Về đời sống văn hóa tinh thần ở nước ta hiện nay - Mai Văn Hai

Công chúng văn hóa với những giá trị tinh thần truyền thống, vấn đề hưởng thụ văn hóa ở các nhóm văn hóa, công chúng với quá trình sáng tạo lưu truyền và phân phối văn hóa là những nội dung chính trong bài viết "Về đời sống văn hóa tinh thần ở nước ta hiện nay". Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về đời sống văn hóa tinh thần ở nước ta hiện nay - Mai Văn Hai12 X· héi häc sè 2 (74), 2001VÒ ®êi sèng v¨n hãa tinh thÇnë n−íc ta hiÖn nay Mai V¨n Hai Ngµy nay, v¨n hãa trë thµnh yÕu tè bªn trong, thµnh môc tiªu vµ ®éng lùctrong sù nghiÖp ph¸t triÓn toµn diÖn ®Êt n−íc. Bµi nµy ®Ò cËp tíi mét sè khÝa c¹nhtiªu biÓu cña ®êi sèng v¨n hãa ®ang vËn hµnh ë c¸c tÇng líp, c¸c nhãm x· héi, qua ®ã®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña lÜnh vùc ®Æc thï nµy trong mèi liªn hÖ víi c¸c c¬ cÊu, c¸cthiÕt chÕ kinh tÕ - x· héi nãi chung. I. C«ng chóng v¨n hãa víi nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng Tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña c«ng cuéc ®æi míi, trong c¸c tÇng líp c− d©n kh¸c nhau,ng−êi ta ®· chøng kiÕn sù kh¬i dËy mét phong trµo kh«i phôc vèn cò, theo ®ã, c¸c gi¸trÞ tinh thÇn truyÒn thèng ®−îc phôc h−ng kh¸ m¹nh mÏ. §Õn khi cã c¬ chÕ kho¸n 10(1988), hé gia ®×nh n«ng d©n ®−îc x¸c nhËn trë l¹i lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ®ång thêicòng lµ mét chñ thÓ v¨n hãa th× c¸c quan hÖ x· héi gÇn gòi nh− gia ®×nh, hä hµng,lµng xãm l¹i cã vÞ trÝ quan träng. Sù t¸i kh¼ng ®Þnh c¸c quan hÖ mang tÝnh céng ®ångvµ c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng trªn c¬ së nh÷ng quan hÖ kinh tÕ - x· héi míi ®· trë thµnhbiÓu tr−ng chung cña ®êi sèng v¨n hãa tinh thÇn trong x· héi ta hiÖn nay. 1. Trong c¸c nhãm gia ®×nh vµ dßng hä. Nh− ®· nãi, gia ®×nh lµ mét ®¬n vÞ v¨n hãa, lµ n¬i l−u gi÷ vµ truyÒn b¸ c¸c gi¸ trÞv¨n hãa cña d©n téc tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c. Mét trong nh÷ng ph−¬ng thøc ®ã lµ c¸cphong tôc tËp qu¸n, mµ biÓu hiÖn tËp trung nhÊt lµ viÖc lÔ - tÕt. C¸c nghiªn cøu x· héihäc vÒ c¸c phong tôc trong gia ®×nh thuéc c¶ hai miÒn Nam - B¾c gÇn ®©y cho thÊy:(Xem BiÓu 1). C¸c h×nh thøc lÔ tÕt trong gia ®×nh, thùc chÊt, lµ nh÷ng sinh ho¹t v¨n hãatinh thÇn, lµ gia phong, gia lÔ, nh»m nh¾c nhë con ch¸u h·y lu«n nhí vÒ tæ tiªn,nguån céi, hoÆc n÷a lµ ®Ó thÓ hiÖn kh¸t väng b×nh yªn vµ thÞnh v−îng nh©n mçi dÞpchuyÓn ®æi chu kú cña thêi tiÕt, khÝ hËu. ë ®©y, nÕu t−íc bá c¸i vá tÝn ng−ìng bÒ ngoµi ®i th× c¸c phong tôc cæ truyÒnph¶n ¸nh mét quan niÖm sèng hiÕu hßa trong quan hÖ víi tù nhiªn vµ x· héi. ChÝnhv× vËy, mÆc dÇu tû lÖ thùc hµnh ë c¸c ®Þa ph−¬ng cã kh¸c nhau Ýt nhiÒu, song nh×nchung c¸c h×nh thøc ®ã vÉn ®−îc thùc thao rÊt phæ biÕn kh«ng chØ trong mçi gia ®×nhmµ cßn trong c¸c nhãm thuéc bÊt kú ®Þa vÞ x· héi, nghÒ nghiÖp, häc vÊn, tuæi t¸c nµo. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn Mai V¨n Hai 13 BiÓu 1: Tû lÖ thùc hµnh c¸c dÞp lÔ - tÕt t¹i gia ®×nh1 §Þa ph−¬ng MiÒn B¾c MiÒn Nam H×nh thøc MÉn X¸ Nam Giang T©n B×nh HiÖp Ph−íc - Cóng gia tiªn 91,3 92,0 76,8 89,0 - Ngµy r»m, mång mét 90,0 62,0 25,0 86,7 - TÕt thanh minh 97,4 49,0 - 71,0 - §oan Ngä (5 - 5) 97,8 67,3 88,0 97,0 - R»m th¸ng B¶y 95,7 75,0 81,6 97,7 - Trung thu 97,8 72,0 23,2 92,3 - Cóng «ng T¸o 91,1 59,0 85,2 97,7 Giao thõa 98,3 70,3 83,2 97,0 Mçi gia ®×nh l¹i tham gia vµo c¸c sinh ho¹t v¨n hãa cña céng ®ång dßng hä:nh− tæ chøc c¸c ngµy giç tæ, lËp l¹i gia ph¶, hoÆc c«ng phu h¬n lµ c¸c lo¹i thÕ ph¶,hîp ph¶, téc −íc, söa sang x©y cÊt tõ ®−êng hay thùc hµnh c¸c phong tôc ma chay,c−íi hái... BiÓu 2 d−íi ®©y nãi lªn quan niÖm cña ng−êi d©n ®èi víi c¸c gi¸ trÞ x· héiÈn chøa trong c¸c lÔ thøc ®ã: BiÓu 2: ý kiÕn cña c¸c nhãm c− d©n vÒ viÖc lÔ - tÕt, cóng giç theo phong tôc cæ truyÒn (%) 2 §Þa ph−¬ng MiÒn B¾c MiÒn Nam Gi¸ trÞ x· héi MÉn X¸ Nam Giang T©n B×nh HiÖp Ph−íc - Lµ phong tôc tèt cÇn gi÷ g×n 75,2 83,3 92,8 98,3 - Bµy tá lßng thµnh kÝnh tæ tiªn 89,6 77,0 93,2 99,0 - §Ó anh em sum häp ...