Vât lý 12 Phân ban: CÁC SAO, THIÊN HÀ

1. Các sao a) Định nghĩa Sao là một thiên thể nóng sáng, giống như Mặt trời. Vì các sao ở xa nên ta thấy chúng như những điểm sáng. b) Độ sáng của các sao Độ sáng của một ngôi sao là độ rọi sáng lên con ngươi của mắt ta. Độ sáng của các sao rất khác nhau. c) Các loại sao đặc biệt Sao biến quang, là sao có độ sáng thay đổi, có hai loại : - Sao biến quang do che khuất. - Sao biến quang do nén dãn Sao mới, là sao có độ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vât lý 12 Phân ban: CÁC SAO, THIÊN HÀ CÁC SAO, THIÊN HÀ1. Các saoa) Định nghĩa Sao là một thiên thể nóng sáng, giống như Mặt trời. Vì các sao ở xa nên tathấy chúng như những điểm sáng.b) Độ sáng của các sao Độ sáng của một ngôi sao là độ rọi sáng lên con ngươi của mắt ta. Độ sáng của các sao rất khác nhau.c) Các loại sao đặc biệt Sao biến quang, là sao có độ sáng thay đổi, có hai loại : - Sao biến quang do che khuất. - Sao biến quang do nén dãn Sao mới, là sao có độ sáng tăng đột ngột lên hàng ngàn, hàng vạn lần, sau đó từ từ giảm. Punxa, sao nơtron. Sao nơtron được cấu tạo bởi các hạt nơtron với mật độ cực kì lớn 1014g/cm3 Punxa (pulsar) là lõi sao nơtron (với bán kính 10km) tự quay với vận tốc cóthể tới 640 vòng/s và phát ra sóng vô tuyến.2. Thiên ha Các sao tồn tại trong vũ trụ thành những hệ thống tương đối độc lập vớinhau. Mỗi hệ thống như vậy gồm hàng trăm tỉ sao, được gọi là thiên hà.a) Các loại thiên hà- Thiên hà có hình dạng dẹt như các đĩa có những cánh tay xoắn ốc, chứa nhiềukhí, gọi là thiên hà xoắn ốc.- Thiên hà hình elip, chứa ít khí và có khối lượng trải ra trên một dài rộng, gọi làthiên hà elip.- Thiên hà không có hình dạng đặc biệt, trông như những đám mây, gọi là thiên hàkhông định hình.b) Thiên hà của chúng ta Thiên Hà của chúng ta là loại thiên hà xoắn ốc, có đường kính khoảng 90 nghìn năm ánh sáng và có khối lượng bằng khoảng 150 tỉ khối lượng Mặt trời. Từ Trái đất, chúng ta chỉ nhìn được hình chiếu của Thiên Hà trên vòm trời, như một dải sáng trải ra trên bầu trời đêm, thường được gọi là dải Ngân Hà.c) Nhóm thiên hà. Siêu nhóm thiên hà Các thiên hà có xu hướng hợp lại với nhau thành nhóm gồm từ vài chục đến hàng vài nghìn thiên hà. Các nhóm thiên hà lại tập hợp thành Siêu nhóm thiên hà hay Đại thiên hà. §82. THUYẾT VỤ NỔ LỚN (BIG BANG) Những câu hỏi từ xa xưa, như Vũ trụ từ đâu sinh ra, sinh ra từ bao giờ, tiếnhóa ra sao… đang dần dần được Thiên văn học ngày nay trả lời. Trong vài chụcnăm gần đây, kết hợp với thành tựu của vật lí học hạt sơ cấp, vật lí thiên văn đãđạt được một bước tiến quan trọng trong việc nghiên cứu nguồn gốc và sự tiến hóacủa Vũ trụ. Đó là sự ra đời của Thuyết Big Bang.1. Các thuyết về Vũ trụ Khi nghiên cứu nguồn gốc và sự tiến hóa của Vũ trụ (Vũ trụ luận), đã có haitrường phái khác nhau.a) Một trường phái do nhà vật lí người Anh Hoi-lơ (Fred Hoyle, 1915  2000) khởixướng, cho rằng vũ trụ ở trong “trạng thái ổn định”, vô thủy vô chung, không thayđổi từ quá khứ đến tương lai. Vật chất được tạo ra một cách liên tục.b) Trường phái khác lại cho rằng Vũ trụ được tạo ra bởi một vụ nổ “vĩ đại” các đâykhoảng 14 tỉ năm, hiện nay đang dãn nở và loãng dần. Vụ nổ nguyên thủy nàyđược đặt tên là Big Bang (vụ nổ lớn). Năm 1948, các công trình nghiên cứu líthuyết của nhà vật lí học người Mĩ gốc Nga Ga – mốp đã tiên đoán vết tích của bứcxạ Vũ trụ nguyên thủy, lúc đầu nóng ít nhất hàng triệu tỉ độ, ngày càng nguội dầnvì Vũ trụ dãn nở. Để khẳng định xem, “trong số hai thuyết nêu trên, thuyết nào miêu tả sự tiếnhóa của Vũ trụ đúng hơn”, cần phải căn cứ vào các kết quả nghiên cứu và quan sátthiên văn nhờ các thiết bị hiện đại.2. Các sự kiện thiên văn quan trọnga) Vũ trụ dãn nở Quan sát được các thiên hà càng xa bao nhiêu, chúng ta càng thăm d ò đượctrạng thái của Vũ trụ trong quá khứ xa xưa bấy nhiêu. Các quan sát thiên văn dựavào các dụng cụ ngày càng hiện đại cho thấy, số các thiên hà trong quá khứ nhiềuhơn hiện nay. Điều đó chứng tổ rằng, vũ trụ không ở trong trạng thái ổn định mà đãcó biến đổi : Vũ trụ trong quá khứ “đặc” hơn bây giờ. Năm 1929, nhà thiên vănhọc người Mĩ Hớp-bơn. Dựa vào hiệu ứng Đô-ple đã phát hiện thấy rằng các thiênhà xa xăm rải rác khắp bầu trời đều lùi ra xa Hệ Mặt trời của chúng ta. Hơn nữa,ông còn tìm thấy rằng, tốc độ lùi ra xa của thiên hà tỉ lệ với khoảng cách d giữathiên hà và chúng ta (định luật Hớp – bơn) v = H.d,với H là một hằng số, gọi là hằng số Hớp-bơn có trị số H = 1,7.10-2 m/s. năm ánhsáng (1 năm ánh sáng = 9,46.1012km). Điều phát hiện của Hớp-bơn đã chứng tỏ các thiên hà dịch chuyển ra xanhau, đó là bằng chứng của sự kiện thiên văn quan trọng : Vũ trụ đang dãn nở.b) Bức xạ “nền” Vũ trụ Năm 1965 hai nhà vật lí thiên văn người Mĩ, Pen-di-át và Uyn-xơn đã tìnhcờ phát hiện ra một bức xạ “lạ” khi họ đang thử máy thu tín hiệu trên bước sóng 3cm. Sau đó, họ đã khẳng định được rằng bức xạ này được phát đồng đều từ tứ phíatrong không trung và tương ứng với bức xạ nhiệt của vật ở khoảng 3K (chính xáclà 2,735K); bức xạ này được gọi tắt là bức xạ 3K. Kết quả thu được đã chứng tỏbức xạ đó là bức xạ được phát ra tứ phía từ Vũ trụ nay đã nguội và được gọi là bứcxạ “nền” Vũ trụ. ...