Việc làm và đời sống của người lao động theo thời vụ từ nông thôn ra Hà Nội: Nghiên cứu trường hợp tại Hà Nội, xã Xuân Thượng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định - Nguyễn Thị Bích Nga

Nghề của lao động nam, nữ tại Hà Nội tương tự nhau đơn giản, phổ thông và sử dụng lao động cơ bắp là chính, cả nam và nữ đều không chỉ làm một nghề cố định mà còn làm thêm bất cứ công việc gì có thể tạo ra thu nhập là những nội dung chính trong bài viết "Việc làm và đời sống của người lao động theo thời vụ từ nông thôn ra Hà Nội: Nghiên cứu trường hợp tại Hà Nội, xã Xuân Thượng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định". Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Việc làm và đời sống của người lao động theo thời vụ từ nông thôn ra Hà Nội: Nghiên cứu trường hợp tại Hà Nội, xã Xuân Thượng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định - Nguyễn Thị Bích Nga42 X· héi häc sè 2 (82), 2003ViÖc lµm vµ ®êi sèng cña ng−êi lao ®éngtheo thêi vô tõ n«ng th«n ra Hµ Néi(Nghiªn cøu tr−êng hîp t¹i Hµ Néivµ x· Xu©n Th−îng, huyÖn Xu©n Tr−êng, tØnh Nam §Þnh) NguyÔn ThÞ BÝch Nga Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y qóa tr×nh ®« thÞ hãa diÔn ra víi tèc ®é nhanhchãng, vÊn ®Ò ng−êi lao ®éng tõ khu vùc n«ng th«n ra c¸c ®« thÞ vµ c¸c trung t©mc«ng nghiÖp, c¸c thµnh phè lín t×m viÖc lµm ngµy cµng t¨ng. Trong ph¹m vi c¶n−íc tÝnh tõ 1990 - 1997 con sè nµy lªn tíi 1,2 triÖu ®Õn 1,5 triÖu ng−êi. Riªng ®èivíi thñ ®« Hµ Néi - trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa cña c¶ n−íc, th× hµngn¨m ph¶i tiÕp nhËn hµng ngµn l−ît lao ®éng tõ khu vùc n«ng th«n ®Õn ®Ó t×mc«ng ¨n viÖc lµm. Cã nhiÒu nguyªn nh©n thóc ®Èy nhiÒu nam, n÷ n«ng th«n rêiquª lªn Hµ Néi lao ®éng theo h×nh thøc kh«ng tho¸t ly hoµn toµn c«ng viÖc ë n«ngth«n. Bµi viÕt nµy xin ®Ò cËp ®Õn mét sè néi dung liªn quan ®Õn vÊn ®Ò viÖc lµmvµ ®êi sèng cña nam, n÷ n«ng th«n lao ®éng theo thêi vô t¹i Hµ Néi, ®−îc rót ratõ kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Þnh tÝnh víi quy m« nhá t¹i Hµ Néi vµ x· Xu©n Th−îng,huyÖn Xu©n Tr−êng, tØnh Nam §Þnh, ®−îc tiÕn hµnh n¨m 2000 - 2001. Nghiªncøu ®−îc tiÕp cËn theo ph−¬ng ph¸p m« t¶ thùc tr¹ng, vËn dông quan ®iÓm giíivµ ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, xem xÐt mèi t−¬ng quan gi÷a nam vµ n÷trong mèi quan t©m vµ bèi c¶nh chung cña vÊn ®Ò di chuyÓn lao ®éng n«ng th«n -thµnh thÞ nh»m t×m hiÓu s©u c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Ó cã nh÷ng can thiÖp phï hîpcho tõng giíi. 1. NghÒ cña lao ®éng nam, n÷ t¹i Hµ Néi t−¬ng tù nhau, ®¬n gi¶n, phæth«ng vµ sö dông lao ®éng c¬ b¾p lµ chÝnh. Lao ®éng nam vµ n÷ lµm viÖc t¹i 3 nhãm nghÒ chÝnh lµ: b¸n hµng rong, thugom phÕ liÖu vµ lao ®éng tù do. Trong ®ã nhãm lao ®éng tù do cã nhiÒu lo¹i c«ng viÖckh¸c nhau víi tÝnh chÊt, møc ®é kh¸c nhau vµ Ýt nhiÒu cã quan hÖ chñ thî. XuÊtph¸t tõ thùc tÕ tr×nh ®é häc vÊn cña nh÷ng lao ®éng nµy chñ yÕu lµ cÊp 2 vµ tÝnhchÊt di chuyÓn theo phong trµo c¶ lµng, x· cïng ®i nªn c¶ 3 nhãm nghÒ mµ ng−êi lao®éng lùa chän ®Òu kh«ng ®ßi hái chuyªn m«n kü thuËt, kh«ng cÇn nhiÒu vèn vµ c¸ctrang thiÕt bÞ phôc vô lao ®éng phøc t¹p, chØ cÇn cã søc kháe, chÞu khã tÝch lòy kinhnghiÖm lµ cã thÓ lµm tèt vµ cã thu nhËp. C¶ 3 nhãm nghÒ trªn ®Òu gióp ng−êi lao®éng tù ®Þnh ®o¹t viÖc sö dông thêi gian trong ngµy, trong tuÇn vµ trong th¸ng ®Ó cãthÓ ®i vÒ quª bÊt cø lóc nµo. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn NguyÔn ThÞ BÝch Nga 43 Cïng mét nhãm nghÒ nh−ng gi÷a nam vµ n÷ kh«ng hoµn toµn gièng nhau vÒc¸ch thøc thùc hiÖn. Nam giíi do søc kháe tèt h¬n th−êng chän nh÷ng c«ng viÖc nÆngnhäc, ph¶i ®i xa, cßn phô n÷ th× chän viÖc nhÑ nhµng h¬n: nh− trong nhãm b¸n hµngrong, phô n÷ chØ b¸n nh÷ng mÆt hµng nhùa, quÇn ¸o, ®å dïng gia ®×nh hoÆc hoa qu¶cßn nam giíi b¸n nh÷ng mÆt hµng ph¶i mang v¸c nÆng h¬n vµ ph¶i sö dông ®Õn c¸cph−¬ng tiÖn trî gióp nh− xe ®¹p, loa ®µi ®Ó b¸n b¸o, b¸n d−a, b¸n ®å sø, v.v…; trongnhãm thu gom phÕ liÖu nÕu nam giíi th−êng chän Ýt mÆt hµng phÕ liÖu cã gi¸ trÞ ®Ómua vµ hä sö dông b»ng xe ®¹p ®Õn c¸c ngâ phè th× phô n÷ l¹i chän ®«i quang g¸nhmua tÊt c¶ c¸c mÆt hµng cã thÓ vµ hä cã thÓ ®i bé tõ ngµy nµy sang ngµy kh¸c; trongnhãm lao ®éng tù do, phô n÷ chØ lµm duy nhÊt lo¹i c«ng viÖc g¸nh hµng thuª víi thunhËp trung b×nh 20.000 ®ång/ngµy trong khi nam giíi l¹i lµm nh÷ng c«ng viÖc kh¸cnÆng h¬n víi thu nhËp trung b×nh 30.000 ®ång - 40.000 ®ång/ngµy. Trong nhãm lao®éng nµy tuy cã Ýt nhiÒu mèi quan hÖ chñ thî nh−ng kh«ng ai cã hîp ®ång lao ®éng,hä ®Òu chÊp nhËn møc ®é rñi ro rÊt cao khi thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc, nghÜa lµ ng−êilao ®éng chØ nh×n ®−îc c¸i lîi tr−íc m¾t mµ kh«ng thÊy ®−îc c¸i lîi l©u dµi liªn quan®Õn c¶ tÝnh m¹ng b¶n th©n vµ gia ®×nh. Nãi chung, mçi ng−êi tù quyÕt ®Þnh ph−¬ng thøc vµ c¸c trang thiÕt bÞ phôgióp ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cã thu nhËp trong ngµy, nh−ng cã mét ®iÓm chung choc¶ hai giíi lµ hä ®Òu lµm nh÷ng c«ng viÖc theo nh÷ng ng−êi ®i tr−íc ®· lµm, nghÜa lµnghÒ nghiÖp mµ hä lùa chän phï hîp víi ph−¬ng thøc di chuyÓn theo phong trµo tõquª h−¬ng. HÇu hÕt trong sè hä ®· x¸c ®Þnh c«ng viÖc sÏ lµm tr−íc khi lªn Hµ Néi,chØ cã mét sè Ýt ng−êi sau khi lªn Hµ Néi míi t×m viÖc do ®−îc ng−êi kh¸c chØ dÉnhoÆc chuyÓn l¹i khi hä kh«ng tiÕp tôc lµm n÷a. §iÒu nµy chøng tá ng−êi lao ®éngkh«ng mÊy khã kh¨n khi héi nhËp vµo thÞ tr−êng lao ®éng cña Hµ Néi. Lao ®éng n÷ Ýtph¶i chê viÖc h¬n lao ®éng nam do hä ®· ch¾c ch¾n c«ng viÖc tr−íc khi quyÕt ®Þnh ®i. Xu h−íng chuyÓn ®æi nghÒ Ýt x¶y ra trong c¸c nhãm b¸n hang rong vµ thugom phÕ liÖu. Nam giíi nhãm lao ®éng tù do cã mong muèn thay ®æi nghÒ nhiÒu h¬nphô n÷ cïng nhãm nghÒ v× søc kháe cña hä tèt h¬n n÷ vµ mong muèn béc lé tÝnhn¨ng ®éng, x«ng x¸o, muèn thö nghiÖm nh÷ng c«ng viÖc míi còng cao h¬n n÷, nh−ngnh÷ng nghÒ mµ hä mong muèn thay ®æi còng th−êng lµ nh÷ng nghÒ cã tÝnh chÊt ®¬ngi¶n. Phô n÷ trong nhãm nµy kh«ng muèn thay ®æi nghÒ, hä b»ng lßng víi c«ng viÖchiÖn t¹i cho dï cã vÊt v¶ nh−ng phï hîp víi tr×nh ®é, n¨ng lùc cña hä. Nh−ng thùcchÊt trong t©m t− cña mét sè phô n÷ còng cã mong muèn ®æi nghÒ nh−ng hä kh«ngd¸m quyÕt ®Þnh v× kh«ng tù tin khi lµm nghÒ kh¸c vµ ®iÒu quan träng lµ sî thu nhËpbÞ gi¶m ®i “muèn thay ®æi nghÒ kh¸c nh−ng sî ®−îc Ýt tiÒn h¬n nªn kh«ng d¸m lµm”(N÷ lao ®éng tù do, 46 tuæi, quª ë Song Mai, Kim §éng, H−ng Yªn). Ng−êi lao ®éng lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn c−êng ®é cao, thêi gian lao ®éngtrong ngµy trung b×nh 9 - 10 giê, c¸ biÖt cã ng−êi kh«ng tÝnh ®−îc thêi gian, hä lµmc¶ ngµy lÉn ®ªm nÕu cã c«ng viÖc. Ng−êi b¾t ®Çu c«ng viÖc sím nhÊt lµ 3 - 4 gi ...