Về quá trình từ khởi đầu tới thời kì vàng son của vương quốc cổ Lan Na

Thời kì Lan Na xây dựng và củng cố vương quốc kéo dài khoảng 100 năm (1300 – 1400). Bước sang thế kỉ XV, Lan Na tiến vào giai đoạn phát triển rực rỡ trong khoảng 125 năm (1400 – 1525). Nhiều nhà nghiên cứu gọi đó là “Thời kì vàng son”. Dựa trên thành quả của một nửa thế kỉ tạo lập vương quốc, Lan Na dần dần phát triển thành một vương quốc lớn mạnh không chỉ ở việc mở rộng lãnh thổ mà còn ở khả năng gây ảnh hưởng chính trị của nó đến các quốc gia láng giềng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về quá trình từ khởi đầu tới thời kì vàng son của vương quốc cổ Lan NaTAÏP CHÍ ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 9 - Thaùng 4/2012 VỀ QUÁ TRÌNH TỪ KHỞI ĐẦU TỚI THỜI KÌ VÀNG SON CỦA VƯƠNG QUỐC CỔ LAN NA TRẦN XUÂN HIỆP(*) TRẦN ĐÌNH HÙNG (**)TÓM TẮT Thời kì Lan Na xây dựng và củng cố vương quốc kéo dài khoảng 100 năm (1300 –1400). Bước sang thế kỉ XV, Lan Na tiến vào giai đoạn phát triển rực rỡ trong khoảng 125năm (1400 – 1525). Nhiều nhà nghiên cứu gọi đó là “Thời kì vàng son”. Dựa trên thànhquả của một nửa thế kỉ tạo lập vương quốc, Lan Na dần dần phát triển thành một vươngquốc lớn mạnh không chỉ ở việc mở rộng lãnh thổ mà còn ở khả năng gây ảnh hưởngchính trị của nó đến các quốc gia láng giềng. Với sức sống mạnh mẽ của một đất nướcđang trỗi dậy, Lan Na đã truyền bá nhiều đặc trưng văn hoá và thành tựu của nó ra cácnước láng giềng, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển chung về văn hoá khu vực, nhất làvùng cực Bắc Đông Nam Á - vùng đất tiếp giáp biên giới Myanma - Thái Lan - TrungQuốc - Lào hiện nay. Đến thế kỉ XIX, Lan Na trở thành một bộ phận lãnh thổ của Xiêm,nay là Thái Lan. Tuy vậy, nhiều di sản của nó, nhất là truyền thống văn hoá đặc sắc(truyền thống Phật giáo, ngôn ngữ, nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, các ngành nghề thủcông…) của thời đại vàng son vẫn còn nguyên giá trị và tiếp tục phát huy ảnh hưởng ởThái Lan ngày nay. Từ khoá: vương quốc Lan Na, vàng son, đặc trưng văn hoá, lãnh thổ, quyền lựcABSTRACT The building and prospering of the kingdom of Lan Na lasted 100 years (1300-1400).In the 15th century, Lan Na entered the stage in which it flourished for about 125 years(1400-1525), which was called the golden age by researchers. Based on the results of ahalf-century founding of the kingdom, Lan Na gradually developed into a powerfulkingdom not only geographically but also politically, which greatly influenced itsneighboring countries. With the strong vitality of an emerging country, Lan Na’s typicalculture and its achievements had a tremendous impact on its neighboring countries, thusmaking worthy contributions to the development of the regional culture, especially thenorthernmost region of Southeast Asia - the land currently bordering Myanmar, Thailand,China and Laos. By the nineteenth century, Lan Na became part of the territory of Siam,now Thailand. However, many of its heritage, especially the unique cultural traditions(Buddhism, the language, the architecture, the sculpture and the crafts ...) of the goldenage, still keeps its value and continues to promote its impact on Thailand today. Key words: the kingdom of Lan Na, the golden age, typical culture, territory, power Quá trình mở rộng thế lực của người Mangrai đã đưa đến sự ra đời một vươngTai Yuan(1) gắn liền với vị vua đầy tài năng quốc mới thống nhất và lớn mạnh vào cuối thế kỉ XIII - vương quốc Lan Na. Tuy vậy,(*) ThS, Đại học Duy Tân sự tạo lập ấy chỉ là “bước nhảy” có ý nghĩa(**) ThS, Đại học Sư phạm - Đại học Huế 53đầu tiên trên hành trình phát triển của vương SaenPu. Người con trai thứ hai là Thaoquốc. Bài viết này sẽ làm rõ quá trình phát Nam Thuam được cử đến cai quản Fang vàtriển của Lan Na ở Đông Nam Á lục địa người thứ ba là Pho Thao Ngua được giaotrong các thế kỉ từ XIV- XVI. cai quản Chiang Khong. Sau một vài sự lục1. SỰ CỦNG CỐ VỀ MẶT NHÀ NƢỚC đục nội bộ, SaenPu đã trở lại ngai vàng ở VÀ SỰ PHÁT TRIỂN BƢỚC ĐẦU Chiang Mai vào năm 1324 và củng cố CỦA LAN NA (1300 – 1400) quyền lực. Sau khi Songkram chết (1327), Sau khi thành lập vương quốc (1296), SaenPu chuyển đến cai quản Chiang RaiMangrai bắt tay vào việc xây dựng bộ máy thay cha và giao Chiang Mai lại cho Khamchính trị và quản lí vương quốc. Nhưng tổ Fu quản lí.chức chính trị thời Mangrai còn khá sơ khai. Cũng năm 1327, SaenPu đã cho xâyMột bộ luật thành văn đã được xây dựng dưới dựng một toà thành (wiang) trên một nhánhthời Mangrai (còn gọi là Manrayavinicchaya phía Tây của sông Mekong, cách Chianghay Mangraisat). Mangraisat(2) được soạn Rai khoảng 50 km về phía Đông Bắc, rồithảo dựa trên sự tham khảo các điều luật từ chuyển đến sống và cai trị ở đó. Chiangbộ luật Mon Dharmasastra của Hariphunchai. Saen trở thành nơi định đô mới của nhàBộ luật, về cơ bản, đã trở thành nền tảng cho vua. Vị trí của thành phố này cách thành cổviệc cai quản bằng luật pháp của vương qu ...