Vật lý 10 nâng cao - LỰC MA SÁT

Kiến thức - Hiểu được những đặc điểm của lực ma sát trượt và ma sát nghỉ. - Viết được biểu thức của lực ma sát trượt và ma sát nghỉ. 2. Kỹ năng Biết vận dụng các biểu thức để giải thích các hiện tượng thực tế có liên quan tới ma sát và giải các bài tập.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vật lý 10 nâng cao - LỰC MA SÁT LỰC MA SÁTA - MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Hiểu được những đặc điểm của lực ma sát trượt và ma sát nghỉ. - Viết được biểu thức của lực ma sát trượt và ma sát nghỉ. 2. Kỹ năng Biết vận dụng các biểu thức để giải thích các hiện tượng thực tế có liênquan tới ma sát và giải các bài tập.B - CHUẨN BỊ 1. Giáo viên Chuẩn bị các thí nghiệm ở hình H 20.1, H 20.2 SGK; một vài loại ổ bi. 2. Học sinh Ôn lại kiến thức về lực. 3. Gợi ý ứng dụng CNTT - Chuẩn bị một số câu hỏi trắc nghiệm có liên quan tới lực ma sát. - Chuẩn bị một số đoạn video về tác dụng của lực ma sát.C - TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1 (......phút): Kiểm tra bài cũ Hoạt động của học sinh Sự trợ giúp của giáo viên- Trả lời câu hỏi: Thế nào là lực - Nêu câu hỏiđàn hồi? Điều kiện xuất hiện lực - Nhận xét câu trả lời và cho điểmđàn hồi? - Yêu cầu HS cho một vài ứng dụng của- Phát biểu định luật Húc lực đàn hồi- Ứng dụng của lực đàn hồi - Nhận xét câu trả lời. Hoạt động 2 (......phút): Tìm hiểu về 3 loại lực ma sát: nghỉ, trượt, lăn vàđiều kiện xuất hiện của chúng.Hoạt động của học sinh Sự trợ giúp của giáo Bi ghi viên- Xem tranh trong SGK. - Yêu cầu HS quan sát 1. Lực ma sát trượtGiải thích tác dụng của hình ảnh mô tả chuyển * Điều kiện xuất hiện:băng chuyền vận chuyển động của băng chuyền khi một vật chuyểnthan. trên bến than Cửa động trượt trên bề mặt Ông. của một vật khác thì bề - Gợi ý lực đã giữ cho mặt tc dụng ln vật (ở than trên băng chuyển chổ tiếp xúc) một lực- Đọc SGK, phần 1 động ma sát trượt cản trở- Trả lời câu hỏi C1 - Yêu cầu HS đọc chuyển động của vật- Đọc SGK, phần 2 phần 1 SGK trên bề mặt vật đó.- Trả lời câu hỏi C2 - Nêu câu hỏi C1 SGK * Đặc điểm của lực ma - Nhận xét câu trả lời sát trượt:- Xem bảng hệ số ma sát - Yêu cầu HS đọc - Lực ma sát trượt táctrong SGK, rút ra nhận phần 2 SGK dụng lên một vật luônxét. - Nêu câu hỏi C2 SGK cùng phương và ngược - Nhận xét câu trả lời chiều với vận tốc tương- Đọc SGK phần 3, so - Yêu cầu HS quan sát đối của vật ấy đối vớisánh giữa ma sát trượt và bảng hệ số ma sát và vật kia.ma sát lăn cho nhận xét. - Độ lớn cuả lực ma sát - Yêu cầu HS đọc trượt không phụ thuộc phần 3 SGK vào diện tích mặt tiếp - Nêu câu hỏi so sánh xúc, không phụ thuộc giữa ma sát trượt và vào tốc độ của vật mà ma sát lăn. chỉ phụ thuộc vào tính - Nhận xét câu trả lời. chất của các mặt tiếp xúc (có nhẩn hay không, làm bằng vật liêu gì). - Lực ma sát trượt tỉ lệvới áp lực N: Fmst   t N* Hệ số ma st trượt:- Hệ số tỉ lệ  t gọi là hệsố ma sát trượt.  tkhông có đơn vị.- Hệ số ma sát trượt phụthuộc vào tính chất củacác mặt tiếp xúc.2. Lực ma st nghỉ.* Điều kiện xuất hiện:Lực ma sát nghỉ chỉ xuấthiện khi có ngoại lực tácdụng lên vật. Ngoại lựcnày có xu hướng làmcho vật chuyển độngnhưng chưa đủ thắnglực ma sát.* Đăc điểm của lực masát nghỉ - Gi cuả Fmsn luơn nằmtrong mặt phẳng tiếp xcgiữa hai vật. - Fmsn ngược chiều vớingoại lực tác dụng vàovật.- Lực ma sát nghỉ luôncân băng với ngoại lựctác dụng lên vật. Độ lớnlực ma sát nghỉ tỷ lệ vớiáp lực vuông góc N củavật lên bề mặt (hoặcphản lực pháp tuyến tácdụng lên vật).Fmsn   n .N . Với  n : hệ số masát nghỉ, no không cóđơn vị.  n phụ thuộcvào nhiều yếu tố nhưbản chất của hai mặttiếp xúc, các điều kiệnvề bề mặt. Trong nhữngđiều kiện không cần độchính xác cao, co thể lấyn  t3. Lực ma sát lăn* Điều kiện xuất hiện:Lực ma sát lăn xuất hiệnkhi một vật lăn trên bềmặt vật khác và cản trởchuyển động của vật.* Đặc điểm: Lực ma sát lăncủng tỷ lệ với áp lực Ngiống như lực ma sáttrượt, nhưng hệ số masát lăn nhỏ hơn rất nhiềuso với hệ số ma sáttrượt. Hoạt động 3 (......phút): Vai trò của ma sát trong đời sống Hoạt động của học sinh Sự trợ giúp của giáo viên- Đọc SGK, phần 4 - Yêu cầu HS đọc SGK.- Lấy các ví dụ về lực ma sát. - Nêu câu hỏi yêu cầu HS lấy các ví dụ- Xem hình H 20.3, cho ý ...