¨n ho¸ nµy lµ mét biÓuhiÖn dÔ thÊy cña v¨n ho¸, mµ ng−êi ta gäi nã lµ hµnh vi mang tÝnh biÓu ®¹t, hay cßn gäi lµ v¨nho¸ h÷u h×nh. Mét c¸ch phæ biÕn h¬n, nh−ng l¹i khã thÊy h¬n,v¨n ho¸ cã mÆt ngay c¶ trongho¹t ®éng vËt chÊt b×nh th−êng nhÊt cña nh÷ng con ng−êi b×nh th÷êng, trong c¸ch c¶m nhËn, t−duy, ®¸nh gi¸ vµ hµnh ®éng cña hä, víi t− c¸ch lµ nh÷ng nguyªn t¾c øng xö, mµ ng−êi ta biÓuhiÖn qua chÝnh nh÷ng hµnh ®éng ®ã. Nh÷ng nguyªn t¾c øng xö nµy, vèn ®−îc h×nh thµnh trongnh÷ng m«i tr−êng x· héi nhÊt ®Þnh, tõ gia ®×nh, nhãm, céng ®ång tíi c¸c quan hÖ x· héi rénglãn h¬n mµ c¸ nh©n Ýt nhiÒu ®· sèng vµ tham gia vµo ®ã. Nh÷ng m«i tr−êng x· héi nµy kh«ng chØcho thÊy c¸c quan hÖ cÊu tróc gi÷a nh÷ng c¸ nh©n vµ nhãm, mµ ®iÒu c¨n b¶n lµ chóng cßn ¸p®Æt nh÷ng m« h×nh øng xö kh¸c nhau g¾n liÒn víi vÞ trÝ cña tõng c¸ nh©n hay nhãm Êy. Nh÷ngm« h×nh nµy n¶y sinh tõ chÝnh nh÷ng ®ßi hái cña tån t¹i x· héi, víi t− c¸ch lµ nh÷ng thùc thÓ x·héi cã tæ chøc, ®Ó tån t¹i vµ tr−êng tån trong kh«ng gian vµ thêi gian. V× thÕ, nh÷ng m« h×nh øngxö nµy mang tÝnh ®Þa vùc vµ lÞch sö. Tuy nhiªn, sù tiÕp nhËn nh÷ng m« h×nh øng xö Êy cßn tuú thuéc vµo n¨ng lùc, ý chÝ vµ ®Æc®iÓm x· héi, mµ c¸c c¸ nh©n cã ®−îc víi t− c¸ch lµ nh÷ng ng−êi tiÕp nhËn v¨n ho¸, trong mét m«itr−êng x· héi-v¨n ho¸ nhÊt ®Þnh. V¨n ho¸ tõ ®ã võa thÓ hiÖn ra nh− lµ ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh vµm«i tr−êng v¨n ho¸ cña c¸c c¸ nh©n, võa nh− lµ phong c¸ch sèng, n¨ng lùc v¨n ho¸ cña chÝnhnh÷ng c¸ nh©n Êy. Nhµ x· héi häc Ph¸p Pierre Bourdieu coi nh÷ng cÊu tróc x· héi(les champs) tõ®ã h×nh thµnh nªn m«i tr−êng v¨n ho¸ lµ c¸i lÞch sö t¹o nªn sù vËt (L’histoire faites choses),cßn c¸i phong c¸ch v¨n ho¸ c¸ nh©n (l’habitus) lµ c¸i lÞch sö t¹o nªn con ng−êi (L’histoire faitcorps). Nh− thÕ v¨n ho¸ võa lµ c¸i thµnh tè c¬ b¶n t¹o dùng nªn ®êi sèng x· héi, võa lµ c¸i biÓu®¹t cho chÝnh nã. Nã lµ sù thèng nhÊt gi÷a x· héi vµ c¸ nh©n, gi÷a ho¹t ®éng vËt chÊt víi ho¹t®éng tinh thÇn, gi÷a suy nghÜ vµ hµnh ®éng vµ gi÷a kh¶ n¨ng vµ hiÖn thùc, th«ng qua sù gi¸ms¸t, ®iÒu chØnhvµ ®Þnh h−íng hµnh vi ë mçi c¸ nh©n. C¸c nguyªn t¾c øng xö vµ m« h×nh v¨n ho¸®ã, vèn ®−îc coi lµ v¨n ho¸ v« h×nh g¾n víi mçi m«i tr−êng x· héi vµ nhãm nµy th−êng ®−îc c¸cnhµ nh©n chñng häc ®Æt trong kh¸i niÖm phong c¸ch sèng. Do g¾n liÒn víi nh÷ng ®ßi hái cña tån t¹i x· héi, v¨n ho¸-phong c¸ch sèng chØ biÕn ®æi,khi cã sù biÕn ®æi cña c¸c quan hÖ x· héi cïng víi nh÷ng hÖ thèng biÓu tr−ng cña chóng. §Æctr−ng truyÒn thèng cña c¸c biÓu hiÖn v¨n ho¸, do ®ã ph¶n ¸nh tÝnh Ýt biÕn ®æi cña c¸c quan hÖ x· Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn NguyÔn §øc TruyÕn 49héi. TÊt nhiªn, còng nh− c¸c quan hÖ x· héi, v¨n ho¸ lu«n lu«n biÕn ®æi, song c¸i tr−êng tån haytÝnh liªn tôc cña mét sè thµnh tè v¨n ho¸ lu«n ph¶n ¸nh sù tr−êng tån cña c¸c quan hÖ x· héi cãtÝnh cÊu tróc. C¸c quan hÖ x· héi cã tÝnh cÊu tróc nµy trong n«ng th«n ®ång b»ng s«ng HångchÝnh lµ c¸c quan hÖ gia téc, lµng x· vµ gi÷a c¸c céng ®ång lµng x· ®Þa ph−¬ng víi Nhµ n−íc trung−¬ng trong c¸c mèi quan hÖ quèc gia hay d©n téc. Vµo thêi kú hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp 1960-1980,c¸i cÊu tróc bªn trong cña mçi céng ®ång nµy bÞ chi phèi bëi c¸c quan hÖ kinh tÕ-chÝnh trÞ nªn cãchiÒu h−íng bÞ kiÒm chÕ, do gia ®×nh kh«ng cßn lµ ®¬n vÞ kinh tÕ x· héi trùc tiÕp. §éi s¶n xuÊt,hîp t¸c x· vµ c¸c ®oµn thÓ x· héi chÝnh thøc míi lµ nh÷ng ®¬n vÞ cÊu tróc ®iÒu tiÕt hµnh vi cña c¸cc¸ nh©n. V¨n ho¸ gia téc, lµng xãm trong nh÷ng n¨m th¸ng Êy cã phÇn mê ®i trøoc lý t−ëng x· héichñ nghÜa vµ môc tiªu ®éc lËp d©n téc. Khi c«ng cuéc §æi míi ®−îc tiÕn hµnh trong n«ng th«n, chÝnh kho¸n hé ®· kh«i phôc l¹ivÞ trÝ kinh tÕ x· héi cña kinh tÕ hé gia ®×nh vµ c¸c quan hÖ gia ®×nh g¾n liÒn víi nã. Do ®Æc ®iÓmcña kinh tÕ hé n«ng d©n lµ dùa vµo lao ®éng gia ®×nh lµ chÝnh, nªn viÖc tæ chøc l¹i c¸c quan hÖ gia®×nh trong khu«n khæ gia téc trë nªn mét ®ßi hái cÊp thiÕt c¶ vÒ tÇm vãc lÉn qui m« cña nã. NhÊtlµ khi hé n«ng d©n hiÖn nay cßn cã qu¸ nhiÒu khã kh¨n c¶ vÒ tiÒn vèn, c«ng cô s¶n xuÊt, søc lao®éng tËp trung cao khi mïa vô, kÜ thuËt míi víi kinh nghiÖm s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng ti ...